Anti-broodrage kan leiden tot jodiumtekort

nieuws De huidige rage om minder of helemaal geen brood meer te eten, kan voor bepaalde bevolkingsgroepen leiden tot een jodiumtekort. Dat zegt de Nederlandse hoogleraar interne geneeskunde Robin Peeters van het Erasmus MC. Die uitspraak heeft voor heel wat controverse gezorgd.

Adequate jodiuminname
Dankzij de toevoeging van jodium aan bakkerszout is er in Nederland een adequate jodiuminname gekomen.
Veel mensen hebben de laatste jaren brood grotendeels uit hun dieet gebannen, omdat het vanwege het gehalte aan koolhydraten te boek is komen te staan als dikmaker. Het uitsluiten van brood, een belangrijke bron van jodium, is echter niet zonder risico’s, zegt Peeters.

Jodium is essentieel voor de werking van de schildklier. Een tekort kan leiden tot een verminderde productie van schildklierhormonen, een verdikking van de schildklier en allerlei lichamelijke klachten. Jodium is ook erg belangrijk voor de hersenontwikkeling en daarom essentieel tijdens de zwangerschap en voor jonge kinderen. Eind jaren 90 bleek uit onderzoek dat de inname van jodium bij verschillende leeftijdsgroepen uit de Belgische bevolking te laag was.
Van nature komt jodium vooral voor in zeevis, zeewier en eieren. Omdat de consumptie van deze producten bij de bevolking niet steeds voldoende is, beveelt de Hoge gezondheidsraad aan om gejodeerd zout (zout verrijkt met jodium) te gebruiken bij de bereiding van maaltijden thuis en buitenshuis (restaurant, bedrijfsrestaurant, schoolkantine,…). Zout is namelijk een goede drager voor jodium.
De toevoeging van jodium aan brood is een bijkomende strategie die sinds 2009 gehanteerd wordt om het jodiumtekort in ons land tegen te gaan. Het gaat om een vrijwillige actie, die door de bakkerijsector wel goed opgevolgd wordt. Brood zit in onze cultuur ‘ingebakken’ en wordt dagelijks door bijna gans de bevolking gegeten. Bovendien is het maximaal zoutgehalte van brood in België vastgelegd via de wetgeving. Ook wie zelf zijn brood bakt, gebruikt dus het best gejodeerd zout.

Zwangerschap
Met name voor zwangere vrouwen kan het niet-eten van brood risico's geven. Een gebrek aan jodium tijdens de zwangerschap kan problemen geven bij de hersenontwikkeling van het ongeboren kind. Zelfs een subtiel tekort aan jodium bij de moeder kan leiden tot een lager IQ van het kind.

In de eerste helft van de zwangerschap zijn kinderen vrijwel volledig afhankelijk van schildklierhormoon van de moeder. Kinderen van moeders met een tekort aan schildklierhormoon tijdens de zwangerschap, blijven qua IQ gemiddeld zeven punten achterlopen op kinderen van moeders met een normale schildklierfunctie. Die achterstand ontstaat al in de baarmoeder en is niet meer in te halen.
Peeters raadt zwangere vrouwen aan bij het ontbijt weer twee sneetjes brood te eten. In een uitgebalanceerd voedingspatroon kan dat geen kwaad voor het gewicht. Wanneer je door bijvoorbeeld een glutenallergie geen brood kunt eten, is het verstandig om reeds bij een zwangerschapswens naast foliumzuur ook extra jodium te slikken. Zodat je zeker weet dat er aan het begin van de zwangerschap geen sprake is van een jodiumtekort.

Volgens de Hoge Gezondheidsraad is de jodiumstatus van de Belgische bevolking de voorbije jaren verbeterd en in het bijzonder die van kinderen in de schoolgaande leeftijd (8 tot 12 jaar) die nu voldoende jodium innemen. De situatie is echter nog steeds niet genormaliseerd voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd en zwangere vrouwen.

Geen reden om brood te mijden
Er is geen enkele reden om brood te mijden, stelt het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) in een reactie. Brood hoort zeker thuis in een gezond voedingspatroon, niet alleen omdat er jodium aan toegevoegd wordt, maar ook omwille van andere essentiële voedingsstoffen, zoals vitaminen, mineralen en vezels, die geconcentreerd zitten in de zemel van de graankorrel.

Geef dus de voorkeur aan producten op basis van volkoren tarwebloem in plaats van de geraffineerde varianten zoals wit brood, suikerbrood, sandwiches, witte pistolets of stokbrood…
Afwisselen tussen verschillende broodsoorten én verschillende bakkers is steeds een goed idee. Het brood zelf bakken is natuurlijk ook een optie om zeker te zijn van de samenstelling ervan.
Havermout is een gezonde variant op brood. Het is een bron van zetmeel en vezels en geeft zijn energie langzaam vrij. Aan havermout wordt geen gejodeerd zout toegevoegd. Wie dus brood volledig weglaat en bijvoorbeeld vervangt door havermout moet erop letten dat hij of zij voldoende andere bronnen van jodium binnenkrijgt.