Gerelateerde artikels
Eierstokkanker: vage symptomen zorgen voor late diagnose
In dit artikel
Eierstokkanker: vage symptomen zorgen voor late diagnose
dossier
Elk jaar wordt in België bij meer dan 800 vrouwen eierstokkanker vastgesteld. De ziekte is na kanker van het baarmoederslijmvlies de op een na meest voorkomende gynaecologische kanker. In een vroeg stadium blijft de kanker beperkt tot de eierstokken, maar door de vage symptomen is er bij diagnose vaak al sprake van uitzaaiingen naar de buikholte, wat de ziekte veel moeilijker behandelbaar maakt. Jaarlijks eist eierstokkanker in ons land dan ook 600 levens.
“Ironisch genoeg krijgen de kankers waarbij we aan screening kunnen doen, bijvoorbeeld borstkanker of darmkanker, veel meer aandacht dan de kankers waarbij we dit niet kunnen doen. Eierstokkanker is er zo één van,” vertelt Prof. Dr. Toon Van Gorp, afdelingshoofd gynaecologische oncologie in het UZ Leuven.
Lees ook: Screening: voor welke kankers bestaat vroege opsporing?
'Stille doder'
Dr. Van Gorp: "De eierstokken en eileiders liggen te hoog in de buik om kanker in een vroeg stadium te kunnen detecteren. We moeten dus vertrouwen op de klachten die de vrouw heeft. En daar knelt nu net het schoentje, want de symptomen van eierstokkanker zijn niet uitgesproken, en wijzen eerder in de richting van andere organen dan de eierstok. Hierdoor duurt het een tijdje voor een vrouw naar de huisarts en/of specialist gaat. En als de vrouw uiteindelijk toch bij een arts komt, duurt het vaak nog 6 tot 12 maanden voor een echografie of een scan de juiste diagnose geeft. Zo wordt de ziekte bij 3 op 4 vrouwen pas in een vergevorderd stadium vastgesteld. Eierstokkanker wordt daarom ook wel eens de ‘silent killer’ of ‘stille doder’ genoemd."
Lees ook: Wat is kanker en hoe krijg je het?
Wat zijn de symptomen van eierstokkanker?
© Getty Images
Dr. Van Gorp: "Als er klachten zijn, dan zijn het deze: vage buikklachten zoals zwelling van de buik of opgeblazen gevoel, vage pijn die niet overgaat, snel een vol gevoel hebben en/of verlies van eetlust, en de behoefte om dringender en/of vaker dan normaal te plassen. Maar zoals gezegd treden deze symptomen doorgaans pas laat op, waardoor men pas laat de diagnose krijgt."
Lees ook: Mogelijke tekenen en signalen van kanker
|
Kan een cyste op de eierstok kanker worden? Een cyste is een vochtblaas die ontstaat in een eierstok. Meestal merk je niks van een cyste, tenzij ze groter wordt. In dat geval kan je buikpijn of een drukkend gevoel in je onderbuik krijgen en/of pijn bij het vrijen. Doorgaans is een cyste ongevaarlijk, maar heel soms kan ze evolueren tot kanker. Vooral als eierstokkanker in je familie voorkomt, moet je een cyste in de gaten houden. Als uit het echo-onderzoek van de arts blijkt dat de cyste kankerachtig is, is er een operatie nodig. |
Welke soorten eierstokkanker zijn er?
Er zijn verschillende soorten eierstokkanker. Afhankelijk van het soort cellen waarin de kanker ontstaat, kan je deze vormen onderscheiden:
- Epitheliale eierstokkanker: ongeveer vier op de vijf vrouwen krijgt deze vorm van eierstokkanker. De tumor ontstaat in de buitenste laag cellen van de eierstok en/of de eileider.
- Gonadale stromaceltumor: de tumor ontstaat hier in het stroma, een weefsellaag van cellen die hormonen produceert.
- Kiemceltumor: de tumor wordt gevormd uit kiemcellen, de onrijpe eicellen die in de eierstok liggen.
Is eierstokkanker erfelijk?
Dr. Van Gorp: "15-20 procent van de patiënten heeft een erfelijke afwijking, namelijk een mutatie in het BRCA-gen. Deze vrouwen hebben een zeer hoge kans om eierstokkanker te ontwikkelen. Aan hen gaan we dan ook voorstellen om preventief de eierstokken en eileiders te verwijderen. Gezien vroege detectie niet werkt moeten we de kanker voor zijn. Voorkomen is nog altijd beter dan genezen."
Lees ook: Welke kankers zijn erfelijk en hoe kan men ze opsporen?
Hoe wordt eierstokkanker behandeld?
In een vroeg stadium van eierstokkanker, als er nog geen kankercellen in de buikholte zitten, kan een operatie volstaan als behandeling. In een later stadium (van stadium 2 tot 4) heeft de kanker zich verspreid naar de buikholte of buiten de buik. De behandeling bestaat dan uit een operatie, aangevuld met chemotherapie en eventueel ook radiotherapie.
Chemotherapie kan men zowel vóór de operatie geven om de tumor te verkleinen, als na de operatie om de kansen op genezing te vergroten. In een vergevorderd stadium helpt chemotherapie om de symptomen te verlichten (palliatieve chemotherapie).
Er zijn gelukkig wel nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van eierstokkanker, vertelt Dr. Van Gorp. "De nieuwe ontwikkelingen zijn niet op het vlak van immuuntherapie - want jammer genoeg werkt immuuntherapie niet zo goed bij eierstokkanker als bij andere kankers - maar sinds kort beschikken we over de PARP-remmers. Dit zijn pillen die de patiënt kan innemen en die bij ongeveer de helft een herval kunnen uitstellen of zelfs voorkomen. In Leuven hebben we een nieuwe test ontwikkeld die kan voorspellen of deze geneesmiddelen gaan werken of niet (zogenaamde HRD test)."
Lees ook: Het verwijderen van eierstokken (of Ovariëctomie)
Wat zijn de overlevingskansen bij eierstokkanker?
Bij eierstokkanker hangt de kans op genezing onder andere af van het stadium waarin de ziekte ontdekt is, van je leeftijd en je algemene gezondheidstoestand. Of de tumor al dan niet werd verwijderd, speelt ook een belangrijke rol.
Van de personen bij wie eierstokkanker in stadium 1 werd ontdekt, is 87 procent na vijf jaar nog in leven. In stadium 2 is dat 68 procent. De vijfjaarsoverleving bij eierstokkanker in stadium 3 is 28 procent. In stadium 4 zakt dat percentage terug naar 14 procent.
In tegenstelling tot onze buurlanden (Frankrijk, Nederland, Verenigd Koninkrijk, Scandinavië, etc…) is er in België nog geen centralisatie van zorg voor de eierstokkankerpatiënten. Dr. Van Gorp: "Er zijn 100 ziekenhuizen in België die eierstokkanker behandelen. Ter vergelijking, in Nederland zijn er dat slechts een tiental. Dit heeft een groot effect op de overlevingskansen. Een studie van het Belgian Health Care Knowledge Centre (KCE) heeft aangetoond dat de patiënten die in ziekenhuizen met grote aantallen patiënten geholpen worden, gemiddeld 2,5 jaar langer leven dan de patiënten die in ziekenhuizen met kleine aantallen worden geholpen. Indien we de zorg kunnen centraliseren, zal ook de ondersteuning voor onze patiënten verbeteren: trajectbegeleiding, psychologen, kinesisten, AYA’s (Adolescents & Young Adults die kankerpatiënten steunen), etc. Gecentraliseerde zorg zou onze patiënten dus enorm veel vooruit kunnen helpen."
|
Getuigenis: Linda kreeg de diagnose eierstokkanker
|
In Vlaanderen kunnen vrouwen met/na gynaecologische kanker, samen met hun naasten, terecht bij de lotgenotengroep Esperanza.
Bronnen:
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
