Rookmelders zijn verplicht: hoe en waar moet je ze installeren?

dossier Jaarlijks sterven in België tientallen mensen in een woningbrand. Daarbij maakt niet alleen de hitte van het vuur slachtoffers, maar is vooral de rook dodelijk. Sinds 2020 zijn rookmelders verplicht in alle Vlaamse woningen. Waarop moet je letten als je een rookmelder koopt en installeert?

Rookmelders verplicht aanwezig

© Getty Images

Sinds 1 januari 2020 is het verplicht om in alle Vlaamse woningen voldoende rookmelders te hebben. ‘Voldoende rookmelders’ betekent dat een zelfstandige woning (eengezinswoning, appartement of studio) op elke verdieping minstens één rookmelder moet hebben. Bij kamers moet er in de kamer zelf ook een rookmelder zijn.

Dus concreet:

• Voor zelfstandige woningen (= eengezinswoningen, appartementen en studio’s): één optische rookmelder op elke bouwlaag van de woning. Kelder- en zolderruimtes zijn bouwlagen voor zover ze dagelijks bruikbaar zijn. Dat wil onder meer zeggen dat ze een directe toegang moeten hebben en normaal en onmiddellijk te betreden zijn. Een zolder of kelder die men enkel met behulp van een ladder kan betreden via een valluik en niet bruikbaar is, wordt niet beschouwd als bouwlaag. Ook een appartement moet op elke bouwlaag voorzien zijn van minstens één rookmelder. Een duplex-appartement moet dus (minstens) op elke verdieping een rookmelder hebben.
• Kamerwoningen (bv. studentenhuizen): één optische rookmelder op elke bouwlaag van de woning, één rookmelder op elke kamer, één rookmelder in elke gemeenschappelijke kookruimte.
  
  

Is dat niet het geval, dan is de woning 'niet-conform' en voldoet ze dus niet aan de minimale veiligheids-, gezondheids- en woningkwaliteitsvereisten die de Vlaamse overheid oplegt in de Vlaamse Wooncode. De woning kan in dat geval ongeschikt verklaard worden.

Bij een huurhuis de verhuurder verplicht om voldoende rookmelders te installeren. Als het om een rookmelder gaat die werkt op batterijen, is het aan de huurder om die tijdig te vervangen.

Wie een niet-conforme woning wil verhuren, kan geen conformiteitsattest ontvangen. Een niet-conforme woning verhuren, is bovendien strafbaar.

Lees ook: Frietketel of pan in brand? Nooit met water blussen!

Welke rookmelder kopen?

• Enkel optische (of foto-elektrische) rookmelders zijn toegelaten.
• De verpakking moet de kwaliteitslabels CE en NBN EN 14604 vermelden. 
• Installeer bij voorkeur rookmelders met een (niet-vervangbare) batterij met een levensduur van 10 jaar. Ze kosten meer, maar je moet de batterijen gedurende 10 jaar niet vervangen.
• Kies een toestel dat beschikt over een testknop om de werking regelmatig te kunnen testen.
• De rookmelder moet een scherp geluidssignaal produceren in geval van rookontwikkeling. 
  
  

Lees ook: Waarop letten bij aankoop van een blusdeken?

Waar ophangen?

• In de hal of de traphal op elk bewoond niveau van de woning
• Op de overloop die toegang verleent tot de slaapkamers (zo dicht mogelijk bij de slaapkamers)
• Plaatsing wordt ook aanbevolen in de slaapkamers en de leefkamer.
• In ruimtes van de woning waar rook, stoom of stof aanwezig is (vb. garage, keuken, verwarmingslokaal en badkamer) is het installeren van een rookmelder eerder af te raden. Als er in deze ruimten brandrisico bestaat, wordt de rookmelder best geïnstalleerd net buiten de ruimte (met uitzondering voor de verplicht te plaatsen rookmelders in de gemeenschappelijke keuken van een kamerwoning).
• Installeer een rookmelder niet nabij een open raam, een ventilatieopening, een mechanische ventilator of daar waar het veel warmer is dan in de rest van het lokaal, zoals boven een radiator of een ander verwarmingstoestel.
• Plaats de rookmelder in de hal niet direct voor de deur van de keuken of badkamer. 
  
  

Lees ook: De zichtbare en onzichtbare gevaren van vuurkorven

Hoe ophangen?

• Installeer het toestel volgens de voorschriften van de fabrikant.
• Installeer de rookmelders bij voorkeur in het midden van het plafond en minstens 30 cm van de hoek. Op die manier kan de detector het snelst de rook oppikken.
• Wanneer de rookmelder op de muur geplaatst wordt, doe het dan zo hoog mogelijk maar minstens 15 cm van het plafond verwijderd.
• Plaats de rookmelder zodanig dat je er vlot bij kan voor onderhoud.
• Maak de onderkant van de rookmelder vast (kleven of vastschroeven). Bevestig de rookmelder aan het onderstel.
• Zorg dat de rookmelder ingeschakeld is nadat die geïnstalleerd is. Druk na de installatie op de testknop. Controleer na plaatsing of het alarmsignaal in alle vertrekken van de woning te horen is, ook met gesloten deuren.
  
  

Lees ook: Tips om een schoorsteenbrand te vermijden

Rookmelder onderhouden en testen

• Test tenminste 1 keer per maand of de rookmelder nog naar behoren werkt. In de meeste gevallen is hiervoor een testknop op de rookmelder voorzien.
• Verwijder maandelijks het stof van de rookmelder. Dit kan met een stofdoek, of eventueel met je stofzuiger.
• Haal nooit de batterij uit de rookmelder, tenzij om die te vervangen. Bij sommige rookmelders kan je de batterij niet vervangen. De batterij heeft in dat geval vaak 10 jaar levensduur.
• Overschilder nooit je rookmelder en stop nooit de gaatjes toe. De detector kan anders hierdoor slecht functioneren.
  
  

Lees ook: 25 tips voor veilig stoken in open haard en houtkachel

Piept je rookmelder?

Geeft je rookmelder een ritmische pieptoon af? Dan is het hoogstwaarschijnlijk tijd om de batterij te vervangen. 

Lees ook: Open haard, houtkachel en pellets schadelijk voor de gezondheid?

Bronnen:
www.speelnietmetvuur.be
www.vlaanderen.be