12 tips om winderigheid te voorkomen

dossier

Lees ook: Hoe vermijd je brandend maagzuur na het slapengaan?

Hoe ontstaan scheten?

Bij iedereen is er altijd een hoeveelheid gas in het maagdarmkanaal aanwezig.

• Bij elke slikbeweging slik je een kleine hoeveelheid (1-3 ml) lucht (zuurstof en stikstof) in. Het grootste deel hiervan boer je echter op.

• Bij spanning en stress, roken, drinken door een rietje, veel kauwgom kauwen en een slecht zittend kunstgebit slik je veel extra lucht in. Ook mensen die snel praten, snel eten zonder goed te kauwen of snel drinken, slikken ongemerkt veel extra lucht mee naar binnen. Verder komt er lucht naar binnen met bepaalde luchtbevattende voedingsmiddelen (zoals brood) en koolzuurhoudende dranken.

• De belangrijkste bron voor winden is de gasvorming in de dikke darm. Bacteriën in de dikke darm breken voedingsmiddelen af die niet volledig zijn verteerd in de dunne darm. Bij deze activiteit komen gassen vrij, zoals methaan, kooldioxide, waterstof en zwavelhoudende stoffen. 

• De hoeveelheid gas die in de darmen wordt gevormd, is vooral afhankelijk van de voeding. Voornamelijk groenten met moeilijk verteerbare koolhydraten, fructose in fruit en vruchtensappen en onverteerbare suikers, zoals kunstmatige zoetstoffen, veroorzaken extra gasvorming. Omdat plantaardige voeding moeilijker te verteren is, laten vegetariërs meer winden dan vleeseters. Hun winden stinken echter minder.

• Ook door het gebruik van bepaalde medicijnen met een laxerende werking. Zemelen, vezelpreparaten en lactulose kunnen veel gasvorming veroorzaken.

• Er vindt ook een uitgebreide uitwisseling van gassen plaats tussen de darm en de bloedvaten. Deze gassen verlaten vervolgens het lichaam via de ademhaling. Wanneer de afvoer van lucht en gas achterblijft bij de aanvoer en productie ontstaan er klachten, zoals een opgeblazen gevoel, opboeren en excessieve winderigheid.

• Naarmate mensen ouder worden, neemt het aantal winden toe. Dat is onder meer het gevolg van een afname van de hoeveelheid spijsverteringssappen, waardoor voedsel minder goed wordt verteerd. Bovendien neemt de kracht van de bekkenbodemspieren af, waardoor men winden moeilijker kan inhouden.

• Overmatige flatulentie komt ook voor bij angst en spanning.

• Zelden heeft winderigheid een medische oorzaak. Wanneer overmatige winderigheid gepaard gaat met andere verschijnselen, zoals gewichtsverlies, hevige buikpijn, langdurige diarree of bloed bij de ontlasting, kan dit wijzen op een medische aandoening. Voorbeelden van aandoeningen die gepaard gaan met winderigheid zijn obstipatie, het prikkelbaredarmsyndroom, giardiasis, diverticulitis, coeliakie, galstenen, pancreasinsufficiëntie, de ziekte van Crohn en lactasedeficiëntie.

Lees ook: Test jezelf: Heb ik de ziekte van Crohn?

Waarom stinken scheten?

Het merendeel van de gascomponenten die onze ingewanden produceren, is reukloos. De slechte geur wordt veroorzaakt door bepaalde zwavelverbindingen en andere stoffen (zwavelwaterstof, ammoniakgas, aminen, skatol, indol, boterzuur) die in zeer beperkte mate worden gevormd. Wat je eet, bepaalt in sterke mate de geur van winden.

Ruikt een wind zurig, dan is er sprake van gisting in de darm door een overmaat aan koolhydraten (suikers, zetmeel). Stinken winden naar rotte eieren, dan komt dat door de vertering van vooral dierlijke eiwitten afkomstig uit vlees, kip of vis.

Lees ook: Zegt de geur van een wind iets over je gezondheid?

Wat kan je zelf doen?

Meestal zal het volstaan om je voedingsgewoonten aan te passen en de consumptie van moeilijk of niet-verteerbare koolhydraten te verminderen.

Als de winderigheid het gevolg is van een of andere ziekte, dan moet deze achterliggende ziekte natuurlijk behandeld worden. Wanneer de flatulentie gepaard gaat met andere klachten zoals diarree of vermagering, dan is er wellicht meer aan de hand.

1. Manier van eten. Het is belangrijk om regelmatig kleinere maaltijden te eten en voldoende tijd te nemen voor het eten. Rustig eten, goed kauwen, niet slurpen, niet met volle mond praten en rechtop zitten zorgen ervoor dat je niet te veel lucht inslikt. Drinken tijdens het eten kan ervoor zorgen dat je meer lucht inslikt. Je kan ook beter niet door een rietje drinken

2. Sommige voedingsmiddelen kunnen extra gasvorming geven. Neem minder van deze voedingsmiddelen of vermijd ze tijdelijk. Dit kunnen echter voor iedereen andere producten zijn.

Voedingsmiddelen die bij een groot aantal mensen veel gas produceren zijn: witte en bruine bonen, linzen; koolsoorten, spruiten; knoflook, uien, prei; wortelen, pastinaak; paprika; champignons; schorseneer; onrijp fruit, gedroogd fruit; eieren; melk en melkproducten; voeding met veel eiwitten en suikers; sterk gekruid eten (gember, munt, koriander, bonenkruid, salie...); vruchtensappen met veel fructose.

3. Drink minder of vermijd tijdelijk koolzuurhoudende dranken (bier, champagne, frisdranken) die winderigheid kunnen veroorzaken.

4. Cafeïne (in thee, koffie, cola en energiedrankjes) hebben de neiging om de darm actiever te maken. Dat kan meer gasvorming geven. Probeer cafeïnevrije thee en koffie te drinken. Na één tot twee weken kan je beslissen of dit een oplossing is voor de gasvorming. 

Omgekeerd merken sommige mensen vermindering van de winderigheid door het drinken van kruidenthee (kamille, pepermunt of venkel).

5. Light-producten zijn vaak gezoet met zoetstoffen (sorbitol en dergelijke). De dunne darm breekt deze stoffen niet af, waardoor ze onverteerd in de dikke darm terechtkomen. Daar zorgen bacteriën voor vergisting en daarmee voor extra winderigheid. Dat geldt ook voor kauwgom met kunstmatige zoetstoffen.

6. Over het gebruik van extra vezels bestaat geen eenstemmigheid. Toevoeging van vezels aan de dagelijkse maaltijden geeft bij sommige mensen een afname van de winderigheid. Bij anderen verergert deze juist. Het geleidelijk opvoeren van het aantal vezels vormt hierbij een oplossing. Na zes tot acht weken neemt de gasvorming af. Het is in elk geval belangrijk om obstipatie te voorkomen.

7. Mensen met een lactose-intolerantie kunnen melkproducten niet goed afbreken, waardoor er veel extra gas ontstaat. Als men deze producten (deels) weglaat, kan het aantal winden afnemen.

8. Geneesmiddelen die winderigheid kunnen veroorzaken, kan je beter vermijden. Deze bijwerking is vooral bekend bij codeïne en laxeermiddelen. Ook zuiveringszout (natriumwaterstofcarbonaat) geeft een sterke koolzuurgasontwikkeling in het maag-darmkanaal.

9. Omdat er door roken extra lucht in de maag komt, stop je er beter mee.

10. Over sporten en bewegingsactiviteiten als remedie tegen overmatige winderigheid verschillen de meningen. Sommigen beweren dat ze er baat bij hebben.

11. Mogelijks hebben sommige probiotica (onder andere lactobacillus, bifidobacteria, acidophilus) een gunstig effect. Deze veranderen de bacteriële verhoudingen in de dikke darm.

12. Er bestaan geen geneesmiddelen waarvan aangetoond is dat ze winderigheid kunnen tegengaan. Ook over het effect van middeltjes zoals daslookdruppels, pepermuntolie, cardemon, aloë vera capsules enzovoort ontbreken bewijzen.

Lees ook: Wat kan je best (niet) eten en drinken voor het slapen?

Bronnen:
www.henw.org
www.mlds.nl
http://download.nhg.org
https://www.maasstadziekenhuis.nl