Hoe ongezond is formaldehyde in MDF- en spaanplaten?

nieuws Onbedekte spaanplaten kunnen leiden tot verhoogde formaldehydeconcentraties in woningen. MDF (Medium Density Fiberboard) en OSB (Oriented Strand Board) platen worden geperst uit een mengsel van houtspaanders en/of vlasvezels met een bindmiddel (lijm). Meestal wordt lijm op basis van ureumformaldehydehars gebruikt, waaruit formaldehyde kan vrijkomen. De mate waarin formaldehyde uit deze plaatmaterialen vrijkomt, is van een aantal factoren afhankelijk waaronder het formaldehydegehalte in de gebruikte lijm, de ouderdom van de plaat en de temperatuur en de relatieve vochtigheid van de ruimte waarin het plaatmateriaal zich bevindt. Benzeen zal normaal gezien uit dergelijke platen niet vrijkomen.
Normen voor het binnenmilieu
Het Vlaams Binnenmilieubesluit geeft een aantal kwaliteitsnormen voor het binnenmilieu. Voor de formaldehydeconcentratie in de binnenlucht geldt een richtwaarde van = 10 µg/m3 en een interventiewaarde van 100 µg/m3. Voor benzeen geldt een richtwaarde van = 2 µg/m3 en een interventiewaarde van 10 µg/m3.

Wat kunt u er aan doen?

• Kies de juiste bouwmaterialen
Voor gebruik binnenshuis kiest u bij voorkeur voor plaatmaterialen met geen of weinig formaldehyde. Niet alle MDF platen bevatten evenveel formaldehyde. Nieuwe plaatmaterialen bevatten tegenwoordig al heel wat minder formaldehyde dan in het verleden. Er zijn al formaldehyde-arme MDF-platen op de markt en zelfs platen die helemaal geen formaldehyde bevatten.

• Geef de voorkeur aan natuurlijk hout in plaats van gelijmde platen.
Als dit niet mogelijk is, kies dan voor spaanplaat met geen of een lage formaldehyde-uitstoot.
Er bestaan drie klassen spaan- en vezelplaten: E1, E2 en E3 (volgens de Europese EN 120 norm). De spaanplaten van klasse E1 bevatten het minst formaldehyde (de vrije formaldehyde mag niet meer zijn dan 8 mg/100 gram droge stof). Klasse E2 mag 8 tot 30 mg per 100 g plaat bevatten. In België moeten alle bouwplaten behoren tot klasse E1. Klasse E2-platen mogen enkel nog gebruikt worden voor meubels.
• Meubelspaanplaat (zoals voor keukenkastjes) is vrijwel altijd voorzien van een afwerking in de vorm van houtfineer of kunststoffolie. Door deze afwerklaag is de afgifte van formaldehyde lager dan die van niet-afgewerkte spaanplaat. De formaldehyde-afgifte wordt gehalveerd door het aanbrengen van een laag lak of kunststof.
• Vermijd de aankoop van verven en lijmen op basis van formaldehyde (lees hiervoor de samenstelling van het product).

Ventileer voldoende
Het belangrijkste advies is om te zorgen voor een goede ventilatie en verluchting. Op deze manier worden eventuele formaldehyde-emissies uit de platen verwijderd naar de buitenlucht. Een goede ventilatie gebeurt 24 op 24u, gebruik daarvoor ventilatieroosters of zet ramen op een kiertje.
Verluchten (door het wijd openen van de ramen) is nodig na activiteiten waarbij vocht geproduceerd wordt (zoals douchen, koken), of na een lang verblijf in een niet-geventileerde ruimte (zoals na een nacht slapen).

Extra tips
Om het vrijkomen van formaldehyde te beperken, houdt u best de kamertemperatuur tussen 18 en 24°C en de relatieve vochtigheidsgraad tussen 40 en 70%.
Gebruik geen spaanplaten bij een radiator of op andere plaatsen die warm kunnen worden.
Vermijd spaanplaten in vochtige ruimtes, zoals badkamers en keukens.
Behandel de niet bedekte oppervlakken met een waterdicht vernis die de uitdamping van formaldehyde verhindert.
Let erop dat de totale hoeveelheid dergelijke platen in huis niet te groot wordt, per m3 meter woonruimte gebruikt men best maximaal ¾ m2 spaan- of vezelplaat.
Rook in elk geval niet binnenshuis, tabaksrook bevat veel formaldehyde.