Gebruik antidepressiva bij minderjarigen: andere aanpak is mogelijk

nieuws Naar schatting 5.062 Vlaamse kinderen en jongeren nemen antidepressiva. Dat is zowat 0,3 procent van de totale groep van de minderjarigen. Hoe ouder, hoe groter de kans dat ze deze medicatie gebruiken: 0,2 procent bij de 10-jarigen, 0,6 procent bij de 14-jarigen en 1,9 procent bij de 17-jarigen. Er is ook een duidelijk verschil tussen jongens en meisjes: tot de leeftijd van 13 jaar nemen meer jongens dan meisjes de medicatie, vanaf die leeftijd zijn er meer meisjes dan jongens die ze gebruiken. Dat blijkt uit onderzoek van CM.
Ook het inkomen speelt een rol: minderjarigen die tot een sociale categorie behoren (recht op een verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorg), hebben een derde meer kans op het voorschrift en innemen van deze medicatie tegenover wie niet tot een sociale categorie behoort.

Voor CM kan een therapie met een antidepressivum slechts een onderdeel zijn van een totaalaanpak van ernstige depressie. Zowel het ontstaan als de behandeling is immers multifactorieel.
De drempel voor hulpverlening moet veel lager door het bestaande aanbod (met o.a. de huisarts, de eerstelijnspsycholoog en de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg) te optimaliseren. De multidisciplinaire aanpak bewijst immers haar waarde en die gaat verder dan het gebruik van een geneesmiddel.

Volgens CM moeten we ook sterk inzetten op preventie en de versterking van de veerkracht en mentale fitheid. Dit helpt om depressieve gevoelens te voorkomen, maar maakt ook weerbaarder als het tegenzit. Hoe jonger je daar mee begint, hoe beter. Om hierin succesvol te zijn moet ook de omgeving van het kind betrokken worden (het gezin, de school, vrije tijd,…). CM heeft daarom een educatief pakket rond preventieve geestelijke gezondheidszorg in het Vlaamse onderwijs gelanceerd: ‘Vlieg erin!’.
Tot slot zal ook een minder prestatiegerichte samenleving de druk op kinderen en jongeren thuis, in het onderwijs en in de vrije tijd ten goede komen. Daarnaast moeten psychische problemen beter bespreekbaar worden.

Vlieg erin!
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat kinderen tot 12 jaar de basis leggen voor hun geestelijke gezondheid in de rest van hun leven. De gedragspatronen op twaalfjarige leeftijd zijn al sterk verankerd en veranderen niet makkelijk meer. Vandaar dat het cruciaal is om op die leeftijd het psychisch welbevinden en de psychosociale vaardigheden te ontwikkelen.
CM kiest voor de positieve, waarderende benadering van kinderen: deze aanpak ontwikkelt hun talenten en interesses, en focust niet op hun tekorten. Een kind dat het gevoel heeft dat het iets kan en gewaardeerd wordt door zijn omgeving, zal een hogere weerbaarheid ontwikkelen.

Door dit te doen in de school, zet CM in op de omgeving van het kind en bereiken we ook de kinderen uit sociaal zwakkere milieus beter. Er bestaat vandaag echter weinig ondersteunend materiaal voor scholen om te werken aan de mentale gezondheid. Het ziekenfonds heeft met Vlieg erin! als eerste een educatief aanbod in geestelijke gezondheid voor de derde graad van het lager onderwijs (10-12-jarigen) met de focus op welbevinden. De leraar volgt met de klas een parcours door een pretpark. Langs vier roetsjbanen krijgen leerlingen bouwstenen voor meer zelfinzicht, veerkracht en welbevinden aan de hand van oefeningen en opdrachten. Samen werken ze aan een warm klasklimaat waar elke leerling en leraar zich goed in zijn vel kan voelen. Vlieg erin! is het resultaat van een samenwerking tussen CM, pedagoog Luk Dewulf (Kessels & Smit), docent Koen Crul (lerarenopleiding VIVES), VIGeZ en VCOV.