Eerste hulp bij drugsongevallen

dossier

Een vriend van je zakt in elkaar op een feestje. Hij ligt in het midden van de dansvloer, terwijl mensen rondom hem verder blijven dansen. Je wil hem helpen, maar je weet niet hoe. Via deze weg trachten we wat meer informatie te geven rond drugs en vooral rond de eerste hulp bij een drugsongeval/ drugsintoxicatie.
 
 
Drugs is een verzamelnaam voor een brede waaier aan stoffen die een invloed hebben op het lichaam en de geest (gevoelens, waarnemingen en bewustzijn) en die voor dat doel worden gebruikt. Sommige drugs worden getolereerd in de samenleving, anderen zijn illegaal. Voor veel middelen geldt dat de dosis sterk kan verschillen per keer. Zeker met illegale middelen is de gebruiker nooit zeker over het product dat hij koopt. Twee identieke uiziende XTC-pillen bijvoorbeeld, kunnen een volledig andere samenstelling hebben. Het is dus mogelijk dat een gebruiker plots anders op een middel reageert, ook al denkt hij hetzelfde genomen te hebben. Er zijn heel wat producten in omloop: stimulerende middelen (cafeïne, tabak, energydrinks, cocaïne, amfetamines), verdovende middelen (alcohol, slaap- en kalmeringsmiddelen, pijnstillers, GHB, heroïne), hallucinogeen (cannabis, LSD, paddenstoelen en cactussen) of een combinatie van deze producten. Sommigen hebben naargelang de dosis een ander effect, of combineren twee effecten, bijvoorbeeld designer drugs. Dit zijn drugs die in een laboratorium worden gemaakt, zoals XTC. Deze hebben een opwekkend en hallucinogeen effect. Vluchtige snuifmiddelen zijn middelen die naargelang de dosis een bewustzijnsveranderend en/of verdovend effect kunnen hebben (bijv. lijm, benzine, oplosmiddelen of spuitbussen).
 
 
De manier waarop drugs ingenomen wordt, varieert sterk. Je kan ze drinken (bijv. alcohol of energydrinks), eten of inslikken (bijv. medicatie of XTC) of roken in een sigaret of een pijpje (bijv. tabak of cannabis). Je kan drugs ook rechtsreeks uit een potje, flesje, flacon of tube, of vanuit een plastic zak inademen of  insnuiven. Bij speed, cocaïne of heroïne wordt de drug ingespoten, meestal in een ader.
 
 
Vaak staat het gebruik van een middel niet op zichzelf. Als iemand twee of meerdere producten neemt, spreken we van gecombineerd gebruik. Bijv. Alcohol in combinatie met medicijnen of met cannabis. Combineren kan zeer gevaarlijk zijn, want soms versterken de effecten elkaar.

Wat stel je vast bij een drugsintoxicatie:
(volgende items komen meestal niet samen voor, afhankelijk van het middel zal je een bepaalde reeks van symptomen krijgen)

• Hoofdpijn (bij alcohol, cafeïne, XTC, vluchtige snuifmiddelen en energydrinks)
• Braken en misselijkheid (bij alcohol, verdovende en hallucinogene middelen en XTC)
• Kortademigheid (bij crack, en vluchtige snuifmiddelen)
• Buikpijn (bij stimulerende middelen)
• Duizeligheid (bij alcohol, stimulerende, hallucinogene en verdovende middelen)
• Tanden knarsen / kauwbewegingen (bij stimulerende middelen, uitgesproken bij speedgebruik)
• Flauwte (bij cannabis en cocaïne)
• Hyperventilatie (bij LSD en speed)
• Epilepsie ( bij stimulerende middelen, als ontwenningsverschijnsel bij alcohol, bij sommige psychoactieve medicijnen)
• Hoge lichaamstemperatuur met uitputting en uitdrogingsverschijnselen
• Bewusteloosheid, ademhalingsstilstand en hartstilstand

Specifieke problemen bij drugsgebruik:

Overdosis:
Een overdosis drugs nemen kan levensbedreigende gevolgen hebben.

Volgende symptomen kunnen duiden op een overdosis:

• hersenbloeding
• hartaanval
• bewusteloosheid
• ademhalingsstilstand
• hartstilstand

Wat kan je doen ?

• denk aan de veiligheid (agressie, naalden en spuiten,…)
• controleer het bewustzijn
• controleer de ademhaling
• alarmeer de hulpdiensten
• laat een bewusteloos slachtoffer nooit alleen
• laat een slachtoffer met bewustzijnsstoornissen nooit alleen
• leg het slachtoffer in stabiele zijligging, op de linker zijde
• doe het slachtoffer nooit braken
• geef producten / verpakkingen die je gevonden hebt bij het slachtoffer, aan de hulpdiensten / arts

Uitputting, oververhitting en uitdroging:
Bij stimulerende middelen zoals speed, cocaïne en XTC krijgt de gebruiker het gevoel eindeloos te kunnen presteren of uitgaan.

Volgende symptomen kunnen wijzen op uitputting, oververhitting en uitdroging:

• totale uitputting “crash” door het wegvallen van de waarschuwingssignalen van het lichaam zoals honger en moeheid
• oververhitting door stijgende lichaamstemperatuur en te weinig drinken
• uitdroging door de abnormale verhoging van de lichaamstemperatuur en door vochtverlies (zweten)

Wat kan je doen ?

• denk aan de veiligheid
• breng het slachtoffer naar een koele en een rustige omgeving. In het uitgaansmilieu heb je daar vaak een speciale ruimte voor, “de chill-outroom”.
• Controleer het bewustzijn
• Controleer de ademhaling
• Alarmeer de hulpdiensten bij bewustzijnsstoornissen of als de lichaamstemperatuur oploopt tot  39°C en hoger. Vermeld de toestand van het slachtoffer
• Zorg dat het lichaam rustig afkoelt tot 39°C (doe dit zelf of laat het slachtoffer dit doen)
• Koel niet te snel af
• Koel niet te lang af (kan opgevolgd worden met een thermometer)
• Gebruik volgende technieken om het slachtoffer te koelen:
- Via natte kompressen (met een temperatuur van 15°C tot 20°C), in combinatie met een ventilator die de omgevingslucht laat circuleren
- Besprenkel het slachtoffer met water en richt een ventilator op het slachtoffer
- leg koelzakjes in de lies, onder de oksels en in de nek
- onderdompeling in koud water wordt afgeraden
- laat het slachtoffer de bovenkledij uittrekken
- indien onvoldoende afkoeling: wikkel het lichaam in natte doeken of spons de huid af met lauw water

Hallucinaties en wanen:
Bewustzijnsveranderende middelen zoals LSD en stimulerende middelen zoals cocaïne kunnen hallucinaties en wanen veroorzaken. Bij overmatig gebruik van alcohol, XTC en vluchtige snuifmiddelen komt dit ook voor. Hallucineren wil zeggen dat je dingen ziet, hoort, voelt en ruikt die er niet zijn, bijv. beestjes over de arm voelen kruipen,… . Wanen of waanvoorstellingen zijn zinsbegoochelingen, dit wil zeggen dat je dingen denkt die niet overeen stemmen met de werkelijkheid, bijv. het gevoel achtervolgd te worden (achtervolgingswaanzin). Als een gebruiker begint te hallucineren of waanvoorstellingen krijgt, begint hij te “trippen”.

Bad Trip:
Trippen kan een fijne of zelfs euforische ervaring zijn, maar in sommige gevallen, bijv. als de gebruiker zich slecht voelt, kan hij in een “bad trip” terechtkomen. Men spreekt dan van “flippen”, dit is het optreden van ongewenste effecten.

Volgende symptomen kunnen wijzen op een bad trip, hallucinaties of wanen:

• paniek of angstgevoelens
• hartkloppingen of hyperventilatie
• zelfmoordneigingen

Wat Kan je doen ?

• denk aan de veiligheid (agressie ?, naalden en spuiten, …)
• kalmeer het slachtoffer en stel het gerust
• controleer het bewustzijn
• controleer de ademhaling
• alarmeer de hulpdiensten indien nodig
• breng het slachtoffer naar een koele en een rustige omgeving. In het uitgaansmilieu heb je daar vaak een speciale ruimte voor, “de chill-outroom”.
• Laat het slachtoffer niet alleen, plaats iemand bij het slachtoffer uit zijn vriendenkring / familiekring. Laat hem of haar met het slachtoffer praten en de persoon geruststellen
• Laat een slachtoffer niet in een zak ademen als je vermoedt dat hij hyperventileert. Snelle ademhaling kan ook optreden als gevolg van een hartinfarct bij cocaïne of speedgebruik. Zo’n slachtoffer in een zak laten ademen is gevaarlijk 

Enkele nuttige telefoonnummers:
 
De Druglijn: 078/15.10.20
 
Teleonthaal: 106
 
zelfmoordlijn: 1813 (www.zelfmoord1813.be)

Meer weten over eerste hulp? Dit kan! Volg een gratis eerstehulpcursus bij Rode Kruis-Vlaanderen.  Rode Kruis-Vlaanderen biedt ook een cursus “Eerste hulp bij alcohol-en drugsincidenten aan. Meer info op onze website , je vindt er ook een opleidingskalender.


Laatst bijgewerkt: oktober 2022

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram