Gerelateerde artikels
Hoe zorg je ervoor dat je zo weinig mogelijk pesticiden binnenkrijgt?
In dit artikel
Hoe zorg je ervoor dat je zo weinig mogelijk pesticiden binnenkrijgt?
dossier
Hoewel er in België heel wat veiligheidscontroles zijn op het gebruik van verdelgingsmiddelen, zou zo’n 78% van de bevolking zich zorgen te maken over de hoeveelheid pesticiden in onze voeding. Dat blijkt uit een studie van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). Is die bezorgdheid terecht en hoe zorg je ervoor dat je zo weinig mogelijk pesticiden consumeert? We vroegen het aan Eric De Maerteleire, bio-ingenieur en doctor in de Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen.
Lees ook: Mycotoxinen (schimmelgif): 'Gooi beschimmeld voedsel weg'
Wat zijn pesticiden?
© Getty Images
Pesticiden, ook wel gewasbeschermingsmiddelen genoemd, zijn chemische stoffen die worden gebruikt om ongewenste organismen, zoals insecten, onkruid, schimmels en ziekteverwekkers te bestrijden. Vooral landbouwers proberen er de kwaliteit van hun producten mee te verhogen zodat ze op termijn meer omzet kunnen draaien.
De verdelgingsmiddelen komen voor in verschillende vormen, denk aan sprays, poeders, vloeistoffen en korrels. Hoewel ze nuttig kunnen zijn om gewassen te beschermen en ziektes te voorkomen, kunnen ze ook een negatief effect hebben op het milieu en op onze gezondheid.
Lees ook: Wat zijn biociden en welke risico’s houden ze in voor mens en milieu?
Hoe gevaarlijk zijn pesticiden in onze voeding?
Gezond zijn pesticiden niet, maar volgens De Maerteleire mogen we de hoeveelheid die we via onze voeding consumeren ook niet overschatten: “Er zijn in België hele strenge veiligheidsmaatregelen die voorkomen dat er te veel toxische stoffen in onze voeding terechtkomen. Denk bijvoorbeeld aan de chloorpesticiden (DDT) die in 1974 werden verboden omdat ze te traag afbreekbaar waren. De dosissen die we vandaag consumeren zijn zo verwaarloosbaar klein dat ze niet meer schadelijk zijn voor onze gezondheid. We mogen ook niet vergeten dat in alles wat we eten toxische stoffen zitten, daar kan je niet aan ontsnappen. De natuur maakt zelf ook toxinen aan.”
Dat we de hoeveelheid pesticiden in onze voeding niet moeten overschatten bewijst ook het laatste rapport ‘Pesticide Residue Control Results National Summary Report' van het FAVV. De resultaten laten zien dat 97,8 procent van alle voedingsstalen die onderzocht werden, zich binnen de wettelijk toegelaten grenzen bevindt. In 41.4 procent zouden zelfs geen meetbare residuen terug te vinden zijn. Wat betreft fruit en groenten zijn 32.3 procent vrij van pesticiden en in slechts 4.9 procent van alle onderzochte stalen zijn overschrijdingen van de MRL-waarden gemeten. Opmerkelijk is ook dat, net als in voorgaande jaren, er in niet-EU-producten (4,1%) verhoudingsgewijs meer overschrijdingen van de MRL’s werden vastgesteld dan in producten die in de EU worden geteeld (1,6%). Ter verduidelijking, de Maximale Residu Limiet (MRL) is het wettelijk toegestane maximale residu (restgehalte) van een stof in of op levensmiddelen.
Lees ook: Is natuurlijke voeding gezonder?
Hoe kun je de hoeveelheid pesticiden in je voeding minimaliseren?
Wil je toch zo min mogelijk risico’s nemen, dan zijn er volgens De Maerteleire enkele maatregelen die je kunt treffen:
- Was je fruit en groenten goed voor je ze consumeert. Een paar keer goed spoelen onder koud stromend water volstaat om fijn stof, lood en sommige wateroplosbare pesticiden te verwijderen.
- Verwijder de buitenste bladeren van (blad)gewassen.
- Let op met zelfgekweekte groenten en fruit. Er zit geen kwaliteitscontrole op, dus contaminatie door milieuvervuiling of pesticiden blijft vaak onopgemerkt. Wees dus voorzichtig en plichtsbewust als je zelf pesticiden gaat gebruiken in je eigen tuin en volg altijd heel strikt de werkvoorwaarden die op de bijsluiter staan (dosis, wachttijden, veiligheidsmaatregelen…).
- Je kunt ook overschakelen op de consumptie van biologisch gekweekte groenten en fruit. Maar onderzoek toont aan dat ook deze producten niet altijd vrij zijn van toxische stoffen, alhoewel ze vrijwel geen courant gebruikte, synthetisch gemaakte pesticiden bevatten. De bestrijdingsmiddelen die worden gebruikt in de biologische landbouw, de biopesticiden, zijn niet automatisch onschadelijk.
- Eet gevarieerd. Variatie in het dieet betekent de consumptie van verschillende soorten groenten, fruit en granen, met elk eigen mogelijke contaminanten zowel organisch als anorganisch. Op deze wijze is de kans om een overdosis van één enkel pesticide te consumeren gering – je spreidt gewoon het risico.
Lees ook: Pesticiden: hoe kan je bestrijdingsmiddelen op groente en fruit zoveel mogelijk vermijden?
"En nog dit: eet toch maar je fruit op met de schil. Die zit boordevol antioxidanten die je in zekere mate beschermen tegen allerlei ziekten en aandoeningen. En eet zeker voldoende groenten (300 gram) en fruit (250 gram) per dag. Dit is een veel groter probleem de dag van vandaag dan de schrik voor pesticiden. Het effect op de gezondheid van veel groenten en fruit eten primeert vandaag op eventuele gezondheidsrisico’s van de aangetroffen pesticiden die voldoen aan de wettelijke normen. De realiteit is dat het risico van de consumptie van een te hoog gehalte van een pesticide de dag van vandaag eigenlijk nihil is", aldus De Maerteleire.
Lees ook: Eet je de schil van fruit beter op of bevat die te veel pesticiden?
Bronnen:
Hele en halve waarheden en complete onzin over voeding’ van Eric De Maerteleire (Manteau, 2020)
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
