Hoe dicht zijn we bij een vaccin tegen covid-19?

Met vaccinatie zullen we eindelijk een dam kunnen opwerpen tegen de pandemie die de wereld nu al een half jaar in haar greep houdt. In welke mate vaccins ons precies zullen kunnen helpen tegen het virus, moet nog blijken. Vaccinatie zou ons volledig kunnen beschermen of eerder de ernst van de symptomen verminderen. Daarnaast is het essentieel dat vaccins voorkomen dat we anderen besmetten. Het is ook nog onduidelijk voor hoelang de vaccinatie bescherming zal bieden.

De WHO verwacht halverwege volgend jaar een wijdverspreide vaccinatie, in ons land denkt het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) tegen de lente van 2021 de eerste lading vaccins tegen covid-19 te kunnen ontvangen. In een eerste fase zullen enkel prioritaire doelgroepen gevaccineerd worden. Het gaat dan om personeel in de gezondheidszorg en de meest kwetsbaren onder ons, zoals 65-plussers en mensen tussen de 45 en 65 jaar met risicofactoren zoals suikerziekte, overgewicht, hoge bloeddruk of chronische longaandoeningen.

Op dit moment zitten er acht veelbelovende vaccins in de laatste testfase, waarbij er grootschalige proeven op mensen worden uitgevoerd. De Europese Unie sloot al een akkoord met het Brits-Zweedse farmabedrijf AstraZenica en de universiteit van Oxford voor het kandidaat-vaccin dat zij momenteel aan het testen zijn. Voor België zijn 7,5 miljoen dosissen gereserveerd, als dit vaccin succesvol blijkt te zijn. Ook wanneer een middel in de praktijk gebruikt zal worden, zal de werking nog sterk opgevolgd worden.

De WHO zette ondertussen met verschillende internationale partnerorganisaties het Covax-initiatief op. Dat is een wereldwijde groepsaankoop met als doel om eind 2021 in elk deelnemend land 20% van de bevolking te kunnen vaccineren, in de eerste plaats zorgverleners en kwetsbare mensen, ook in arme landen die op eigen kracht geen grote vaccinaankopen kunnen doen. 

Als de huidige voorspellingen uitkomen, zal het vaccin in een recordtijd ontwikkeld zijn, in ongeveer een jaar in plaats van de gebruikelijke zeven jaar of meer. Toch zijn de veiligheidsnormen even strikt als altijd, zo onderstreepte recent een groep vaccinproducenten in een gezamenlijke mededeling.

Met die mededeling wilden de producenten onder meer de ongerustheid bij de bevolking over de vaccins tegengaan. Uit een recente peiling blijkt namelijk dat een kwart van de wereldbevolking (26%) niet van plan is  zich te laten inenten als er straks een coronavaccin is. In ons land loopt dat percentage zelfs op tot 30%, dus 3 op de 10 Belgen, terwijl het essentieel is dat voldoende mensen zich laten vaccineren – om groepsimmuniteit te kunnen bereiken. De kans dat er een vaccinatieplicht komt, is echter klein. Volgens experten is sensibilisering doeltreffender.