Factchecker: Een dubbele ovulatie, bestaat dat?

dossier

‘It takes a village to raise a child’, en dus worden opvoedtips en goeie raad overgedragen van generatie op generatie. Maar klopt al die info eigenlijk wel? Wij halen vaak voorkomende uitspraken door onze factchecker om zo feiten van fabels te onderscheiden. Deze keer:

Is het mogelijk om twee of zelfs drie keer te ovuleren tijdens dezelfde menstruatiecyclus?

Veel vrouwen zijn ervan overtuigd dat ze twee keer per cyclus of meer ovuleren, omdat ze denken symptomen van een eisprong op te merken, maar fysiek gezien is dat onmogelijk.  

Een menstruatiecyclus begint op de eerste dag van je maandstonden. Verschillende follikels rijpen, maar slechts één (of meerdere, zie verder in de tekst) zal uitgroeien tot een eicel. Na de folliculaire fase volgt de ovulatoire fase: onder invloed van de hormonen FSH, LH en oestrogeen komt de eicel vrij, met een gemiddelde levensduur van 12 tot 24 uur. Daarop start de luteale fase, die gemiddeld 12-14 dagen duurt, tot het einde van de cyclus. Ofwel vindt de bevruchting plaats, ofwel breekt het baarmoederslijmvlies af en wordt het tijdens de volgende menstruatie afgestoten.

Tot zover de standaardcyclus. Nu, op bepaalde momenten in je leven (stoppen met hormonale anticonceptie, postnatale periode, intense stress, premenopauze, enz.) kan je lichaam meer oestrogeen afscheiden, waardoor je baarmoederslijmvlies helderder wordt zoals net voor de ovulatie. Jij kan dan denken dat er een eisprong aankomt en zelfs ovulatietesten geven een vals positief resultaat, omdat de toename van oestrogeen ook een verhoging van LH teweegbrengt, maar in realiteit is die toename niet groot genoeg om de LH-piek op te wekken die essentieel is voor de ovulatie. Ook je lichaamstemperatuur stijgt niet zoals tijdens een ‘echte’ eisprong.

Simpel gezegd kan je lichaam dus meerdere keren in een cyclus probéren te ovuleren, met verschillende golven van follikelrijping, voordat je daadwerkelijk ovuleert. Er zijn als het ware ‘minipiekjes’ van hormonen die optreden vóór de ‘echte’ piek die de eisprong veroorzaakt.

Dubbele ovulatie

Het kan wel zijn dat tijdens één ovulatoire fase niet één, maar twee follikels rijpen, waardoor twee eicellen vrijkomen, soms met een tussenpauze van enkele uren. Worden ze allebei bevrucht, dan krijg je een twee-eiige tweeling.

In zo’n geval kan je effectief zeggen dat je tweemaal een eisprong hebt gehad in dezelfde menstruatiecyclus. Maar zoals gezegd vindt deze dubbele (of driedubbele, in het geval van een drieling) ovulatie plaats tijdens dezelfde ovulatoire fase, dus binnen de 24 uur, en niet een paar dagen na elkaar.

Superbevruchting

Van tijd tot tijd horen we een verhaal over een mama die bevalt van baby's die een paar dagen na elkaar zijn verwekt. Dit fenomeen, waarbij de vrouw dus bevrucht wordt terwijl ze al bevrucht is, wordt superbevruchting genoemd.

In zulke gevallen gaat het echter meestal om vrouwen die een vruchtbaarheidsbehandelingen hebben ondergaan, waarbij embryo's rechtstreeks in de baarmoeder zijn geïmplanteerd (in-vitrofertilisatie) wanneer de toekomstige moeder net bevrucht werd. Dit wordt geïnduceerde superfetatie genoemd.

Het kan ook zijn dat een vrouw van een tweeling, waarvan de kindjes een andere papa hebben. Bij een zogenaamde heteropaternale superbevruchting wordt een vrouw tijdens eenzelfde ovulatoire fase waarbij toevallig twee eicellen rijpen, worden beide bevrucht door een verschillende man. Het kan goed zijn dat de eerste geslachtsgemeenschap enkele dagen voor de tweede plaatsvond, aangezien spermatozoïden tot 5 dagen in het lichaam van de vrouw kunnen overleven. Dit komt uiteraard maar heel zelden voor.

Bronnen:
https://www.gezondzwangerworden.be
https://www.lemonde.fr
https://www.sciencedirect.com