Verlies levenspartner kan verstandelijk verval versnellen

nieuws

Het overlijden van een levenspartner heeft uiteraard een enorme emotionele impact, maar het zou bovendien ook de cognitieve achteruitgang van de achtergeblevene kunnen versnellen. Nieuw onderzoek uit de Verenigde Staten doet vermoeden dat de ziekte van Alzheimer zich vlugger doorzet bij oudere weduwes en weduwnaars.

Eerdere studies suggereerden al dat oudere weduwes en weduwnaars een groter gevaar lopen op verstandelijke verslechtering dan getrouwde ouderen. Maar onderzoekers van de Amerikaanse ziekenhuizen Brigham and Women's Hospital en Massachusetts General Hospital benoemen nu voor de eerste keer het verliezen van de levenspartner als risicofactor voor cognitieve achteruitgang als gevolg van alzheimer.

Driemaal sneller achteruit

260 ouderen – tussen de 62 en 89 jaar – namen deel aan de studie, gepubliceerd in het vakblad JAMA Network Open. Sommigen waren getrouwd, anderen weduwe of weduwnaar en weer anderen ongetrouwd. De wetenschappers onderzochten aan het begin van de studie of ze een verhoogd risico liepen op de ziekte van Alzheimer. Ze keken daarvoor naar de zogenaamde bèta-amyloïd eiwitten in de hersenen, die bij alzheimer verkeerd worden afgebroken en daardoor de hersencellen beschadigen.

Gedurende vier jaar testten de onderzoekers het denkvermogen van de deelnemers. Zoals verwacht was de cognitieve achteruitgang bij weduwes en weduwnaars een stuk sterker dan bij de getrouwde ouderen. Er was geen verschil tussen getrouwde en ongetrouwde deelnemers. Maar wat opviel was het verschil in verstandelijk verval bij ouderen met een verhoogd risico op alzheimer: de weduwes en weduwnaars gingen gemiddeld driemaal zo snel achteruit dan hun getrouwde lotgenoten.

Bescherming die wegvalt

“We weten dat sociale relaties een sterke bescherming tegen verstandelijke achteruitgang kunnen vormen,” vertelde hoofdonderzoeker Nancy Donovan. “Getrouwd zijn biedt mogelijkheden voor meer sociale interactie en emotionele steun van de partner, het vergroot iemands sociale netwerk en zorgt voor meer kansen op cognitieve stimulatie. Met het verlies van de partner vallen die voordelen weg. Daarnaast is het overlijden van de partner voor de achtergeblevene uiteraard een bijzonder stressvolle gebeurtenis die schadelijke gevolgen kan hebben voor de hersenen.”

De wetenschappers wijzen er ook op dat vrouwen een groter risico lopen om zowel weduwe te worden als alzheimer te krijgen. Ze denken dat de link met het weduwschap deels kan verklaren waarom vrouwen vaker aan alzheimer lijden.

Aangezien dit de eerste studie is die deze verbanden legt, met een beperkt aantal deelnemers, moet er natuurlijk bijkomend onderzoek volgen om de bevindingen te bevestigen. Maar op termijn zouden de inzichten kunnen leiden tot specifieke manieren om weduwes en weduwnaars beter bij te staan in hun strijd tegen cognitieve problemen.