Bevatten keukensponsjes te veel microben?

Keukensponzen zijn microbiologische 'hotspots': ze bevatten tot 5,3 miljard microben per kubieke centimeter. Dat blijkt uit een onderzoek in Duitsland, gepubliceerd in het vakblad Scientific Reports. Maar u hoeft zich daarover niet direct zorgen te maken... mits u uw sponsje wekelijks vervangt.  

De onderzoekers bestudeerden in totaal 28 keukensponzen. Veertien daarvan waren gebruikt en afkomstig uit veertien verschillende huishoudens. Daarnaast werden ook veertien keukensponzen die nog ongebruikt in de verpakking zaten, bestudeerd. Ze troffen honderden verschillende soorten microben aan in de keukenspons. En de dichtheid van die microben bedroeg tot 5,4 miljard cellen per kubieke centimeter. 

De onderzoekers troffen in de keukensponzen ook potentieel ziekteverwekkende bacteriën aan. Vijf van de tien meest voorkomende soorten bacteriën bleken nauwverwant te zijn aan bacteriën die beschouwd worden als ziekteverwekkers. Het goede nieuws is dat bacteriën zoals Salmonella, Proteus en Campylobacter, verantwoordelijk voor veel voedselvergiftigingen, niet gevonden werden. De auteurs besluiten dan ook dat 'slechts een minderheid van de gevonden bacteriën kunnen beschouwd worden als ziekteverwekkers'.  

Het sponsje spoelen in kokend water of verhitten in de microgolfoven, vermindert het aantal bacteriën slechts in beperkte mate. Sommige bacteriën bleken in een keukenspons die regelmatig werd schoongemaakt relatief vaker voor te komen dan in een keukenspons die niet werd gereinigd. Mogelijk komt dat doordat (sommige van) deze bacteriën de schoonmaak overleven en er snel in slagen om de keukenspons opnieuw te koloniseren. Dat geldt bijvoorbeeld voor de bacterie Moraxella osloensis, die van nature voorkomt op de menselijke huid. Deze bacterie zorgt er onder meer voor dat vieze was gaat stinken en is mogelijk ook verantwoordelijk voor de stank die van een keukensponsje komt als deze al een tijdje in gebruik is.

De onderzoekers raden dan ook aan op het sponsje elke week te vervangen door een nieuwe spons. 

Het Nederlandse RIVM raadt het gebruik van sponzen overigens af omdat een spons niet goed te drogen is en dus gemakkelijk een voedingsbodem kan worden voor de uitgroei van micro-organismen.

Ook het Voedingscentrum raadt keukensponsjes af. Een keukenborstel is een hygiënischer alternatief, mits regelmatig schoongemaakt. De borstel kan in de vaatwasmachine op 60 °C worden gewassen. Daarnaast is het belangrijk om de borstel tijdig te vervangen. Zodra de haartjes naar buiten beginnen te staan, is het tijd voor een nieuwe. Vaatdoekjes mogen wel gebruikt worden, maar moeten elke dag schoongemaakt worden. Het is voldoende om deze doeken om 60 °C te wassen.