Allergisch voor sperma

Het is zeldzaam maar het bestaat: vrouwen die allergisch zijn voor sperma en, misschien nog erger, mannen die allergisch zijn voor hun eigen sperma. Hoeveel mensen aan deze kwaal lijden is niet bekend.

Het zou gaan om een allergische reactie van het onmiddellijke type (IgE-gemediëerde allergie) op een eiwit in het sperma. De allergie is niet partnergebonden, maar treedt op bij elk seksueel contact. Aangezien ook het sperma van mannen die een vasectomie hebben ondergaan als allergeen kan werken, moet het eiwit afkomstig zijn uit de prostaat.

Vrouwen met een sperma-allergie (ook wel spermaplasma-allergie of SPA genoemd) klagen over jeuk, zwelling en een branderig gevoel in de vagina, maar soms ook heftigere reacties zoals netelroos met veralgemeende huiduitslag. Bij orale seks treden zwellingen in de mond, de tong, de lippen enz. op. De klachten treden op binnen het halfuur na seks en verdwijnen na enkele uren spontaan. Typisch is dat de klachten niet optreden wanneer ze vrijen met een condoom of vrijen zonder zaadlozing (coïtus interruptus). 

Bij mannen die allergisch zijn voor hun eigen sperma treden na elke zaadlozing verschijnselen op die vergelijkbaar zijn met een pollenallergie (rode ogen, een loopneus, zere spieren en vermoeidheid). Dit wordt ook wel eens Post Orgasmic Illness Syndrome of POIS genoemd. 

Volgens de Nederlandse neuropsychiater Marcel Waldinger van het HagaZiekenhuis in Den Haag en hoogleraar Seksuele Psychofarmaologie aan de Universiteit Utrecht, die dit syndroom enkele jaren geleden als eerste beschreef, gaat het om een auto-immuunreactie (waarbij het immuunsysteem reageert tegen lichaamseigen stoffen) die optreedt op het moment dat het sperma de testikels verlaat en in de zaad- en urineleider terechtkomt.

Een allergische reactie bij de vrouw kan worden vermeden door altijd een condoom te gebruiken. Bij een POIS brengt dat evenwel geen soelaas. Daar kunnen antihistaminica de klachten helpen onderdrukken.

De beste remedie is een gewenningskuur (hyposensibilisatie): Hierbij wordt in het ziekenhuis regelmatig onderhuids verdund sperma ingespoten, tot het lichaam het zaad niet meer als een allergische stof beschouwt.