Verhoogt vaccinatie van vrouwen tegen HPV de kans op baarmoederhalskanker?

Alle baarmoederhalskankers worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Jaarlijks worden in Vlaanderen ongeveer 350 vrouwen getroffen door deze kanker. Na borstkanker is het de tweede meest voorkomende soort kanker onder vrouwen tussen 15 en 44 jaar in België en de zevende meest voorkomende kanker onder vrouwen in het algemeen.

Het gratis vaccin tegen HPV wordt aangeboden aan alle meisjes die in het eerste jaar secundair onderwijs zitten. Het nieuwe negenvalente HPV-vaccin beschermt tegen 90 procent van de HPV-types die verantwoordelijk zijn voor baarmoederhalskanker. Vanaf september 2018 wordt het HPV-vaccin ook gratis aangeboden aan jongens omdat het ook beschermt tegen een aantal andere kankers. 

Het HPV-vaccin is een niet-levend vaccin en bevat geen genetisch materiaal van HPV. Er is dus geen enkele biologische verklaring hoe een HPV-vaccin baarmoederhalskanker zou kunnen veroorzaken. 

Toch doen zulke verhalen momenteel de ronde. In 2018 verscheen in het ‘Indian Journal of Medical Ethics’ een commentaar waaruit moest blijken dat een verhoogde incidentie van baarmoederhalskanker in Zweden in verband kon worden gebracht met HPV vaccinatie. Het artikel werd echter onder een valse naam gepubliceerd en werd teruggetrokken door het tijdschrift na klachten van het ‘Karolinska Institutet’ in Zweden, dat onterecht werd opgegeven als werkplaats van de auteur. Ook inhoudelijk toonde dit artikel grove wetenschappelijke fouten. 

Toch hebben twee Franse kankerspecialisten, Nicole en Gerard Dele´pine, zich door die valse beweringen laten inspireren om op een gelijkaardige manier verbanden te leggen tussen kankergegevens van Zweden, Noorwegen, Australie¨ en Groot Brittannie¨, en de hoge HPV-vaccinatiegraad in die landen. Hun bevindingen publiceerden ze in een boek, dat ze intussen zeer actief online promoten. Zoals hun voorganger bekijken ze enkel het verloop van globale bevolkingsgegevens over de tijd en houden ze er geen rekening mee of en hoeveel vrouwen op elk moment een vaccin kregen aangeboden. Bovendien springen ze zeer selectief om met hun cijfergegevens. Een bijzondere kanttekening hierbij is dat de Dele´pines enerzijds claimen dat het niet bewezen is dat het HPV-virus kanker veroorzaakt - al ontving de ontdekker van dat verband daarvoor enkele jaren geleden de Nobelprijs Geneeskunde - maar dat ze vast overtuigd zijn dat het vaccin dit wél doet… Ze roepen hierbij gevaccineerde vrouwen zelfs op om extra baarmoederhalskankerscreening te eisen.