Mycotoxinen (schimmelgif): 'Gooi beschimmeld voedsel weg'

Mycotoxinen, ook wel ‘schimmelgif’ genoemd, zijn giftige stoffen die worden geproduceerd door schimmels. Die schimmels kunnen groeien op verschillende voedingsmiddelen, zoals vijgen, noten, zaden en mais. Ze kunnen ook voorkomen in veevoer, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen bij zowel dieren als mensen. Eric De Maerteleire, bio-ingenieur en doctor in de Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen, geeft meer duiding. 

“De meest gevaarlijke en ook de meest bestudeerde groep van mycotoxinen zijn de aflatoxinen. Die werden in 1960 ontdekt toen er onderzoek gedaan werd naar de geheimzinnige kalkoenziekte in Groot-Brittannië. Al snel bleek dat de "Turkey X-disease" of de zwarte kammenziekte, veroorzaakt werd door beschimmeld aardnotenmeel dat verwerkt was in het voer van de kalkoenen. Het meel bevatte toxische stoffen gevormd door de schimmel Aspergillus flavus, vandaar de latere naam ‘aflatoxinen’.” Aflatoxinen worden gevormd onder tropische omstandigheden en zijn hittestabiel. Allerlei noten (aardnoten, pistaches, brazielnoten) maar ook vijgen, maïs, sommige kruiden zoals nootmuskaat en pili pili kunnen deze stof bevatten. Hiervoor gelden dan ook quota die Europees zijn vastgelegd.

Andere mycotoxinen (zoals ochratoxine A en DON of deoxynivalenol) komen frequenter voor in onze streken. “Vooral granen worden hier onderzocht en gereglementeerd. Mycotoxinen kunnen immers ook worden gevormd bij nat weer op het veld of bij een te natte bewaring van graan. Je kan ze bestrijden door ze te behandelen met fungiciden”, aldus De Maerteleire. 

Kunnen mycotoxinen gevaarlijk zijn voor onze gezondheid? De Maerteleire gelooft van wel: “Het is eigenlijk heel simpel: wanneer voedsel tekenen vertoont van beschimmeling, moet je het weggooien. Punt. Mycotoxinen zijn enorm venijnig; ze kunnen op termijn lever- of darmkanker veroorzaken. Neem dus geen risico’s. Als je yoghurtje bij het openen bovenaan beschimmeld is, mag je ervan uitgaan dat de mycotoxinen tot onderaan het potje zitten. Hetzelfde voor een potje confituur met een schimmelvlek aan de oppervlakte. Voor harde voedingsmiddelen die weinig water bevatten, bijvoorbeeld harde kazen, en die lichte beschimmeling aan de oppervlakte vertonen, kan het volstaan om de eerste 5 mm weg te snijden. Tussen haakjes, industrieel gemaakte schimmelkazen zijn veilig en zelfs de korst mag worden opgegeten.” 

“Dat weet je niet altijd, maar het kan ook het gevolg zijn van nonchalant of onvoorzichtig gedrag. Je kan evenwel mycotoxinen (vooral het gevaarlijke aflatoxine B1) in de voeding voor een groot stuk neutraliseren door de gelijktijdige opname van chlorofylhoudende voedingsmiddelen. Chlorofyl is de groene kleurstof in de natuur, ook wel bladgroen genoemd. Die stof zit onder andere in spinazie, sla, andijvie en peterselie. Wanneer je daar veel van eet, ben je dus al beter beschermd”, aldus De Maerteleire.