Lees ook in Het Nieuwsblad...
Meer energie nodig? Het Zweedse gökotta kan je leven veranderen
nieuws Wil je graag wat meer uit je dagen halen? Dan is de Zweedse levensstijl gökotta misschien iets voor jou. Het woord - dat in het Nederlands geen letterlijke vertaling heeft - betekent zoveel als ‘vroeg opstaan om de vogeltjes te horen zingen’ en zou je vol goede moed én energie aan de dag laten beginnen.
Het principe uit Zweden, dat steeds hoog scoort in ranglijsten met de gelukkigste landen ter wereld, is heel simpel: gökotta betekent eigenlijk dat je jezelf ertoe moet aanzetten om een ochtendmens te worden. In sommige delen van het land hebben mensen vanaf Hemelvaartsdag de gewoonte om ’s morgens heel vroeg op te staan. Ze trekken dan de wilde natuur in om naar het gefluit van vogels te luisteren. Deze traditie, die nu in andere landen aan populariteit wint, heeft volgens de beoefenaars een positieve invloed op het humeur. Een energetische ochtend is trouwens een belangrijke stap om de rest van je dag productief te laten verlopen - ook al denk je er nog niet aan als je tussen de vogeltjes wandelt.
“Van ’s morgens vroeg actief zijn heeft inderdaad veel voordelen naarmate de dag vordert. Je bloeddruk krijgt een boost en je vetverbranding komt op gang. Daarnaast piekt je cortisolniveau ’s morgens en heb je zo voor de rest van de dag meer energie. Het spreekwoord ‘de ochtendstond heeft goud in de mond’ klopt”, zegt Johan Verbraecken, slaapexpert verbonden aan het UZ Antwerpen.
Bioritme trainen
Maar is het zinvol om de wekker plots een paar uur vroeger te gaan zetten? “Kleine aanpassingen aan het bioritme zijn makkelijk te verwezenlijken. We passen ook vaak ons ritme aan als we op reis gaan en worden het na een tijdje gewoon. Bij grotere aanpassingen is het wel mogelijk dat je een paar weken maag- en darmklachten ervaart”, zegt hij.
Om te checken of gökotta iets voor jou is, kan je kijken naar het moment waarop je in een midslaap - het middelpunt van je slaap - verkeert. “Bij de meeste mensen ligt de midslaap rond 4 uur in het weekend. In de week is dat iets vroeger. Als je om 2 uur gaat slapen en je staat om 10 uur op, dan zit de midslaap rond 6 uur ’s morgens. Alles na 4 uur ’s nachts is laat en maakt je een ‘extreem avondtype’. Dan is het niet vanzelfsprekend om de switch te maken en als ochtendmens te gaan leven.
En nachtuilen dan?
“Als je het lang genoeg volhoudt, zal het nachtuilen uiteindelijk wel lukken om vroege vogels te worden. Maar het is niet noodzakelijk om een natuurlijk ritme in een andere richting te forceren”, zegt Verbraecken. Loop je dan alle voordelen die ochtendmensen hebben mis? “Niet per se. Probeer gewoon fysieke activiteit aan het begin van je dag of over de middag toe te voegen en ga bij voorkeur naar buiten. Licht gaat je activeren. Je cortisolniveau gaat op een ander moment pieken. Als je om professionele redenen genoodzaakt bent om een ochtendmens te worden, kan je jezelf laten begeleiden. Soms wordt melatonine voorgeschreven om ’s avonds in te nemen. In combinatie met lichttherapie ’s morgens, kan het ritme zo geleidelijk aan opschuiven.”
