Spinnen zijn zelden gevaarlijk

dossier

Alhoewel 6 op 10 Belgen zegt schrik te hebben van spinnen zijn er maar een paar spinnen die gevaarlijk kunnen zijn voor de mens, zoals de zwarte weduwe, de hobospin, de Australische Roodrugspin en de bruine kluizenaar, maar die komen niet bij ons voor. Uitzonderlijk wordt hier wel eens een zwarte weduwe of een roodrugspier aangetroffen, die als verstekeling tussen scheeps- of vliegtuigladingen of in meubels zijn meegekomen, maar zij kunnen voor zover bekend niet in ons klimaat overleven. Overigens is een beet van deze ‘gevaarlijke spinnen’ zelden dodelijk.

Lees ook: Arachnofobie: Waarom zijn mensen bang van spinnen?

Zijn spinnen die in België leven gevaarlijk?

De spinnen die bij ons voorkomen, zijn meestal niet giftig. Sommige grote soorten kunnen wel bijten, maar de meeste soorten komen niet door onze huid heen. Zelfs als dat wel gebeurt, is het gif van deze soorten niet zo sterk dat er meer optreedt dan een rood vlekje. Alleen als een spin wordt opgepakt of bedreigd zal deze proberen te bijten. Spinnen zijn overigens nuttige dieren die diverse soorten insecten eten, inclusief insecten die een plaag kunnen vormen.

Lees ook: Spinnenbeten: hoe herken je ze en wanneer moet je naar de dokter?

Veel voorkomende (giftige) spinnensoorten

Vioolspin (Loxosceles reclusa)

• 6 tot 20 mm lang.
  
• Bruin of diepgeel van kleur.
  
• Lange, met haren bedekte, dunne, bruine poten.
  
• Zes ogen, in paren gerangschikt in een halve cirkel.
  
• Vioolvormige markering op het rugschild die van de kop in de richting van het achterlijf wijst.
  

Ze geven de voorkeur aan afgezonderde, donkere, ongestoorde plekjes, zowel binnen als buiten. Binnen kunnen ze gevonden worden in zolders, kelders, kasten, buizen, opslagdozen, schoenen of achter meubilair. Buiten kunnen ze gevonden worden in stallen, schuren, garages, onder boomstammen, losse stenen en houtstapels. Vioolspinnen bijten alleen wanneer ze geplet, opgepakt of gestoord worden. Zowel het mannetje als het vrouwtje is (licht) giftig. De reactie van een mens op een beet hangt af van de hoeveelheid geïnjecteerd gif en de gevoeligheid van de persoon voor het gif: sommige mensen hebben nergens last van, anderen voelen een speldenprik, nog anderen ervaren een stekend gevoel gevolgd door min of meer hevige pijn.

Huisspin

• De grote grijze huisspin wordt tot 10 mm groot.
• Meestal grijs van kleur.
• De achterlijftekening van deze spin bestaat op de achterste helft uit lichter gekleurde ruitvormige figuurtjes.

De reus onder de Belgische huisspinnen is de Grote Huisspin. De lichaamslengte van de vrouwtjes gaat tot 20 mm, maar de mannetjes hebben veel langere poten dan de vrouwtjes (tot 7 cm lang), waardoor ze er voor vele mensen griezeliger uitzien. Je kan deze soort gemakkelijk herkennen door de twee lichtere puntvlekken in het midden van het achterlijf. De lichtere vlekken vooraan ontbreken soms, maar de puntvlekken zijn er altijd. Hoewel ook buiten te vinden, verkiest deze spin de beschutting van garages, kelders of zolders. De huisspinnen die behoren tot de groep van de zg. trechterspinnen (vanwege de vorm van hun net) zijn niet giftig.

Trilspin

• Deze spinnen lijken veel op de hooiwagens (familie Opiliones). Beide hebben ze zeer lange poten. Het verschil is dat het lichaam van een trilspin uit twee gedeelten bestaat en die van een hooiwagen versmolten zijn tot een lichaam.
• De trilspin zit een rommelig ruimtelijk web terwijl de hooiwagen geen web maakt.

Trilspinnen leven in huizen en gebouwen. Aan het einde van de zomer en in de herfst zijn deze spinnen in grote hoeveelheden binnenshuis aan te treffen. Ze zijn ook veelvuldig in de kelder of onder het huis te vinden. Vandaar dat ze ook wel kelderspin worden genoemd. Als de spin gestoord wordt, begint ze heftig te bewegen. Een vijand wordt op deze manier afgeschrikt. Deze spin is giftig, maar omdat de kaken van deze spin te klein en te zwak zijn om de menselijke huid te doorboren, veroorzaakt ze nauwelijks problemen.

Wolfspin

• Grote, “harige” spin (tot 7,5 cm groot).
• Wordt vaak verward met een tarantula, maar is ongevaarlijk voor de mens.

Kruisspin

• De meest bekende spin, vooral in de herfst komt hij wel in iedere tuin voor.
• De vrouwelijke kruisspin wordt ook relatief groot, tot zo'n 17 millimeter.
• De naam is te danken aan de op een kruis gelijkend patroon op het achterlijf dat bestaat uit een groepje lichtere tot witte vlekjes die afsteken tegen de donkerbruine tot gele achtergrondkleur.
• Ze is ongevaarlijk voor de mens.

Lees ook: Eten we echt spinnen op in onze slaap?

Zakspin

• De meeste soorten zijn onopvallend geel tot bruin gekleurd, met een muisachtige beharing, slechts enkele soorten hebben een duidelijke tekening. 
• Lichaamslengte van 5 tot 7 mm.

Gele zakspin

• Bleek van kleur, het achterlijf kan geel of beige zijn met over de hele lengte een vage donkere streep.
  
• 6 tot 10 mm lang.
  
• 4 paar poten, het eerste paar langer dan het vierde paar.
  
• Acht even grote donkere ogen gerangschikt in twee horizontale rijen.
  

Ze leven doorgaans buiten, maar zullen zich binnen ophouden als daar kleine insecten aanwezig zijn. Aangenomen wordt dat ze in het najaar woningen binnengaan, omdat de voedselvoorraad buiten dan afneemt.

Een beet is scherp en pijnlijk en veroorzaakt huidontsteking en zwelling. Er kan een striem ontstaan met gevoelloos weefsel. Het kan acht weken duren voordat dit weer geheeld is. Pijn of gevoelloosheid ter plaatse van de beet kan worden gevolgd door zweten en misselijkheid gedurende maximaal 24 uur.

Grote bermzakspin of Grote spoorspin

• Lichaamslengte van maximaal 15 millimeter maar de mannetjes blijven kleiner.
• Kopborststuk is rood, net als de cheliceren (kaken). Achterlijf is geel met in het midden een zwarte, bruinachtige streep.

Als de spin opgeschrikt wordt en zich bedreigt voelt zal hij zonder te aarzelen bijten. Soms kom je ze in huizen tegen en worden mensen wel eens in hun slaap gebeten. Ze kunnen de menselijke huid doorbijten.

Symptomen bij een beet: Gele zwelling rond de beet die gepaard gaat met scherpe pijn. Men kan deze pijn vergelijken met die van een wespensteek. Vaak volgen hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, rillen en zweten hierop. Deze symptomen doen zich pas na enkele uren voor, als het gif het centrale zenuwstelsel bereikt. De symptomen verdwijnen meestal na ongeveer 3 dagen maar afhankelijk van de hoeveelheid gif in het bloed kunnen ze tot 8 weken aanhouden. Uitzonderlijk ontwikkelt zich een necrotische zweer (vlees sterft rond de beet af, gaat rotten) deze zweer herstelt langzaam.