Gerelateerde artikels
Delirium bij dementie: symptomen en behandeling
In dit artikel
Delirium bij dementie: symptomen en behandeling
dossier
Bij ouderen komt een acute veranderde mentale toestand vaak voor, vooral in de vorm van een delirium (delier). Dit geldt met name voor mensen met dementie, bij wie een delier extra risico's met zich meebrengt. Omdat een delirium en dementie op elkaar kunnen lijken en vaak samen voorkomen, is het cruciaal om een delier tijdig te herkennen en behandelen.
Wat is het verschil tussen een delirium en dementie?
© Getty Images / Verwardheid bij ouderen: delirium bij dementie
Een delier en dementie beïnvloeden beide het denkvermogen, maar ze verschillen op meerdere vlakken:
- Delirium ontstaat plotseling (binnen uren tot dagen) en zorgt voor sterke schommelingen in het bewustzijn en de aandacht. Het wordt veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening, zoals een infectie, medicatie of uitdroging.
- Dementie is een geleidelijke achteruitgang van het geheugen en denkvermogen over maanden tot jaren, meestal door hersenschade, zoals bij de ziekte van Alzheimer of vasculaire dementie.
Hoewel ze verschillen, kan een delier bij mensen met dementie moeilijk te herkennen zijn, omdat de symptomen overlappen. Toch is het essentieel om een delier op tijd vast te stellen, omdat dit een ernstige en behandelbare aandoening is.
Lees ook: Delirium of delier: verwardheid bij ouderen
Waarom komt een delirium vaak voor bij dementie?
Mensen met dementie hebben een verhoogd risico op een delier. Dit komt doordat hun hersenen al kwetsbaar zijn en gevoeliger reageren op verstoringen zoals:
- Infecties (bijvoorbeeld een blaasontsteking of longontsteking)
- Medicatieveranderingen of bijwerkingen
- Vochttekort of ondervoeding
- Pijn of ongemak
- Veranderingen in omgeving of routine (zoals een ziekenhuisopname)
Deze symptomen zijn ook kenmerkend voor een delier bij mensen zonder dementie. Het verschil bij mensen met dementie is echter dat deze signalen minder snel worden herkend, omdat soortgelijke gedragsveranderingen ook kunnen optreden als onderdeel van het dementieproces zelf — vooral in een verder gevorderd stadium. Juist daarom is het belangrijk om alert te zijn op een plotselinge toename of verandering in deze symptomen.
Studies tonen aan dat tot 50% van de mensen met dementie tijdens een ziekenhuisopname een delier ontwikkelt. Dit kan leiden tot versnelde cognitieve achteruitgang en een verhoogd risico op complicaties, zoals vallen of langere ziekenhuisverblijven.
Symptomen van een delirium bij dementie
Een delier bij iemand met dementie kan zich uiten door:
- Plotselinge verwarring en desoriëntatie
- Wisselende aandacht en moeite met concentreren
- Hallucinaties of wanen
- Onrust, agressie of juist extreme teruggetrokkenheid
- Omkering van het slaap-waakritme
Bij dementie zijn cognitieve problemen langdurig en progressief, maar bij een delier ontstaan de klachten plotseling en kunnen ze per dag (of zelfs per uur) sterk wisselen. Dit is een belangrijk signaal om op te letten.
Diagnose van een delier bij dementie
Het herkennen van een delier bij iemand met dementie is niet altijd eenvoudig. Familieleden en zorgverleners spelen een cruciale rol in het signaleren van plotselinge veranderingen in gedrag en bewustzijn. Artsen gebruiken vaak de Confusion Assessment Method (CAM) om een delier vast te stellen. Aanvullende onderzoeken, zoals bloedonderzoek of een urineanalyse, kunnen helpen om de onderliggende oorzaak te vinden.
Behandeling van een delirium bij dementie
De behandeling van een delier richt zich op het wegnemen van de oorzaak en het ondersteunen van de patiënt:
- Medische behandeling: een infectie bestrijden, medicatie aanpassen of uitdroging corrigeren.
- Omgevingsaanpassingen: een rustige en vertrouwde omgeving creëren met voldoende daglicht, klok en kalenders om de oriëntatie te ondersteunen.
- Begeleiding en ondersteuning: familieleden en zorgverleners kunnen helpen door geruststelling en structuur te bieden.
- Voorkomen van complicaties: valpreventie, voldoende hydratatie en een goed slaapritme zijn cruciaal.
Het belang van vroege herkenning
Een delier kan ernstig zijn en leidt bij mensen met dementie vaak tot een blijvende achteruitgang. Daarom is het van groot belang om een delier zo snel mogelijk te herkennen en behandelen. Door alert te zijn op veranderingen in gedrag, samenwerking tussen zorgverleners en mantelzorgers te bevorderen en preventieve maatregelen te nemen, kunnen we de impact van een delier bij dementie beperken en de kwaliteit van leven verbeteren.
Conclusie
Een delirium komt vaak voor bij mensen met dementie en kan ernstige gevolgen hebben. Omdat de symptomen overlappen, is het cruciaal om alert te zijn op plotselinge veranderingen in gedrag en aandacht. Vroege herkenning en een snelle aanpak kunnen complicaties voorkomen en bijdragen aan een beter herstel. Door een multidisciplinaire samenwerking en aandacht voor een stabiele en vertrouwde omgeving, kunnen we de zorg voor ouderen met dementie aanzienlijk verbeteren.
Bronnen:
auteur:
Lotte Poté,
gezondheidsjournalist
