Gerelateerde artikels
Stembandpoliepen en stembandknobbels
In dit artikel
Stembandpoliepen en stembandknobbels
dossier
Stembandlaesies zijn goedaardige gezwellen op de stembanden, zoals knobbels, poliepen en cysten. Ze ontstaan vaak door stemoverbelasting en kunnen heesheid of stemverlies veroorzaken. Wat zijn de symptomen, oorzaken en behandelmogelijkheden?
Lees ook: Wat is spasmodische dysfonie (spastische stembanden)?
Wat zijn stembandlaesies?
Stembandlaesies, waaronder knobbels, poliepen en cysten, ontstaan in het strottenhoofd (larynx). Je stembanden bestaan uit twee spierbanden met vibrerend weefsel die samenkomen en trillen om geluid te produceren wanneer je spreekt, zingt of je stem gebruikt. Laesies op de stembanden kunnen je stem veranderen en praten of zingen moeilijk of pijnlijk maken.
Er zijn drie soorten stembandlaesies:
- Stembandknobbels (vocale noduli): Ook wel zangers- of schreeuwersknobbels genoemd, ontstaan vaak door herhaald verkeerd of overmatig stemgebruik. Deze eeltachtige verdikkingen ontwikkelen zich meestal in het midden van de stembanden en komen vaak op beide stembanden voor. Ze komen veel voor bij kinderen, leerkrachten, trainers, coaches en beroepssprekers.
- Stembandpoliepen: Poliepen kunnen net als knobbels ontstaan door langdurige stemoverbelasting of na een eenmalig moment van stemmisbruik (zoals schreeuwen tijdens een sportevenement). Ze zijn meestal groter dan knobbels en vormen zich vaak op één stemband. Door wrijving kan een tweede poliep op de andere stemband ontstaan.
- Stembandcysten: Cysten zijn gezwellen met een met vloeistof of halfvaste stof gevulde holte. Ze komen minder vaak voor dan knobbels of poliepen, maar veroorzaken vergelijkbare klachten.
Stembandkobbels en -poliepen: symptomen
De meest voorkomende symptomen bij stembandknobbels en -poliepen zijn:
- Verandering in de stem: Heesheid of een schorre stem, verminderede stemonvang of stemverlies, krakande stem
- Beperkt zangbereik: Zangers kunnen moeite hebben om hogere tonen te bereiken, omdat knobbels hun bereik verminderen
- Pijn: Stekende pijn die van oor tot oor gaat, pijn in de nek of brok in de keel zijn vaak voorkomend
Andere mogelijk symptomen zijn hoesten, de constante behoefte hebben om je keel te schrapen en vermoeidheid.
Stembandkobbels en -poliepen: oorzaken
Knobbels en poliepen ontstaan vaak door langdurig verkeerd stemgebruik, zoals:
- Langdurig praten of schreeuwen
- Professioneel zingen zonder goede techniek
- Spreken tijdens een verkoudheid
Andere risicofactoren zijn roken, allergieën, sinusitis, hypothyreoïdie, refluxziekte, alcohol- of cafeïnegebruik en stemgebruik bij ziekte.
Lees ook: Keelpijn met heesheid: hoe behandel je een ontsteking van het strottenhoofd (laryngitis)?
Diagnose stembandkobbels en -poliepen
De diagnose van stembandknobbels en -poliepen wordt vaak gesteld door middel van verschillende onderzoeken. Een veelgebruikte methode is de laryngoscopie, waarbij een dun buisje met een camera via de neus of mond wordt ingebracht om het strottenhoofd en de stembanden van dichtbij te bekijken. Dit biedt de arts een duidelijk beeld van eventuele afwijkingen. Daarnaast wordt vaak stroboscopie toegepast, waarbij flitslicht wordt gebruikt om de trilling van de stembanden zichtbaar te maken. Deze techniek is de gouden standaard bij het onderzoeken van heesheidsklachten, omdat het de arts helpt te beoordelen hoe de stembanden bewegen en of er afwijkingen zijn die de stem kunnen beïnvloeden.
Behandeling van stembandkobbels en -poliepen
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor stembandknobbels en -poliepen, afhankelijk van de ernst van de aandoening:
- Stemtherapie: Een logopedist leert je technieken om de stembanden te ontzien en goed te gebruiken.
- Gedragsaanpassingen: Stoppen met roken, stressreductie en hydratatie helpen het herstel.
- Medische behandeling: Behandeling van reflux, allergieën of infecties kan symptomen verlichten.
- Chirurgie: Nodig bij poliepen (en cysten) die niet op conservatieve behandeling reageren. Na de operatie is stemtherapie vaak essentieel.
Lees ook: Wat is gastro-esofagaal reflux of maagzuur?
Stembandkobbels en -poliepen voorkomen
Je kan je stembanden beschermen en knobbels voorkomen door een aantal dingen te doen:
- Vermijd overmatig praten of schreeuwen, zodat je je stembanden niet overbelast.
- Geef je stem de nodige rust wanneer je verkouden bent of last hebt van een keelpijn.
- Drink voldoende water om je stembanden gehydrateerd te houden en vermijd rokerige ruimtes die je stem kunnen irriteren.
- Gebruik een microfoon wanneer je luid moet spreken, zodat je niet onnodig kracht zet op je stem.
- Warm je stem op voordat je gaat zingen of lange tijd spreekt, om spanning en overbelasting van je stembanden te voorkomen.
Lees ook: Wat is het best bij keelpijn: koude of warme dranken?
Wanneer medische hulp zoeken bij stemproblemen?
Als je langer dan twee tot drie weken hees bent, raadpleeg dan een arts. Stemproblemen kunnen een grote impact hebben op je communicatie en welzijn, vooral als je beroep stemgebruik vereist. Wacht niet te lang met het zoeken van hulp; vroege behandeling voorkomt vaak ernstigere ingrepen.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
