10 procent werknemers slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag

nieuws 10 procent van alle werknemers werd ooit het slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag door derden op het werk.

Wat is ongewenst seksueel gedrag?

Op 1 september 2014 trad een nieuwe wetgeving in werking over de preventie van psychosociale risico’s op het werk. Die wet definieert ongewenst seksueel gedrag op het werk als volgt: “elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd.”

Men onderscheidt drie soorten van ongewenst seksueel gedrag: verbaal, non-verbaal en lichamelijk. Ongewenst verbaal seksueel gedrag is bijvoorbeeld het maken van seksueel getinte opmerkingen, het sturen van seksuele getinte sms’jes, e-mails of brieven, het stellen van intieme vragen over andermans privéleven of het voorstellen van afspraakjes, gericht op seksueel contact. Ongewenst niet-verbaal seksueel gedrag houdt in dat je iemand lang aanstaart, seksueel getinte afbeeldingen toont, of seksueel gerichte gebaren maakt. Ongewenst fysiek seksueel gedrag is iemand vastpakken, iemand proberen te kussen, iemand met opzet de doorgang versperren, iemand aanranden of zelfs verkrachten.

Ongewenst seksueel gedrag op het werk komt vaker voor dan gedacht. Dit geweld vindt niet alleen plaats tussen collega’s, ook buitenstaanders (klanten, patiënten, burgers, leveranciers ...) maken zich hier schuldig aan. Maar liefst 10% van alle werknemers werd ooit het slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag door derden.

De meeste van deze slachtoffers zijn vrouwen. Veel vrouwen zijn tewerkgesteld in sectoren die veel met ongewenst seksueel gedrag te maken hebben: de handel, zorg, horeca ... Vooral jonge vrouwen, alleenstaande vrouwen en vrouwen met een tijdelijk arbeidscontract lopen kans om slachtoffer te worden van ongewenst seksueel gedrag op het werk. Volgens het Nederlands Centraal Bureau voor Statistiek hebben vrouwen vaker dan mannen te maken met externe seksuele intimidatie. Uit een Vlaamse studie blijkt dat 15 % van de vrouwen en 7 % van de mannen ooit het slachtoffer zijn geweest van ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Gevolgen
De gevolgen van ongewenst seksueel gedrag kunnen ingrijpend zijn voor werknemers en werkgevers.
Het slachtoffer kan negatieve gevolgen ondervinden voor haar/zijn gezondheid, relationele en financiële toestand en beroepsleven. Wat betreft de gevolgen voor de gezondheid, onderscheidt men fysieke gevolgen zoals psychosomatische stress, en psychologische gevolgen zoals verlies van zelfvertrouwen, angstgevoelens ... of zelfs psychologische stoornissen.
Nog los van de impact op de bedrijfscultuur, kunnen werkgevers voor hoge kosten komen te staan als gevolg van ziekte en werkverzuim. Ook het nemen van maatregelen voor opvang en nazorg kan tot extra kosten leiden. Voorkomen is dus beter dan genezen.
Tot slot werkt ongewenst seksueel gedrag een verslechtering van het algemene werkklimaat in de hand. Het absenteïsme en de demotivatie hebben een weerslag op de werklast van het team en brengen aanzienlijke financiële kosten voor het bedrijf en de maatschappij met zich mee.

'Hier trek ik de Lijn'

Vrouwenorganisaties VIVA-SVV en zij-kant lanceerden daarom de campagne ‘Hier trek ik de lijn!’. Deze campagne wil werknemers en werkgevers tips geven bij ongewenst seksueel gedrag door derden op het werk.
De vrouwenorganisaties zullen werknemers van verscheidene bedrijven vragen waar zij de lijn trekken: bij een opmerking over hun mooie benen, de vraag naar hun telefoonnummer voor een afspraakje, of een hand op hun billen? Op een grote meetlat kunnen de werknemers aanduiden waar zij hun persoonlijke lijn trekken. VIVA-SVV en zij-kant geven werknemers tips om te reageren op deze vorm van geweld.

Werknemers die het slachtoffer worden van seksueel geweld op het werk, kunnen terecht op de campagnewebsite www.horenzienenpraten.be voor hulpadressen en tips. Speciaal voor de campagne werd de website uitgebreid met getuigenissen van andere werknemers. Ook kunnen bedrijven, aan de hand van enkele best practices, een ondersteunend bedrijfsklimaat ontwikkelen zodat seksueel geweld op het werk minder kans krijgt.

voor werknemers
Elk individu bepaalt voor zichzelf wat aanvaardbaar is en wat niet. Stoor jij je niet aan een schunnige opmerking? Geen probleem. Maar als je vindt dat iemand te ver gaat, mag je voor jezelf opkomen. Durf je er niets over te zeggen omdat je collega’s het normaal lijken te vinden? Weet dan dat je recht hebt op je eigen waardigheid en op respect. Trek voor jezelf de lijn en reageer als die wordt overschreden.
Bepaal je grenzen. Waar voel jij je ongemakkelijk bij en waarom?
Je staat recht in je schoenen, dus stel je zelfverzekerd op. Kijk de persoon die zich ?ongewenst gedraagt aan, sta rechtop, recht je schouders en spreek luid en duidelijk.
Gebruik korte zinnen en wees precies. Zeg duidelijk welk gedrag je niet fijn vindt.
Spreek in de ik-vorm. Val niet de persoon in zijn/haar geheel aan.
Oefen! Test je reactie op ongewenst seksueel gedrag bij een vriend(in) of neem deel ?aan een assertiviteitstraining.

Hulp nodig? Blijft het ongewenst seksueel gedrag aanhouden? Gaat een klant of patiënt echt te ver? Wend je dan tot de vertrouwenspersoon of preventieadviseur psychosociale aspecten op je werk. Je vindt hun gegevens in je arbeidsreglement. Bij hen kan je je hart luchten. Samen met jou zoeken ze naar een oplossing voor jouw situatie. De preventieadviseur neemt jouw verhaal ook mee in de ontwikkeling van het preventiebeleid voor de organisatie. Bij ernstige feiten kan je ook aangifte doen bij de politie.