Nieuwe richtlijn helpt ADHD-patiënten met verslavingsprobleem

nieuws Mensen met een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) lopen een hoger risico op het ontwikkelen van alcohol- en drugproblemen.

Daarom werd er nu een richtlijn voor verslavingsartsen en psychologen ontwikkeld en uitgetest. Die moet houvast bieden bij het screenen van patiënten met een verslavingsprobleem op ADHD, en het daaraan aanpassen van hun behandeling. De richtlijn is het resultaat van het doctoraatsonderzoek van Frieda Matthys (UAntwerpen, faculteit geneeskunde en gezondheidswetenschappen), diensthoofd psychiatrie in het UZ Brussel, docent psychiatrie aan de faculteit Geneeskunde van de VUB en voorzitter van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD vzw).

In de jaren negentig groeide het aantal onderzoeken dat bewees dat de aanwezigheid van een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) de kans verdubbelt op het ontwikkelen van alcohol- en andere drugproblemen. In een populatie van verslaafden komt ADHD dan ook driemaal zo vaak voor als in de algemene bevolking.
Het samengaan van een middelengebonden stoornis met een andere psychiatrische aandoening, zoals ADHD, maakt de behandeling complexer en de prognose ongunstiger. Toch wordt ADHD in de verslavingszorg vaak niet herkend en bijgevolg ook niet behandeld. Bestaand wetenschappelijk onderzoek bood geen soelaas: verslaving is vaak een exclusiecriterium bij onderzoek naar ADHD, en binnen de verslavingszorg wordt ADHD vaak niet als een stoornis gezien.

Belangrijk in de richtlijn is eerst en vooral dat ADHD zo frequent (13-23 %) voorkomt bij mensen met een verslavingsproblematiek, dat systematische screening aanbevolen is. Wat de behandeling van ADHD bij patiënten met een verslavingsproblematiek betreft, dient medicatie gezien te worden als een onderdeel van een geïntegreerde behandeling. Die behandeling moet vooral gericht zijn op het trainen van vaardigheden: timemanagement, behoeftebevrediging uitstellen, plannen en organiseren, taken aanpassen aan de eigen beperkingen. De overeenkomsten met de vaardigheidstrainingen bij de behandeling van een verslaving zijn treffend.

Daarnaast is ook preventie een belangrijk item. We weten dat kinderen met ADHD twee keer zoveel risico lopen om een middelengebonden stoornis te ontwikkelen, en dat een kortdurende behandeling van ADHD daar weinig aan verandert. Onderzoek zal moeten uitwijzen welke interventies effectief zijn en hoe lang deze moeten worden voortgezet, om het risico op het ontwikkelen van een verslaving te verminderen.