Verslaafd aan werken: oorzaken en gevolgen van workaholisme

Het is een misverstand dat een workaholic enkel een harde werker is. Bij een werkverslaving is iemand werkelijk obsessief bezig met zijn job, zonder dat dit gevraagd wordt, en verliest hij of zij de interesse in de andere dingen des levens. Workaholics raken verslaafd aan de roes die ze ervaren tijdens het werken, net zoals alcoholisten afhankelijk worden van alcohol. Ook in hun vrije tijd kunnen ze hun zinnen niet verzetten en voelen ze zich onrustig, angstig en zelfs schuldig.

Vaak zijn werkverslaafden perfectionisten die niet graag taken delegeren, omdat ze liever zelf de controle behouden. Soms hangt het probleem samen met een diepe onzekerheid en zijn ze constant op zoek naar bevestiging. In veel gevallen vluchten ze in het werk om moeilijkheden in de privésfeer te ontlopen, bijvoorbeeld relationele strubbelingen. 

Het zal wellicht niet verbazen dat werkverslaafden een groot risico lopen op een burn-out. Op mentaal vlak krijgen ze dikwijls ook te maken met depressieve gevoelens, slaapproblemen en angsten. Hun immuunsysteem lijdt onder hun jachtige leven, waardoor ze vatbaarder worden voor ziektes. Door haastig en ongezond te eten, kampen ze regelmatig met spijsverteringsproblemen. Bovendien verhoogt hun levensstijl het gevaar op andere verslavingen, bijvoorbeeld aan alcohol of medicijnen.

De impact op het sociale leven kan erg groot zijn. Workaholics raken vrienden kwijt omdat ze geen tijd besteden aan het onderhouden van vriendschapsbanden en ook de relatie met hun eventuele partner en kinderen komt dikwijls zwaar onder druk te staan. Zo bestaat het risico dat werkverslaafden steeds meer geïsoleerd raken. Ook op het werk kan het dwangmatige gedrag van workaholics trouwens ernstige problemen veroorzaken.

In veel gevallen kunnen mensen met de hulp van familie en vrienden afkicken van hun werkverslaving, door bijvoorbeeld eindelijk vakantie te nemen en in hun dagindeling een duidelijk onderscheid te maken tussen werk en vrije tijd. Maar soms is psychologische hulp nodig, met cognitieve gedragstherapie als de meest gebruikte behandelingsmethode. Een psycholoog kan ook nagaan of er geen andere aandoening aan de basis ligt, bijvoorbeeld een obsessieve-compulsieve stoornis. 

Een nieuwe internationale studie, gebaseerd op de gegevens van zo’n 190 Fransen, geeft nu een idee in welk soort beroepen de kans op een werkverslaving het grootst is. Het meeste gevaar lopen mensen met veeleisende jobs waarbij ze weinig controle hebben over de mate van belasting, zoals zorgverleners op de spoedgevallendienst. Door de hoge eisen van hun job lopen mensen met veel verantwoordelijkheid – zoals bedrijfsleiders – ook een hoog risico, maar zij beschikken wel over heel wat beslissingsmacht om de controle te behouden. De onderzoekers roepen bedrijven, organisaties en beleidsmakers op om meer aandacht te hebben voor deze specifieke gevaren.