10 tips om uw stem te sparen
nieuws 1. Roep of krijs niet Gillen, roepen en schreeuwen zijn erg belastend voor de stem. Doe ook geen gekke stemmetjes/geluiden na. Wanneer u moet praten in een lawaaierige omgeving, ga dan zo dicht mogelijk bij uw gespreksparters staan. Probeer niet te lang boven het gewone geluidsniveau te praten en blijf zeker op uw normale toonhoogte. Bij achtergrondlawaai is de neiging groot om de toonhoogte te laten stijgen. Gebruik zo nodig een microfoon of geluidsversterking. 2. Fluister niet Bij fluisteren naderen de stembanden elkaar maar raken ze elkaar niet. Dit irriteert de stemplooien waardoor de stemplooien opzwellen en de stemkwaliteit vermindert. Als u stemproblemen hebt, blijft u beter zacht doorpraten. Fluisteren verergert de problemen 3. Praat niet te veel Praat niet te lang aan één stuk. Leraars denken bv. vaak dat ze het hele lesuur (en zo mogelijk de hele dag) zelf moeten volpraten. Las een aantal keer per dag een spreekstop van 20-30 minuten in. Of probeer meermaals een kortere periode (5-10 min) van stemrust te nemen. Indien u voor een langere tijd moet praten, voorzie dan steeds een glas water. 4. Vermijd keelschrapen en kuchen Mensen hebben de neiging om bij een kriebel of slijmpropje in de keel, te keelschrapen of te kuchen. Daarbij worden de stemplooien hard tegen elkaar geperst en kwetst u uw stembanden. Probeer dat dus te vermijden. Als u toch met slijmen kampt, helpt droog slikken, de stille kuch (een «h» aanblazen) of een slok water drinken. 5. Let op uw ademhaling. Een lage ademhaling, waarbij het middenrif afplat en de buik een beetje boller wordt bij de inademing, is de basis voor een ontspannen stem. Adem tijdig en regelmatig opnieuw in. Adem bij voorkeur door de neus, want de koude, droge en vuile lucht wordt door het neusslijmvlies verwarmd, bevochtigd en gereinigd. 6. Een goede lichaamshouding is belangrijk, zeker voor professioneel stemgebruik om de stem vol en krachtig te laten klinken: Houd de schouders laag en ontspannen, het hoofd recht en in het verlengde van de rug. Als je ingezakt zit of staat, is er teveel spanning in het strottenhoofd door een gebogen hals, en de ademhaling verloopt niet optimaal. 7. Spaar uw stem zoveel mogelijk bij een verkoudheid of griep. De stemplooien zijn dan vaak ontstoken en gezwollen. Algemene lichamelijke vermoeidheid slaat ook over op de stem. Slaap en rust dus regelmatig en voldoende. 8. Roken en alcohol zijn slecht voor de stem. • Sigarettenrook verslechtert de longfunctie en het 'zelfreinigend vermogen' van de luchtpijp om schadelijke stoffen weer naar buiten te werken. Het stemplooi/oppervlak (slijmvlies) wordt geïrriteerd en kan beschadigd raken. • Alcohol irriteert de slijmvliezen en maakt dat de stemplooibekleding, het slijmvlies, eerder uitdroogt. Je stem wordt er schor van. Zorg wel voor voldoende bevochtiging van de stembanden door regelmatig te drinken (water/thee) 9. Pas uw omgeving aan. Droge lucht en stof (bv. krijt in een klas) hebben een negatieve invloed op de slijmvliezen. De ideale luchtvochtigheid ligt tussen 40 en 50 procent. • zet schaaltjes met water op verwarmingstoestellen of gebruik eventueel een luchtbevochtiger. • zorg voor een goede ventilatie van de ruimte • vermijd zoveel mogelijk het gebruik van tapijten • reinig de ruimte regelmatig met water • zet de airconditioning zo weinig mogelijk aan • vermijd alleszins rokerige ruimtes. 10. Opwarming: Een aantal eenvoudige oefeningen vergroten de belastbaarheid van uw stem en kunnen klachten voorkomen. U kan de stembanden bijvoorbeelden opwarmen door voor het spreken zachtjes te zoemen.