Diabetes type 2: wie moet zich preventief laten testen?

nieuws Diabetes type 2 ontstaat meestal op oudere leeftijd. Vandaar dat het vroeger ook ouderdomsdiabetes werd genoemd. Naast een erfelijke factor, spelen ook andere factoren een belangrijke rol: overgewicht of obesitas en een ongezonde leefstijl (ongezonde voeding, te weinig lichaamsbeweging, roken).

Ongeveer een derde van de mensen met type 2 diabetes weet niet dat hij of zij de aandoening heeft. De ziekte verloopt namelijk vaak vrijwel ongemerkt. Daarnaast zijn er ook heel wat mensen die, zonder het te weten, een hoog risico lopen om type 2 diabetes te ontwikkelen.
Door het sluimerende verloop wordt type 2 diabetes vaak jaren te laat ontdekt, terwijl er al heel wat schade kan zijn aangericht aan weefsels en organen. Door de ziekte in een vroeg stadium op te sporen, en de risicofactoren duidelijk in beeld te brengen, kan men type 2 diabetes en de daarmee gepaard gaande problemen (hart- en vaatziekte, nierproblemen, oogproblemen) voorkomen of uitstellen.

In België en Nederland wordt niet aangeraden om iedereen systematisch te testen op diabetes type 2. Wanneer bepaalde risicofactoren aanwezig zijn, is een preventief onderzoek bij uw huisarts wél sterk aanbevolen.
Ook wanneer u klachten hebt die kunnen wijzen op diabetes, moet u zich laten onderzoeken.

Alarmsignalen voor diabetes
In tegenstelling tot type 1 diabetes, heeft type 2 diabetes niet altijd even uitgesproken symptomen. Hoewel de volgende klachten ook in andere omstandigheden kunnen voorkomen, moeten ze toch een ‘alarmbelletje’ doen rinkelen:
• veel dorst en droge mond
• dikwijls plassen
• onverklaarbare vermoeidheid
• sterk vermageren ondanks normale eetlust
• moeilijk genezende wonden
• verminderd gezichtsvermogen
• krampen, tintelingen of pijnen in voeten of benen
• herhaalde schimmelinfecties van vagina of penis
• herhaalde blaasontstekingen.

Risicofactoren: een preventieve test wordt aangeraden wanneer u:
• Tussen 18-45 jaar bent en voldoet aan één van de volgende voorwaarden:
- eerder zwangerschapsdiabetes hebt gehad;
- eerder stresshyperglycemie (vastgesteld n.a.v. een medische ingreep of ziekenhuisopname) hebt gehad;

• Tussen 18-45 jaar bent en voldoet aan een van de volgende voorwaarden:
- voorgeschiedenis van zwangerschapsdiabetes
- voorgeschiedenis van stresshyperglycemie (vastgesteld naar aanleiding van een interventie of ziekenhuisopname)
- u hebt coeliakie (glutenintolerantie), polycysteus ovarium syndroom (PCOS) of een aandoening van de pancreas.
of aan twee van de volgende voorwaarden:
- diabetes bij eerstegraadsverwanten (moeder/zus/vader/broer) ;
- bevallen bent van een baby van meer dan 4,5 kg;

- BMI = 25 kg/m² ;
- buikomtrek > 88 cm (vrouwen) of > 102 cm (mannen);
- hoge bloeddruk (systolische bloeddruk > 140 mmHg) of behandeld wordt voor hypertensie;
- verstoord vetzuurgehalte in het bloed (dyslipidemie: HDL-cholesterol = 0,90 mmol/l, triglyceriden > 2,8 mmol/l) of daarvoor behandeld wordt;
- uw wordt met corticoïden behandeld.

• Tussen 45 en 64 jaar: als u aan één van de bovenstaande voorwaarden voldoet.
Indien u van Marokkaanse, Turkse of Zuid-Aziatische origine bent: vanaf 35 jaar
• Vanaf 65 jaar: iedereen, ook als er geen risicofactoren aanwezig zijn.

Testen tijdens zwangerschap
Momenteel wordt voor alle zwangere vrouwen een screening naar zwangerschapsdiabetes aanbevolen, tenzij het risico verwaarloosbaar klein is.
Risicofactoren voor zwangerschapsdiabetes zijn:
• overgewicht vóór de zwangerschap (BMI > 25, buikomtrek > 88 cm);
• familiale type 2 diabetes (bij eerstegraadsverwanten);
• leeftijd > 25 jaar;
• meerlingzwangerschap;
• vroegere zwangerschapsdiabetes;
• kinderen met hoog geboortegewicht (=4,5 kg)
• vroegere gestoorde nuchtere glycemie met nuchtere waarde:
100-125 mg/dl
• vroegere gestoorde glucosetolerantie bij een orale glucosetolerantietest: twee-uurswaarde 140-199 mg/dl

Bij aanwezigheid van minstens één risicofactor wordt bij voorkeur gescreend tussen zwangerschapsweek 24 en 28. In de praktijk betekent dit echter dat vrijwel alle zwangere vrouwen in aanmerking komen. Het is belangrijk dat zwangerschapsdiabetes zeker wordt opgespoord bij vrouwen met een hoog risico.
Is er een sterk verhoogd risico (uitgesproken obesitas, antecedenten van zwangerschapsdiabetes, glucosurie of sterke familale anamnese op diabetes), dan wordt er best meteen gescreend. Bij een negatief resultaat wordt de screening nog eens herhaald tussen 24 en 28 weken. Enkel screenen op basis van duidelijke risicofactoren betekent dat men 30-40 % van de diagnoses mist.

Hoe vaak moet u zich laten onderzoeken?
• Jaarlijks na zwangerschapsdiabetes of stresshyperglycemie gedurende de daaropvolgende 5 jaar; daarna om de 3 jaar.
• Jaarlijks bij een gestoorde nuchtere glucose (GNG 100-125 mg/dl) of een gestoorde glucose tolerantie (GGT 140-199 mg/dl).
• Vanaf 45 jaar: om de drie jaar bij aanwezigheid van een van de risicofactoren.
• Vanaf 65 jaar: om de drie jaar.

Doe de risicotest
Op de website van de Vlaamse Diabetesvereniging kunt een diabetes-risicotest doen.
www.diabetes.be/risicotest.aspx

In Nederland ontwikkelden de organisaties van huisartsen samen met het Diabetes Fonds, de Hartstichting en de Nierstichting een Risicotest. De test omvat zeven vragen over uzelf, en uw familie en uw leefstijl. Als u de Risicotest hebt ingevuld krijgt u te zien wat de kans is dat u binnen 7 jaar diabetes, hart- en vaatziekten of nierschade krijgt. Dit wordt weergegeven in percentages. Bij een verhoogd risico is uw risico hoger dan een wetenschappelijk bepaalde drempelwaarde. Boven deze waarde is het belangrijk verder onderzoek te laten doen door uw huisarts. Bij mannen is die drempelwaarde een risico van 23%, bij vrouwen 19%.
www.testuwrisico.nl/diabetes-hart-en-vaatziekten-nierschade