Kattenkrabziekte: symptomen en behandeling

dossier Kattenkrabziekte (bartonella) is een zoönose die via een krab van een besmette kat op mensen wordt overgebracht. Ze heeft als belangrijkste kenmerk een lymfklierzwelling en leidt meestal tot spontaan herstel. Bij mensen met een verminderde immuniteit kan ze echter ernstige vormen aannemen. 

Kattenkrabziekte of toxoplasmose?

Kattenkrabziekte is niet hetzelfde als toxoplasmose. Toxoplasmose, een infectie met de parasiet Toxoplasma, wordt soms ook 'katten(krab)ziekte' genoemd. Deze infectie kan men oplopen door het eten van niet goed verhit vlees of door contact met de uitwerpselen van katten. Via tuinieren en via het eten van ongewassen, rauwe groenten kan men ook een besmetting oplopen. Wanneer tijdens de zwangerschap voor de eerste keer een toxoplasmose-infectie plaats vindt kan dit zeer ernstige afwijkingen bij de vrucht veroorzaken. De kattenkrabziekte is daarentegen ongevaarlijk tijdens de zwangerschap.

Lees ook: Toxoplasmose of de kattenziekte

Besmettelijkheid

Een andere naam voor de kattenkrabziekte is cat-scratch fever of ook lymphogranuloma benignum. Kattenkrabziekte wordt veroorzaakt door een bacterie (Bartonella henselae). Vooral vrouwtjeskatten jonger dan 2 jaar kunnen de bacterie dragen. De besmette katten kunnen de bacterie twee tot twaalf maanden nadat ze zelf besmet zijn nog steeds verspreiden. Meestal vertonen ze zelf geen enkel ziektesymptoom.

Katten kunnen elkaar onderling via vlooien besmetten. Men weet niet zeker of de mens ook via een vlo besmet kan worden. Een krab of beet van een kat kan de bacterie wel overdragen op mensen. Daarnaast kan je de ziekte ook oplopen door in de ogen te wrijven na het strelen van een kat. Ook infectie door een beet van een geïnfecteerde teek of vlo kan niet worden uitgesloten. Dit zou gevallen van kattenkrabziekte kunnen verklaren bij mensen die zich niet herinneren gekrabd of gebeten te zijn door een kat. De rol van honden bij de overdracht van de ziekte is nog niet duidelijk, maar mogelijk vormen zij ook een blootstellingsrisico, zo meldt Sciensano. De diagnose gebeurt door labo-onderzoek van bloed of wondweefsel.

Men heeft nog nooit gezien dat de besmetting ook van mens op mens kan overgaan. In België komt de ziekte voornamelijk bij kinderen en jongvolwassen voor. In Wallonië worden twee tot drie keer meer gevallen gerapporteerd dan in Vlaanderen en twee keer meer dan in Brussel.

Lees ook: Kattenbeten kunnen gevaarlijk zijn

Symptomen bij de mens

Kattenkrabziekte bij mensen met een goede weerstand is meestal een onschuldige ziekte, die vanzelf overgaat.
Bij eenderde van de patiënten gaat de ziekte in de eerste dagen tot weken gepaard met koorts, hoofdpijn en algemene ziekteverschijnselen.

Andere symptomen zijn:

• Eén of meerdere knobbeltjes (2-3 mm) op de huid in de buurt van de krab of beet. Dit worden na enkele dagen blaasjes die een korstje krijgen. Hierna verdwijnen de plekjes weer.


• Na ongeveer twee weken kunnen de lymfeklieren (meestal aan het hoofd, in de hals, in de oksel of de elleboogplooi, minder vaak in de lies of lager) zwellen en pijnlijk worden (lymfeklierontsteking of lymfadenitis).


• Bij een beet of krab in het oog, kan er een ernstige ontsteking van de slijmvliezen rond het oog optreden. Soms leidt dit tot een ontsteking van de lymfeklier bij het oog (Perinauds oculogladulair syndroom), waardoor een abces kan ontstaan. Deze lymfeklierontsteking kan weken tot maanden aanhouden (gemiddeld 6 weken), maar verdwijnt uiteindelijk in het geheel spontaan. Bij 2 % van de patiënten kan de ziekte leiden tot een hersenvliesontsteking, waarbij men een verlaagd bewustzijn of zelfs coma en stuipen kan krijgen. Uitzonderlijk kunnen ernstige aantastingen van lever en/of milt optreden.
  Die ernstige complicaties komen vooral voor bij mensen met een verminderde weerstand (o.m. na een transplantatie, HIV-positieven).
  
  

Lees ook: Meningitis of hersenvliesontsteking: twee soorten

Preventie

• Hygiëne na een beet of krab (wassen van de huid, wonddesinfectie en wondverzorging) is belangrijk.
• Bestrijding van vlooien bij katten.
• Mensen met een verminderde weerstand wordt afgeraden met (jonge, speelse) katten om te gaan. Besmette katten kunnen met antibiotica behandeld worden.
  
  

Lees ook: Wat moet je doen bij een krab van een kat?

Behandeling

De lymfeklierontsteking die soms ontstaat reageert niet op antibiotica.
Bij abcesvorming kan men het pus eruit halen, wat tot verlichting en verkorting van de klachten leidt.
Bij de andere symptomen reageert het lichaam vaak wel goed op antibiotica. Vaak gebruikt men langdurig tetracyclinen of macroliden.

Lees ook: Hoe begrijp je wat je kat wil zeggen?

Bronnen:
https://epidemio.wiv-isp.be
https://overlegorganen.gezondheid.belgie.be
www.rivm.nl
www.beroepsinfectieziekten.nl