Stijgend bewijs voor effect van PCB’s op geboortegewicht

nieuws Bij zwangere vrouwen gaat een verhoogd gehalte aan PCB’s (polychloorbifenyl) in het lichaam vaak samen met een lager gewicht van de pasgeborene. Dit blijkt uit onderzoek van VITO in samenwerking met een tiental Europese onderzoeksgroepen. Hierbij werd bij 8 000 zwangere vrouwen over heel Europa gekeken naar de concentraties aan PCB’s in het bloed en naar het geboortegewicht. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Environmental Health Perspectives.

PCB’s werden vroeger veel in transformatoren gebruikt, maar zijn reeds een 30-40-tal jaren verboden in de meeste landen. Omdat ze zo stabiel zijn en zich ophopen in het vetweefsel van mens en dier kunnen ze nog altijd worden aangetroffen, weliswaar in lagere concentraties dan vroeger. De belangrijkste bron van PCB’s voor mensen is de consumptie van vette vis, maar ook andere omgevingsbronnen kunnen verantwoordelijk zijn. Denk maar aan de dioxinecrisis in 1999 (eigenlijk een PCB-crisis). Het is al lang bekend dat PCB’s in hoge dosissen toxisch zijn voor de mens.

Over de effecten van lage dosissen, bv. bij zwangere vrouwen, is er nog veel onzekerheid maar ook veel ongerustheid. Deze studie peilde daarom naar de effecten van deze lage dosissen (bv. 1 microgram/l of 0,000 001 g/l). In deze studie onderzochten experten monsters van moedermelk, bloed van de moeders en/of navelstrengbloed. Bijna 8 000 vrouwen die tussen 1990 en 2008 bevallen waren, namen deel aan de studie. De onderzoekers testten de monsters op de aanwezigheid van de PCB congeneer 153 en ook op DDE, een afbraakproduct van het pesticide DDT.

De resultaten onthullen een duidelijke correlatie tussen de PCB-concentratie en het gewicht van de pasgeboren baby. Moeders met een PCB-concentratie in het navelstrengbloed van 1 microgram per liter kregen 150 g lichtere baby’s dan moeders met een niet-detecteerbare concentratie in hun bloed. Ter vergelijking: roken tijdens de zwangerschap veroorzaakt een gelijkaardige afname in het geboortegewicht. Voor de andere geteste stof, DDE, kon geen effect op het geboortegewicht worden aangetoond.

Naar de verklaring waarom hogere PCB-concentraties een lager geboortegewicht met zich meebrengen, zijn de onderzoekers nog aan het zoeken. Mogelijk verstoren de PCB’s de hormoonhuishouding en hier-door de groei van de foetus. Dit onderzoek geeft in elk geval aan dat het aan banden leggen van PCB’s destijds een verstandige maatregel was én dat de verdere opvolging van lichaamsvreemde stoffen aangewezen blijft, bv. door biomonitoring.