Gerelateerde artikels
Onderprikkeling bij hoogbegaafdheid, autisme of ADHD
In dit artikel
Onderprikkeling bij hoogbegaafdheid, autisme of ADHD
dossier
Onderprikkeling ontstaat wanneer iemand onvoldoende stimulatie ontvangt, wat kan leiden tot desinteresse, lusteloosheid, gedragsproblemen of andere uitdagingen. Bij kinderen met specifieke kenmerken zoals hoogbegaafdheid, autisme of ADHD, kunnen de oorzaken en uitingen van onderprikkeling variëren. We overlopen de symptomen en geven tips.
Lees ook: Getuigenis over hoogsensitiviteit
Onderprikkeling bij hoogbegaafde kinderen
© Getty Images
Hoogbegaafde kinderen verwerken informatie sneller en dieper dan hun leeftijdsgenoten. Deze intensieve verwerking gaat vaak gepaard met een bijzondere gevoeligheid voor prikkels (soms HSP, hoogsensitiviteit), waardoor ze zowel voor over- als onderprikkeling extra vatbaar kunnen zijn.
Symptomen onderprikkeling bij hoogbegaafde kinderen
- Verveling
- Demotivatie: verlies van motivatie om te leren
- Agressief gedrag
- Andere mentale problemen zoals depressieve gevoelens
- Onderpresteren
Onderpresteren bij hoogbegaafde kinderen laat zien dat zij niet per definitie hoge schoolresultaten behalen. Wanneer zij onvoldoende worden uitgedaagd, kunnen ze juist minder goed presteren dan verwacht, wat het cliché doorbreekt dat hoogbegaafdheid altijd gelijkstaat aan academisch succes.
Tips tegen onderprikkeling bij hoogbegaafde kinderen
- Moedig ze aan om dingen te doen waar ze niet goed in zijn.
- Geef ze de hulpmiddelen die ze nodig hebben om te slagen: toegang tot boeken en musea, overweeg privélessen.
- Zoek hulp bij de school of andere organisaties, indien nodig.
- Zorg ervoor dat je geen verwachtingen voor de toekomst stelt die misschien niet realistisch zijn.
- Bied intellectuele uitdagingen zoals het leren van nieuwe vaardigheden of het volgen van moeilijkere lessen.
- Vergelijk je kind niet met andere kinderen. Dit kan hen beperken en gevoelens van superioriteit of minderwaardigheid creëren.
- Wees eerlijk over hun capaciteiten. Leg uit dat getalenteerd zijn niet betekent dat ze overal succes zullen hebben. Ze moeten hard werken om hun talenten optimaal te benutten.
Lees ook: Hoogbegaafdheid: kenmerken bij kinderen
Onderprikkeling bij kinderen met autisme
Kinderen met autisme die onderstimulatie ervaren, kunnen specifieke gedragskenmerken vertonen die hun behoefte aan meer zintuiglijke input aangeven.
Symptomen van onderprikkeling bij kinderen met autisme
- Terugtrekking uit sociale interacties en verminderde responsiviteit.
- Gebrek aan interesse in verschillende activiteiten en prikkels.
- Moeite met het behouden van aandacht en focus.
- Frustratie, angst, rusteloosheid of apathie.
Tips tegen onderprikkeling bij kinderen met autisme
- Creëer een prikkelende omgeving en voeg zintuiglijke activiteiten toe aan de dagelijkse routine van je kind.
- Gebruik zintuiglijke speeltjes zoals fidget spinners.
- Doe aan fysieke activiteiten zoals trampolinespringen, zwemmen of spelen.
- Maak gebruik van muziek en geluiden via speelgoed.
Verder kan toegepaste gedragsanalyse helpen bij het creëren van gestructureerde omgevingen en gepersonaliseerde strategieën om onderprikkeling te vermijden bij kinderen met autisme.
Lees ook: Autisme: hartcoherentie als hulpmiddel om te ontstressen
Onderprikkeling bij kinderen met ADHD
Technologische vooruitgang bevestigt dat ADHD-breinen anders werken dan niet-ADHD-breinen, zowel in structuur als functie. Deze verschillen beïnvloeden motivatie, leren, aandacht, geheugen en emotieregulatie. Kinderen met ADHD die te weinig of juist te veel stimulatie ervaren, vertonen vaak gedragingen die wijzen op een verstoring in de prikkelbalans.
Symptomen onderprikkeling bij kinderen met ADHD
- Rusteloosheid en een onmiddellijke behoefte aan extra stimulatie en beloning.
- Gedragingen als friemelen, lawaai maken, lachen, roepen of het opzoeken van conflicten als een manier om het ondergeprikkelde brein te activeren.
Tips tegen onderprikkeling bij kinderen met ADHD
- Maak saaie taken leuker: Voeg stimulatie toe aan minder boeiende taken, zoals muziek bij klusjes, kleurrijke pennen voor huiswerk of een spelelement.
- Geef structuur: Zorg voor duidelijke routines, maar laat ruimte voor spontane activiteiten zodat het kind zich niet verveelt.
- Varieer in activiteiten: Wissel stilzittende taken af met fysieke beweging of creatieve opdrachten om voortdurende stimulatie te bieden.
- Beperk schermtijd: Het is gemakkelijk om bij verveling naar schermactiviteiten te grijpen. Maar ADHD maakt het lastig om hiervan af te stappen. Stel grenzen en houd je eraan.
Lees ook: Behandeling ADHD: medicatie en/of therapie?
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
