Veilig gebruik van ecstasy bestaat niet

nieuws De werkzame stof die in XTC zit, heet methyleen-dioxy-methamfetamine of afgekort MDMA. XTC is dus familie van de speedachtige stoffen of amfetamines.

XTC is vooral bekend als partydrug. Het heeft zowel opwekkende als bewustzijnsveranderende (hallucinogene) effecten.
XTC-pillen worden in illegale labo's gemaakt. Gebruikers noemen de tabletten vaak 'bollen'.

Er bestaan tal van varianten die verschillen naar inhoud, kleur en vorm. Vaak heeft zo'n pil ook een specifieke afbeelding. De naam van de pil kan naar de kleur, vorm of afbeelding op de pil verwijzen.

MDMA-poeder wordt meestal in een capsule gedaan of in een sigarettenblaadje gedraaid (dat heet een bommetje) en ingeslikt. Opgelost in vloeistof kan MDMA-poeder ook gedronken worden.
De pillen en poeders zijn zelden volledig zuiver. Meestal bevatten ze andere producten die lijken op MDMA.
In het uitgaansmilieu krijgt XTC allerlei namen: pillen, bollen, batterijen, sjaars, jappen, E,… Of men noemt de pillen naar hun logo: duifjes, lovertjes,…

De effecten van XTC

De effecten van een XTC-pil kunnen we opsplitsen: de gebruiker ervaart enerzijds opwekkende effecten en anderzijds treden er ook bewustzijnsveranderende of hallucinogene effecten op.
Zoals bij alle drugs hangt de werking van XTC niet alleen af van de samenstelling, maar ook van je conditie, je stemming, je verwachtingen en de omgeving waarin je gebruikt.

XTC begint na zo'n twintig tot zestig minuten te werken. Na vier tot zes uur is de XTC uitgewerkt. De XTC-roes begint tintelend, wordt dan een echte rush. Na een plateau-fase van een half uur verminderen de positieve effecten en treden de negatieve op de voorgrond. Bij beginnend gebruik kan de lichamelijke beleving nogal overweldigend zijn en dat kan omslaan in verwarring en angst.

De eerste uren voelt men vooral de positieve effecten:
• tintelingen doorheen het lichaam;
• ontspanning, zweverigheid;
• zin om te bewegen, te praten, te dansen en contact te hebben met anderen;
• meer aantrekking tot mensen rondom zich en een gevoel van samenhorigheid;
• intensere waarneming;
• men kan minder goed bewegingen coördineren;
• mond en keel worden droog;
• het hart klopt sneller, bloeddruk en lichaamstemperatuur stijgen.

Na enkele uren wegen de negatieve effecten door:
• vermoeidheid en slapeloosheid;
• krampen, misselijkheid en braakneigingen;
• droge keel en mond;
• neiging om de kaken op elkaar te klemmen en met de tanden te knarsen;
• hartkloppingen, stijging bloeddruk en lichaamstemperatuur, zweten, hoofdpijn of duizeligheid;
• bibberen;
• gevoel van benauwdheid, leegte of depressiviteit.
Slapeloosheid, stijve spieren, hoofd- of maagpijn kunnen dagen blijven hangen. Dat geldt trouwens ook voor de humeurige, depressieve stemming.

Risico’s

Ten onrechte wordt soms in de media en door gebruikers de suggestie gewekt als zou ecstasy een onschuldige drug zijn. Weliswaar is het zo dat verslaving aan ecstasy bijna niet voorkomt, maar het gebruik van ecstasy blijft riskant.

Risico’s op korte termijn
• Door XTC-gebruik stijgt de lichaamstemperatuur en gaat men zweten. Als het dan ook nog warm is en men drinkt weinig water, dan kan het lichaam oververhit raken en uitdrogen. Afkoelen, rusten, en water, frisdranken of sportdrankjes drinken zijn absoluut nodig om oververhitting te voorkomen.

• Men weet nooit wat men slikt. Een bepaalde vorm, kleur, afbeelding of naam is nooit een garantie voor de kwaliteit of de samenstelling. Het is zelfs mogelijk dat twee pillen die er helemaal hetzelfde uitzien een totaal verschillende samenstelling hebben. Het kan bijvoorbeeld speed, cafeïne of een verdovend middel bevatten met andere en onaangename effecten als gevolg.

• Men kan te veel XTC nemen, door te veel pillen te slikken of door één pil met een te hoge concentratie MDMA te nemen. Tekenen van een te hoge dosis MDMA zijn onder meer hoofdpijn, misselijkheid, braakneigingen, hartkloppingen, pijn in de hartstreek, hoge koorts en bewegingsstoornissen.

• De dagen na gebruik, kan men zich slecht in z'n vel voelen, de zogenaamde 'mid-week blues' of kan men last hebben van prikkelbaarheid, hoofdpijn, duizeligheid, slechte concentratie, vermoeidheid of slapeloosheid.

• Het gebruik van XTC en de sfeer errond kunnen leiden tot onveilig seksueel gedrag of seksuele contacten waar men later spijt van krijgt.

• Of men nu rijdt onder invloed van XTC, of in de auto stapt als de drug bijna uitgewerkt is: zich begeven in het verkeer is gevaarlijk. In het eerste geval denkt men alles nog te kunnen, want XTC maakt roekeloos. In het tweede geval wordt men vlugger moe, wat ook gevaarlijk is in het verkeer.

• Gecombineerd gebruik van XTC met andere drugs en/of met bepaalde geneesmiddelen kan onvoorspelbare en gevaarlijke effecten hebben.

• Gebruik geen XTC tijdens de zwangerschap of de borstvoedingsperiode. Het kan zijn dat je door te gebruiken minder slaapt en minder goed eet. Je kan uitgeput raken en gewicht verliezen. Dat is slecht voor de ontwikkeling van het ongeboren kindje. Aangeboren hartproblemen of afwijkingen aan de ledematen kunnen het gevolg zijn. XTC versnelt bovendien de hartslag en doet de bloeddruk stijgen. De ongeboren baby voelt die effecten ook. Dit kan bij hem of haar een hersenbloeding veroorzaken. De bloed- en zuurstoftoevoer naar de baby neemt af. Daardoor kan die bij de geboorte kleiner en lichter zijn en dus vatbaarder voor ziektes en infecties.

Risico's op lange termijn
Risico's door XTC-gebruik hangen sterk samen met de dosis die men neemt, hoe vaak men XTC gebruikt en de omgevingstemperatuur waarin men gebruikt.
In vergelijking met andere illegale drugs is XTC een vrij nieuwe drug, zodat nog niet alles geweten is over de risico's op langere termijn.

Wat alleszins vaststaat is:
• Het concentratievermogen en het geheugen nemen af.
• Depressieve gevoelens. Vanzelfsprekend is dat risico groter bij instabiele, depressieve of angstige mensen. Ook voor wie een psychotische aanleg heeft, is XTC af te raden.
• XTC kan de lever en nieren beschadigen.
• Men loopt gemakkelijker verkoudheden en infecties op.
• Hersenschade. Er zijn meer en meer aanwijzingen dat er een verband bestaat tussen regelmatig en zwaar gebruik van MDMA (de werkzame stof in XTC-pillen) en hersenschade. Toekomstig onderzoek moet nog verder uitsluitsel brengen.
Wat vaststaat is dat XTC-gebruikers (of ex-gebruikers) in vergelijking met niet-gebruikers minder goed scoren op geheugen- of concentratietesten.

De kans op schade is afhankelijk van:
• de dosis (hoe meer men gebruikt, hoe meer kans op schade);
• het geslacht (vrouwen lopen een groter risico op schade dan mannen);
• omgevingsfactoren, zoals bijvoorbeeld de temperatuur in de club waar men XTC slikt.
Vermoedelijk kan de schade door XTC-gebruik, bijvoorbeeld aan de hersenen, na lange tijd van niet-gebruik terug herstellen, maar of dit gedeeltelijk en volledig gebeurt, is nog niet geweten.
Vrouwelijke gebruikers zouden gevoeliger zijn voor infecties van de urinewegen en voor de impact op de hersenen.

Verslaving

Wie XTC gebruikt, wordt niet lichamelijk afhankelijk. Een gebruiker die stopt, heeft dus strikt genomen geen last van ontwenningsverschijnselen, ook al kan hij lichamelijk sterk uitgeput zijn. Daardoor zal hij zwaar moeten recuperen.

XTC is wel geestelijk verslavend. De hunkering naar het product of naar het uitgaan, dansen, contacten leggen, dat erbij hoort, kan zelfs vele maanden blijven bestaan. Een plaats, omgeving, bepaalde omstandigheden of personen kunnen de drang om te gebruiken plots weer uitlokken. Dat heet het 'trigger'-effect.

Wie regelmatig gebruikt, voelt op de duur enkel nog het oppeppende effect. Het lichaam went wel snel aan een bepaalde dosis. Door die tolerantie hebben gebruikers op de duur steeds meer nodig om hetzelfde effect te behouden.

Het Nederlandse Trimbos-instituut waarschuwt in samenwerking met instellingen voor verslavingszorg en preventie al geruime tijd voor steeds hoger gedoseerde ecstasytabletten. Enkele jaren terug bevatte een ecstasypil gemiddeld rond de 80 mg van de actieve stof MDMA, in 2012 is dat gemiddelde opgelopen naar meer dan 120 mg. Gebruik van hooggedoseerde ecstasy is extra riskant en verhoogt de kans op overdosering, waardoor oververhitting, acute psychotische verschijnselen, hartritmestoornissen en leverfalen kunnen optreden.

In samenhang met de hierboven beschreven trend van hooggedoseerde pillen, ziet de Monitor Drugsincidenten sinds enige jaren een stijging van het aantal matige en ernstige incidenten ten gevolge van ecstasygebruik. Deze stijging hangt samen met de hierboven beschreven ontwikkeling van het op de markt verschijnen van steeds meer hooggedoseerde ecstasypillen.

Kijk op https://www.drugsincidenten.nl voor meer informatie.