Kan olijfolie de kans op kanker verlagen?

Er zijn geen aanwijzingen dat een voeding waarin olijfolie in plaats van boter, margarine of bak- en braadvetten wordt gebruikt, het risico op een aantal vormen van kanker verlaagt. In een eerdere studie waar dit effect gezien werd, lijkt dit vooral te komen door een Mediterraan eetpatroon waarbij naast olijfolie veel groente, fruit, peulvruchten en granen en met mate vlees en vis wordt gebruikt. Om het risico op kanker te verlagen is het niet zinvol om alleen meer olijfolie te gaan gebruiken. Voor de algehele gezondheid is het goed om harde bakvetten te vervangen door vloeibare vetten waaronder olijfolie.

Olijfolie wordt geperst van de vruchten van de olijfboom (Olea europaea), de olijven. Er zijn hierbij verschillende soorten olijfolie mogelijk met verschillende smaak en samenstelling. Olijfolie bevat enkelvoudig onverzadigde vetzuren, polyfenolen en vitamine E. Olijfolie kent vele toepassingen, zowel in warme als in koude gerechten.

Een overzichtsstudie uit 2011 onder 50.000 mensen, liet zien dat het eten van olijfolie het risico op het krijgen van kanker verkleint. Dit was vooral bij mensen die een Mediterraan voedingspatroon volgden. De grote overzichtsstudie uit 2018 van het van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WCRF) waarin de meest veel voorkomende soorten kanker bekeken zijn in relatie tot voeding geeft echter aan dat er geen aanwijzingen zijn dat door het gebruik van olijfolie het risico op kanker afneemt. Een grote overzichtsstudie uit 2017, waarbij meer dan twee miljoen mensen bekeken zijn die een Mediterraan voedingspatroon volgen, liet eveneens geen gunstig effect zien op het risico op kanker. Deze overzichtsstudie laat een gunstig effect zien van het Mediterraan voedingspatroon, wat vooral lijkt te komen door de volkoren producten, het fruit en de groente. Dit komt ook naar voren uit de grote overzichtsstudie van het WCRF, waarin we zien dat het Mediterrane eetpatroon bijdraagt aan het verlagen van het risico op kanker. Het gebruik van olijfolie in plaats van boter, margarine of bak- en braadvetten is een van de kenmerken van dit eetpatroon.

In de landen rondom de Middellandse Zee is het Mediterraan eetpatroon ontstaan. In deze landen worden veel groenten, fruit, peulvruchten, noten, volkoren granen en olijfolie gebruikt. Vlees, vis, kaas en schaal- en schelpdieren worden met mate gebruikt. Dit patroon draagt bij aan het verlagen van het risico op kanker.

Extra vierge olijfolie is vooral geschikt voor koud gebruik: dan komt de smaak het beste naar voren. Bij bakken en braden met extra vierge olijfolie gaat het meeste van deze uitgesproken smaak verloren. Extra vierge olijfolie is niet geschikt om in te frituren, omdat bij deze hoge temperaturen PAK’s vrijkomen. Gewone olijfolie is zuiverder en is hierdoor beter geschikt om mee te frituren.