Hoe walging ons beschermt tegen infectie

We hebben het allemaal al meegemaakt: vlees dat slecht ruikt, voedsel dat er verdacht uitziet, een drankje dat slecht smaakt. De onmiddellijke reactie is walging. In onze westerse samenlevingen, waar overvloed de regel is en levensmiddelen aan steeds strengere gezondheidsnormen voldoen, doet deze situatie zich meestal voor wanneer de consument bepaalde hygiëneregels voor bewaring niet heeft gerespecteerd (koudeketen, houdbaarheidsdatum,...). Daarbij komt dat wij zeer selectief zijn wat de kwaliteit van levensmiddelen betreft, vooral op vlak van versheid. In minder ontwikkelde, minder welvarende samenlevingen is de situatie anders: daar heeft men niet altijd de keuze.

Vanuit evolutionair oogpunt kan men walging zien als emotie die ons verhindert om voedsel te eten dat besmettelijke ziektekiemen kan overbrengen, of het nu virussen, bacteriën of parasieten zijn. Deze emotie verandert naarmate de levensomstandigheden veranderen. 

Een Amerikaans team (Universiteit van Colorado) heeft deze hypothese voor het eerst getest bij drie Shuar-gemeenschappen (voorheen Jivaros) die in Ecuador wonen. Deze bevolkingsgroep is met name belangrijk omdat sommige gezinnen er een traditionele levenswijze op nahouden wat betreft voedselproductie en -consumptie, terwijl het er in andere gezinnen moderner aan toe gaat. Zij hebben industriële levensmiddelen ingevoerd, hebben aansluiting op water en elektriciteit en beschikken over huishoudelijke apparaten zoals een koelkast of een fornuis.

Uit het onderzoek blijkt dat hoe verder een persoon af staat van de traditionele manier van leven, hoe gevoeliger hij wordt voor voedselafschuw. Dat komt omdat er zoveel verschillende voedselbronnen zijn, met schijnbaar meer microbiologisch "veilige" levensmiddelen. En dus is het mogelijk om levensmiddelen die verdacht lijken, af te wijzen. Op gezondheidsvlak is er een duidelijk gevolg, aangezien dit toegenomen gevoel van walging gepaard gaat met een lager percentage aan infecties die door voedsel worden overgedragen.

Is de opkomst van deze "moderniteit" een goede of een slechte zaak? Op die vraag is geen eenduidig antwoord. Er is namelijk een complex en veelzijdig verband tussen walging, infecties en milieuverandering. Wat wel duidelijk is, is dat dit verband evolutionair is, en dat er zowel voordelen als nadelen aan verbonden zijn.