Gerelateerde artikels
Hoorapparaten: wacht er niet te lang mee als u minder goed hoort
In dit artikel
Hoorapparaten: wacht er niet te lang mee als u minder goed hoort
dossier
Veel vormen van gehoorverlies zijn niet te verhelpen met geneesmiddelen of een operatie. Als uw gehoorverlies wordt veroorzaakt door geleidingsverlies, dan kan een hoorapparaat vaak soelaas bieden. Bij een perceptief gehoorverlies, zijn de resultaten vaak minder goed.
Hoortoestellen dienen om geluid te versterken. Ze vangen het geluid op, bewerken het (versterken of dempen) en geven het geluid door aan het oor of de gehoorzenuw.
Nieuwe technische mogelijkheden volgen elkaar in hoog tempo op, zoals bijvoorbeeld afstandsbediening, automatische luidheidregeling en programmeerbaarheid voor meer dan één instelling. Toch moet u er rekening mee houden dat alle hoortoestellen hun beperkingen hebben en dat zij nooit zo goed zullen werken als het normaal horende oor. Een slechthorende wordt dus, zelfs met de beste hoortoestellen, nooit normaalhorend.
Wacht niet te lang met een hoorapparaat
Hoorapparaten zijn nog steeds niet echt populair. Nochtans is het belangrijk om bij gehoorverlies niet te lang te wachten met een hoorapparaat. Hoe eerder u met gehoorrevalidatie begint, hoe sneller uw hersenen zich zullen aanpassen en u zal wennen aan het hoorapparaat en des te groter is de kans dat het functieverlies omkeerbaar is.
Het wennen aan en omgaan met een hoortoestel vergt hoe dan ook enige oefening, aanpassing en doorzettingsvermogen.
Welk apparaat kiezen?
Bij aankoop van een hoorapparaat is het belangrijk dat u zich door de audicien goed laat informeren over de verschillende hoortoestellen en ze ook grondig test. Het is zeker niet zo dat dure toestellen altijd beter zijn dan goedkopere, of dat moderne hoortoestellen beter zijn dan oudere typen.
Welk type hoortoestel het best bij u past, hangt onder meer af van het soort gehoorverlies en de mate van uw gehoorverlies, de vorm van uw gehoorgang, uw luisterbehoeften, gevoeligheid voor oorontstekingen of bepaalde materialen enz. Plus natuurlijk de kostprijs.
Het hoortoestel wordt na een goede instructie over de verschillende mogelijkheden altijd eerst minstens 14 dagen op proef gedragen om te wennen en de mogelijkheden uit te proberen. Tijdens regelmatige bezoeken aan het hoorcentrum kunnen de hoortoestellen verder bijgeregeld worden. Wanneer de hoortoestellen naar tevredenheid functioneren, kunnen de hoortoestellen worden aangeschaft.
• Afhankelijk van het specifieke probleem kan u kiezen voor een toestel in het oor, achter het oor of een intra-kanaal-toestel dat bijna volledig in de gehoorgang zit. Daarnaast zijn er hoorbrillen.
• Het achter-het-oor toestel (AHO) wordt achter het oor gedragen en het geluid wordt via een plastic slangetje en een oorstukje naar het oor geleid. Er zijn toestellen met en zonder open aanpassing. AHO’s met open aanpassing zijn kleiner en lichter dan gewone AHO’s en het oorstukje is minder voelbaar. Ook blijft de gehoorgang bij open aanpassingen open en belucht. Dit vergroot het comfort en beperkt de kans op irritaties in de gehoorgang.
• Het in-het-oor-toestel (IHO) is een klein hoortoestel dat in de oorschelp of in de gehoorgang (CIC, Completely-in–channel) geplaatst kan worden.
Het voordeel van alle IHO’s is dat het speakertje in de gehoorgang en dus op een natuurlijke plaats zit. Wel is er door de beperkte ruimte minder plaats voor technische onderdelen, waardoor de prestaties ook beperkter zijn. Nadeel van IHO’s is dat ze gevoeliger zijn voor beschadiging door oorsmeer, vocht of stof. Ook sluiten IHO’s de gehoorgang helemaal of bijna helemaal af, wat tot eczeem of oorontsteking kan leiden.
IHO’s zijn vaak duurder in aanschaf dan grotere hoortoestellen.
CIC’s kunnen alleen een licht tot middelmatig gehoorverlies goed verbeteren. Door het kleine formaat hebben veel CIC’s geen ruimte voor een luisterspoel ten behoeve van een ringleiding.
• Een hoorbril is een bril met gehoorapparatuur in de poten: de microfoon(s) en de versterker zijn geïntegreerd in de poten van de bril. De poten zijn via slangetjes verbonden met 'gewone' oorstukjes, die het geluid doorgeven aan het oor.
Een hoorbril kan interessant zijn voor mensen die zowel een bril als een hoortoestel nodig hebben. Omdat een hoorbril meer microfoons heeft dan een gewoon achter-het-oor toestel, verbetert het spraakverstaan in een rumoerige omgeving. Het is wel een van de duurste oplossingen.
Een hoorbril met beengeleiding trilt op het bot direct achter het oor en draagt zo het geluid over. Deze bril is geschikt voor mensen met geleidingshoorverlies.
Implanteerbare hoortoestellen
Er zijn drie soorten implanteerbare hoortoestellen: het cochleair implantaat (CI), de botverankerde hoortoestellen en het volledig implanteerbaar hoortoestel. |
• Vroeger waren de meeste hoortoestellen analoog. Nu worden meestal digitale toestellen gebruikt. Die zorgen niet alleen voor versterking van het geluid (zoals analoge toestellen), maar bewerken het geluid ook en passen zich aan aan het soort geluid, het omgevingsgeluid enz.
• De meeste (digitale) hoortoestellen zijn tegenwoordig programmeerbaar. Dit betekent dat ze fijner kunnen afgestemd worden voor een prettiger geluid en een beter geluidsonderscheid. Bovendien kunnen programmeerbare hoortoestellen eenvoudig worden afgesteld op veranderingen in uw luistersituatie. Veel toestellen zijn uitgerust met afstandsbediening en allerhande technische snufjes om lawaai of plotse geluiden te dempen, ongewenste geluiden (bv. wind) weg te filteren, om galm (in grote ruimtes) te onderdrukken, om ‘fluiten’ te voorkomen, spraakherkenning (ruis-lwaaionderdrukking), een richtinggevoelig microfoonsysteem dat vooral geluiden opneemt uit de richting waarin u kijkt, een luisterspoel voor ringleiding enz.
Het aantal technische mogelijkheden dat een hoortoestel biedt, bepaalt tot welke prijscategorie het behoort.
• Wilt u uw hoortoestel gebruiken in combinatie met uw mobiele telefoon, dan heeft u een hoortoestel met bluetoothverbinding of aparte audio-ingang nodig. Deze toestellen kunnen via draadloze accessoires ook connecteren met toestellen zoals radio, TV of uw computer
| De Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) heeft een website (www.nvvs.nl) en een hoorwijzer ontwikkeld (www.hoorwijzer.nl), waarop u niet alleen zelf een gehoortest kan afnemen, maar ook heel veel informatie vindt over hoortoestellen en hoorhulpmiddelen. |
Eén of twee hoorapparaten?
Indien u aan beide oren een gehoorverlies heeft, dan draagt u het best een toestel aan elk oor. Ze vergemakkelijken de mogelijkheid om verschillende geluidsbronnen te lokaliseren, geven u een betere, aangenamere geluidskwaliteit, meer volume en ze verhogen het spraakverstaan, vooral in een rumoerige omgeving. Om geluiden effectief van elkaar te kunnen scheiden, moeten de hersenen vanuit beide oren informatie krijgen.
Daarenboven is er met twee toestelletjes minder versterking nodig, waardoor het achtergrondlawaai minder hinderlijk wordt.
Horen we slechts aan één zijde, dan raken onze hersenen geleidelijk iets van hun vermogen kwijt om de geluidsinformatie van het slechte oor te gebruiken. Dit verschijnsel, ook auditieve deprivatie genoemd, komt vooral voor wanneer aan een slechthorend oor langere tijd geen toestel wordt gebruikt of indien er té lang wordt gewacht om een hoorsysteem te dragen.
Terugbetaling van een hoortoestel
U hebt om de 5 jaar recht op een vergoeding voor een hoortoestel bij een gehoorverlies van meer dan 40 decibel.
Tarieven op 1 januari 2012
Jonger dan 18 jaar
• Monofonisch (één toestel) = € 1.091,52
• Stereofonisch (twee toestellen) = € 2.162,04
18 jaar en ouder
• Monofonisch (één toestel) = € 639,86
• Stereofonisch (twee toestellen) = € 1.266,52
Indien u een aanvullende verzekering hebt, dan kan het zijn dat de vergoeding voor uw hoortoestel hoger is. Vraag het aan uw ziekenfonds.
Wennen aan een hoorapparaat
• Met hoortoestellen registreren de hersenen zoveel nieuwe geluiden dat de aanpassingsperiode behoorlijk vermoeiend kan zijn. Hebt u lang gewacht met een hoorsysteem, dan lijken bepaalde geluiden tamelijk hard of zelfs vreemd te klinken. Onze hersenen zijn immers vergeten hoe het was om die geluiden te horen. Ze moeten leren zich te richten op de geluiden die belangrijk zijn en alle andere geluiden uitfilteren. Een proces dat enkele weken tijd kost.
• Een hoorapparaat versterkt niet enkel gewenste geluiden. Het onderscheiden van lawaai en spraak kan bij aanvang moeilijk zijn, maar wordt na verloop van tijd gemakkelijker. Bepaalde geavanceerde apparaten met directionele microfoons kunnen achtergrondlawaai redelijk goed onderdrukken.
Tips om te wennen aan uw hoorapparaat
• Draag uw hoorsysteem eerst thuis in vertrouwde omgeving, ook indien u helemaal alleen bent. U hoort in het begin geluiden die u al bijna vergeten was. Daaraan zal u moeten wennen. Gewenning aan allerhande dagelijkse geluiden versnellen de gewenning. Concentreer u op de normale geluiden van uw huis en probeer deze te identificeren: de koelkast, het getik van een uurwerk, enzovoort... Eenmaal u (opnieuw) aan deze geluiden gewend bent, zullen deze geluiden u minder storen tijdens gesprekken.
• Draag uw hoortoestel aanvankelijk niet te lang. Draag het zolang u zich comfortabel voelt en draag het elke dag iets langer tot u het de hele dag kan aanhouden.
• Verhoog uw tolerantie voor sterke geluiden?. In het begin zullen vele mensen de volumeknop van hun hoortoestel lager instellen dan gewenst is voor een efficiënt gebruik, omdat zij hinder ondervinden van sterke geluiden. Om te wennen aan deze sterke geluiden, luistert u best naar de radio of TV, terwijl u de volumeknop van uw hoortoestel opendraait tot het geluid heel luid klinkt. Eénmaal het geluid oncomfortabel wordt, vermindert u het volume opnieuw naar een voor u meer comfortabel niveau. Door deze oefening verschillende keren te herhalen, zal u uiteindelijk uw tolerantieniveau voor deze geluiden sterk verhogen.
• Voer uw eerste gesprekken aanvankelijk best met slechts één persoon. Langzamerhand kunt u moeilijker situaties uitproberen, maar vermijd in het begin omgevingen met veel lawaai en teveel mensen.
• Schenk aandacht aan het aangezicht van uw gesprekspartner om zo het lipbeeld te kunnen volgen.
• Oefen U in het lokaliseren van geluiden. Dit kan u helpen een gesprek te volgen tussen verschillende personen of in achtergrondlawaai. Oefen thuis, met gesloten ogen, terwijl iemand tegen u praat vanuit verschillende hoeken van de kamer en probeer de herkomst van het geluid te lokaliseren.
• Uw eigen stem kan bij aanvang wat vreemd klinken. Dit komt doordat uw gehoorgang wordt afgesloten door een oorstukje of -schaaltje. Klinkt alles wat u hoort goed behalve uw eigen stem, raadpleeg dan uw hoorcentrum.
Gebruikstips
• Ga bij een gesprek met meerdere mensen niet aan het eind van de tafel zitten, maar in het midden, waar u iedereen kunt horen én zien.
• Draagt u een apparaat met directionele microfoons zet u dan indien mogelijk met uw rug naar het achtergrondlawaai toe.
• Vermijd ruimtes met veel rumoer, alsook de meest lawaaierige plekken (de deur, open ramen aan de straatkant, luidsprekers of rumoerige toestellen).
• Ga met uw rug naar het raam zitten om de mond en de gezichtsuitdrukkingen van uw gesprekspartner beter te zien. Probeer in discussies de afstand tot de spreker zo klein mogelijk te houden en concentreer u enkel op die persoon.
• Probeer tijdens de gesprekken het achtergrondlawaai te verminderen indien dat kan. Zet de muziek zachter of helemaal uit, sluit de ramen of zoek de meest rustige plaats op om te praten.
• Concentreer u tijdens een gesprek enkel op de stemmen en probeer die te verstaan. Negeer omringende geluiden, die enkel maar storen. Tracht elk geluid in huis en ook daarbuiten te herkennen en te lokaliseren.
Onderhoudsstips
Hoortoestellen zijn gevoelige, elektronische mini-instrumenten. Het is belangrijk dat u weet waarop u moet letten bij het dagelijks gebruik en onderhoud: bescherming, schoonmaken, inzetten, slangetje vervangen en batterijen. Volg de gebruiks-, onderhouds- en reinigingsvoorschriften heel strikt op.
• Het hoortoestel steeds bewaren met de batterijlade open in het bijgeleverde doosje. Schakel het hoorsysteem uit indien u ze niet draagt. Zo bespaart u energie.
• Vergeet uw hoorapparaat niet uit te nemen vooraleer te gaan zwemmen of douchen. Neem het ook uit in de sauna en wanneer u hevig zweet.
• Leg het toestel niet neer op een radiator of stel het niet bloot aan een haardroger. Dit kan de elektronica doen smelten. In de zomer moet u opletten dat het toestel niet achterblijft in een hete auto.
• Vuile of vettige vingers verstoppen al snel de microfoontjes. Zorg dus voor schone handen alvorens het toestel in of uit te nemen of de batterij aan te raken.
• Voorkom hevige schokken. Laat het toestel niet vallen op een harde ondergrond. Zorg voor een stevig werkblad en goede verlichting als bv. de batterij moet vervangen worden.
• Verwijder uw hoorapparaat wanneer u haarlak, cosmetica, zonnecrème of parfum aanbrengt en laat dergelijke producten goed drogen alvorens uw toestellen terug aan te brengen. Zo vermijdt u dat de microfooningang door deze producten verstopt raakt. Ook bij de kapper draagt u best geen hoorapparaat.
• Slapen met een hoorapparaat is niet aan te raden. s’ Nachts heeft u uw hoorsysteem niet nodig. Het kan u pijnlijk hinderen in uw oor indien u erop gaat liggen of vervelend beginnen fluiten. Wilt u de telefoon of het alarmsignaal in het midden van de nacht horen, dan bestaan daarvoor speciale hulpmiddelen. Gebeurt het dat u in slaap valt op de sofa, maak u dan niet ongerust.
• Doe uw hoortoestellen uit als u door een controlepoortje moet, bijvoorbeeld op een luchthaven. Doe uw hoortoestellen ook uit als u röntgenfoto’s moet laten maken.
Lees ook: Hoe omgaan met geleidelijk gehoorverlies op oudere leeftijd?
Problemen
Neem contact op met uw hoorcentrum of audicien als:
- u zich ondanks correcte plaatsing van het oorstukje onbehaaglijk voelt of pijn hebt.
- oorsmeer niet meer uit de openingen van de oorstukjes kan worden verwijderd.
- Het buisje van het oorstukje gelig, hard of brokkelig is.
- Het hoorapparaat begint te fluiten.
Telefoneren met een hoorapparaat
• Plaats de ontvanger van uw telefoon direct tegen de ingebouwde microfoon van het hoorapparaat. Bij achter-het-oor-toestellen bevindt de microfoon zich boven aan het oor en bij in-het-oor-toestellen ter hoogte van de gehoorgang. Als er een fluittoon optreedt, houdt u de hoorn van de telefoon iets van de microfoon af. De huidige hoorsystemen bevatten een systeem dat de vervelende fluittonen automatisch opheft.
• Veel toestellen hebben tegenwoordig een ingebouwde luisterspoel. Als de luisterspoel is ingeschakeld (stand “T”), is de microfoon van uw hoorsysteem uitgeschakeld, zodat het alleen het telefoonsignaal ontvangt. Op die manier wordt u niet gestoord door omringend achtergrondlawaai.
• Er bestaan hoorapparaten met bluetoothverbinding of aparte audio-ingang waarmee u de telefoon rechtstreeks in beide oren hoort.
• Er bestaan ook telefoontoestellen met ingebouwde versterker en volumeregelaar.
FM-systeem
Een FM-systeem bestaat uit een zender en één of meerdere ontvangers. De losse microfoon (zender) pikt de stem van de spreker (bv. uw partner, op een vergadering…) op en zendt die via radiogolven draadloos door naar een kleine (FM) ontvanger die aan uw hoorsysteem gekoppeld is. Zo hoort u een helder en duidelijk geluidssignaal zonder storing van hinderlijke omgevingsgeluiden.
De FM-zender wordt gedragen door de spreker of wordt in het midden van de groep geplaatst indien meerdere personen praten. Hij kan ook worden geplaatst voor of aangesloten op de geluidsbron (bv. TV of CD-speler).
Meer lezen
www.neus-keel-oor.be
www.een-en-al-oor.be
www.oorakel.nl/
www.nvvs.nl
www.hoorwijzer.nl
www.lapperre.be
