Gerelateerde artikels
Is een airfryer kankerverwekkend?
In dit artikel
Is een airfryer kankerverwekkend?
dossier
Airfryers zijn heteluchtfriteuses waarmee je je eten kunt frituren met weinig of geen olie. Traditionele friteuses worden in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker, maar hoe zit het met airfryers?
Lees ook: Hoe gezond is een airfryer?
Frituren en het risico op kanker
Het verband tussen het gebruik van traditionele friteuses en het risico op kanker is al verschillende keren door de wetenschap aangetoond. Bij het onderdompelen van bepaalde voedingsmiddelen in hete olie komen mogelijk kankerverwekkende stoffen vrij: acrylamide, aldehyde, polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's), heterocyclische aminen (HCA's), transvetzuren, enz.
- Acrylamide is een chemische stof die van nature kan ontstaan wanneer bepaalde zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals aardappelen en granen (brood, pizza), op hoge temperaturen worden gekookt. Wanneer deze voedingsmiddelen worden gebakken, gegrild of geroosterd, komt de stof vrij. Van acrylamide is al bekend dat het kankerverwekkend en genotoxisch is bij proefdieren. De WHO heeft acrylamide intussen geclassificeerd als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’ voor mensen, omdat het het risico op baarmoederkanker, pancreaskanker, borstkanker, eierstokkanker en slokdarmkanker zou kunnen vergroten.
- Het koken van je eten in een frituurpan of koekenpan kan ook aldehyde produceren, een giftig product dat wordt aangetroffen in de dampen van frituurolie. Een onderzoek uit 2017 toonde aan dat blootstelling aan deze vluchtige verbindingen het risico op longkanker verhoogde.
- Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) zijn kankerverwekkende stoffen die gevormd kunnen worden wanneer voedsel door hitte wordt afgebroken. Met name vleesvetten en plantaardige oliën kunnen dergelijke stoffen afgeven wanneer ze worden blootgesteld aan hoge temperaturen.
Hoe zit het met de airfryer? Kan het gebruik van een heteluchtfriteuse het risico op kanker verhogen?
Lees ook: ‘Mogelijk kankerverwekkend’: hoe schadelijk is aspartaam?
Minder transvetten met de airfryer
© Getty Images
Voedingsmiddelen die met hete lucht zijn gebakken bevatten minder transvetzuren dan voedingsmiddelen die in olie zijn gebakken, waardoor ze mogelijk gezonder zijn. Transvetzuren worden gevormd wanneer plantaardige oliën op hoge temperaturen worden verhit. Ze worden in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker in het algemeen en borst- en prostaatkanker in het bijzonder. De airfryer heeft slechts kleine hoeveelheden olie nodig, wat de risico's verkleint.
Lees ook: Mogelijke tekenen en signalen van kanker
Airfryer en acrylamide
Het niveau van acrylamide dat wordt geproduceerd wanneer bepaalde voedingsmiddelen (zoals aardappelen) worden gekookt in een airfryer is onduidelijk. Volgens sommige onderzoeken is het lager dan de hoeveelheid die wordt gegenereerd door de traditionele frituurpan. Ander onderzoek rapporteert het tegenovergestelde resultaat.
Volgens de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) "geven tests uitgevoerd door de industrie en consumentenverenigingen aan dat heteluchtfriteuses 30 tot 40% meer acrylamide produceren dan conventionele frituurpannen op olie".
In elk geval, het lijkt erop dat de hoeveelheid acrylamide in voedsel geen verband houdt met het type friteuse, maar eerder met de temperatuur en de duur van het koken.
Een onderzoek uit januari 2024 bevestigt deze hypothese. De onderzoekers stelden hogere niveaus van acrylamide vast in aardappelen die in een heteluchtfriteuse waren gekookt dan in aardappelen die in een traditionele friteuse waren gekookt. Ze schrijven dit verschil toe aan de kooktemperatuur: "terwijl de temperatuur van de frituurolie maximaal 190 graden bereikte bij intensief frituren, bereikte de luchttemperatuur soms 229 graden in de airfryer".
Lees ook: Acrylamide: Kan je kanker krijgen van chips en frietjes?
Minder olie in de airfryer, minder kankerverwekkend?
Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) zijn kankerverwekkende stoffen die worden geproduceerd in de vorm van dampen wanneer voedsel op hoge temperaturen wordt gekookt. Olie is een van de voedingsmiddelen die over het algemeen betrokken is bij het vrijkomen van PAK's. Bij airfryers is heel weinig olie nodig, dus worden er ook minder PAK’s gevormd tijdens het kookproces.
Lees ook: Koken: welke olie gebruik je best?
Lees ook: Is koffie kankerverwekkend?
Besluit
Voedsel dat in een airfryer wordt bereid, houdt nog steeds een zeker gezondheidsrisico in, maar veel minder dan in een traditionele friteuse. Airfryers hebben heel weinig olie nodig, waardoor de risico's van koken met olie (PAK's, aldehyden, transvetzuren) beperkt zijn. Vooral de temperatuur en de duur van het koken speelt een rol. De kans op de ontwikkeling van acrylamiden, aldehyden of PAK's neemt toe vanaf 175-180°C. Deze temperaturen worden vaak bereikt bij het koken in een airfryer, maar ook bij het frituren van voedsel in een pan. Om het risico op kanker niet te verhogen, kan je beter de kooktemperatuur beperken. |
Tips om de risico's te beperken
Of je nu kookt met een airfryer, een koekenpan of een friteuse, hier zijn een paar tips om de productie van mogelijk giftige stoffen te beperken:
- Als je aardappelen frituurt, laat ze dan voor het koken even weken in water om zoveel mogelijk zetmeel te verwijderen.
- Beperk de hoeveelheid olie die je gebruikt.
- Probeer zoveel mogelijk te frituren op 120°C en maximaal op 175°C (beperk in dat geval de kooktijd).
- Vermijd het inademen van de rook die vrijkomt bij koken op hoge temperatuur. Plaats je airfryer onder een dampkap die de lucht afvoert.
- Het wordt afgeraden om meer dan één keer per week gefrituurd voedsel te eten.
Lees ook: Bakken en frituren: hoe vorming van acrylamide verminderen?
Bronnen:
https://www.efsa.europa.eu
https://www.cancer.gov
https://www.frontiersin.org
https://pubs.acs.org
https://ift.onlinelibrary.wiley.com
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://health.clevelandclinic.org
