Gebruik energiedranken steeds met mate

dossier Als we de reclame mogen geloven zijn energiedranken echte toverdranken die vermoeidheid tegengaan en lichamelijke prestaties verbeteren. Beloftes die vooral jongeren aanspreken. De meeste energiedranken bevatten een mix van “stimulerende” stoffen zoals cafeïne, taurine en glucuronolactone. Daarnaast worden vaak ook vitaminen en plantenextracten zoals guarana en ginseng toegevoegd. Doen energiedranken echt wat ze beloven en vormen ze geen gevaar voor de gezondheid? Wij zochten het voor u uit.

Samenstelling

Energiedranken mogen niet worden verward met sportdranken. Sportdranken zijn speciaal ontwikkeld om het energieniveau na het sporten weer op peil te brengen. Zij hebben ook een andere samenstelling dan energiedranken. Energiedranken bevatten vooral suiker en behoren daarmee tot de restgroep van de actieve voedingsdriehoek. Hun suikergehalte is vergelijkbaar met dat van frisdranken en komt ongeveer overeen met 5 klontjes suiker per blikje (250 ml). Er bestaan ook lightvarianten. Hier wordt de hoeveelheid suiker vervangen door zoetstof.
Een blikje energiedrank bevat gemiddeld 80 mg cafeïne. Dit komt overeen met een kopje koffie (125 ml) of 4 glazen (elk van 200 ml) cola. Guarana, dat ook vaak wordt toegevoegd aan energiedranken, is afkomstig van een Braziliaanse klimplant en bevat eveneens cafeïne.
Taurine is een aminozuur dat van nature ook in andere voedingsmiddelen voorkomt. De hoeveelheden die worden gebruikt in energiedranken zijn echter tot 10 keer hoger. Taurine zou de vermoeidheid tegengaan en de afbraak van melkzuur in de spieren stimuleren. Geen van beide effecten is echter wetenschappelijk bewezen. Glucuronolactone behoort, zoals de naam reeds doet vermoeden, tot de groep van de koolhydraten en komt van nature voor in granen en wijn. Onze natuurlijke inname bedraagt ongeveer 1 tot 2 mg/dag. Een blikje levert ongeveer 600 mg glucuronolactone. Ook deze stof zou vermoeidheid tegengaan maar ook hiervoor bestaat onvoldoende wetenschappelijk bewijs.

Loze beloftes

Energiedranken zorgen in de eerste plaats door hun hoge suikergehalte voor een korte en snelle energieboost. Daarna slaat de vermoeidheid onvermijdelijk toe. Daarnaast zorgen ze voor een vals stimulerend effect dat vooral te wijten is aan hun gehalte aan cafeïne. Een effect dat ook optreedt bij de consumptie van andere cafeïnehoudende dranken zoals koffie. Van de andere zogezegde stimulerende stoffen is nog niet bewezen dat ze effectief stimulerend werken.

Een onderzoek uitgevoerd in 2012 door het Voedingscentrum (Nederland) toont aan dat slechts de helft van de jongeren een oppeppend effect voelt na de consumptie van energiedranken. Twee derde geeft aan last te hebben van bijwerkingen zoals rusteloosheid of slapeloosheid. Energiedranken zijn dus eerder pepmiddelen die een gevoel van vermoeidheid niet oplossen maar tijdelijk verdoezelen door het zenuwstelsel overmatig te stimuleren.

Gevaarlijk voor de gezondheid?

Energiedranken horen thuis in de restgroep van de actieve voedingsdriehoek en vormen geen gevaar voor de gezondheid bij een matig gebruik. Bij overmatig gebruik kunnen problemen zoals een verhoogde bloeddruk, hartkloppingen, uitdrogingsverschijnselen en tandbederf optreden. Energiedranken combineren met alcohol wordt afgeraden. Energiedranken mixen met alcohol geeft het gevoel dat men minder alcohol heeft gedronken dan werkelijk het geval is. Dit leidt tot een toename van de schadelijke gevolgen van dronkenschap.

De Hoge Gezondheidsraad raadt het gebruik van energiedranken eerder af. Zij formuleren de volgende aanbevelingen:

• Neem niet meer dan 400 mg cafeïne per dag in. Hierbij moet ook de consumptie van andere cafeïnehoudende dranken in rekening worden gebracht.
• Gebruik geen energiedranken in combinatie met alcoholhoudende dranken of bij intense lichamelijke activiteit.
• De consumptie van energiedranken is af te raden bij kinderen jonger dan 16 jaar, zwangere en lacterende vrouwen en personen die cafeïnegevoelig zijn.

In haar advies (Energiedranken nr. 8622) houdt de Hoge Gezondheidsraad rekening met de gezondheidseffecten van de 3 belangrijkste bestanddelen van energiedranken (cafeïne, taurine en glucuronolactone). EFSA (European Food Safety Authority) concludeerde in 2009 dat de blootstelling aan taurine en glucoronolactone via regelmatige consumptie van energiedranken geen reden tot bezorgdheid stelt.

 In haar advies (Energiedranken nr. 8622) houdt de Hoge Gezondheidsraad rekening met de gezondheidseffecten van de 3 belangrijkste bestanddelen van energiedranken (cafeïne, taurine en glucuronolactone). EFSA (European Food Safety Authority) concludeerde in 2009 dat de blootstelling aan taurine en glucoronolactone via regelmatige consumptie van energiedranken geen reden tot bezorgdheid stelt.

 Meer weten?

Energiedranken in vraag en antwoord – Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie.

Burrows T. et al. What are the health implications associated with the consumption of energy drinks? A systematic review. Nutrition Reviews. 2013; 135-148