Middelengeïnduceerde hoofdpijn

dossier

Chronische hoofdpijnklachten kunnen het gevolg zijn van overmatig gebruik van hoofdpijnmedicatie (paracetamol of NSAID’s drie of meer dagen per week), specifieke migrainemiddelen (triptanen, twee of meer dagen per week, of ergotamine, een of meer dagen per week).
Ook dagelijks gebruik van meer dan vijf coffeïnehoudende producten (koffie, thee, ice-tea, red bull, cola en chocolade) kan leiden tot chronische hoofdpijnklachten.

Mensen met hoofdpijn behandelen meestal zichzelf met pijnstillers die zonder voorschrift verkrijgbaar zijn en gaan niet naar de huisarts.

Klachten

Middelengeïnduceerde hoofdpijn wordt gekenmerkt door chronische hoofdpijnklachten waarin geen patroon herkend kan worden. Veel patiënten ontwaken ‘s ochtends met hoofdpijn, of worden er ’s nachts wakker van en nemen dan snel een nieuwe pijnstiller.
Bij de minste lichamelijke of intellectuele inspanning verergert de hoofdpijn. Bijkomende verschijnselen zijn: vermoeidheid, misselijkheid, snelle irritatie, concentratiestoornissen, rusteloosheid, angst en depressie.
Het moet ernstig overwogen worden indien de hoofdpijn gedurende 15 of meer dagen per maand aanwezig is, terwijl tevens pijnstillers worden gebruikt. De diagnose wordt pas definitief gesteld als na eliminatie van de middelen de hoofdpijn verdwijnt.

Diagnostische criteria van middelengeïnduceerde hoofdpijn

A Minstens één van criteria B-D gaat op.
B Gebruik van eenvoudige analgetica en NSAID’s op =3 dagen per week.
C Gebruik van triptanen op =2 dagen per week.
D Gebruik van ergotamine op =1 dag per week.
E Dagelijks gebruik van =5 eenheden coffeïnehoudende consumpties (koffie, thee, ice-tea, cola en chocolade).

Niet-medicamenteuze behandeling

De vicieuze cirkel waarin de patiënt gekomen is, moet doorbroken worden. Geadviseerd wordt om in één keer te stoppen met de gebruikte middelen. Dit kan tijdens de eerste drie weken wel leiden tot een verergering van de hoofdpijn als onttrekkingsverschijnsel. Gedurende deze fase is de patiënt meestal niet in staat om te werken of het huishouden te doen.
Na de onttrekkingsperiode kan de eventueel onderliggende episodische hoofdpijn, bijvoorbeeld migraine, opnieuw optreden.
In de behandeling van middelengeïnduceerde hoofdpijn wordt het afgeraden om de ene pijnstiller te vervangen door de andere.