Verraadt ons gezicht hoe we ons voelen?

Microsoft, IBM, Amazon en nog een aantal andere bedrijven focussen zich op het ontwikkelen van software die gezichtsuitdrukkingen koppelt aan emoties en intenties. Zo’n programma moet bijvoorbeeld achterhalen of iemand daadwerkelijk schuldig is aan een misdaad, of een student oplet tijdens de les, of een sollicitant geschikt is voor de job en of een klant echt tevreden is met z’n aankoop. Maar is daar wel een lijn in te trekken? Kan je emoties écht aflezen van een gezicht? 

Amerikaanse computerwetenschappers van de Ohio State University hebben in het kader van een onderzoek geprobeerd om de emoties van proefpersonen in te schatten, door de bewegingen van 43 gezichtspieren te analyseren. De voorspellingen waren echter zelden correct. “Niet iedereen die lacht is blij en niet iedereen die blij is lacht”, vertelde hoofdonderzoeker Aleix Martinez tijdens zijn presentatie op het jaarlijkse Amerikaanse wetenschapscongres. “Een lach kan veel betekenen. Misschien ben je zenuwachtig of probeer je jezelf met een lach te kalmeren in een stressvolle situatie. Of misschien is het niet meer dan een reflex?”

Bij het onderzoek kregen proefpersonen ook een close-up te zien van een man: grote ogen, mond opengesperd… “Die gaat iemand vermoorden”, klonk het, tot ze het hele plaatje te zien kregen. De man op de foto had net een goal gemaakt tijdens een voetbalmatch en riep het uit. “Om emoties volledig te kunnen begrijpen, moet je ook altijd rekening houden met de context en de cultuur. in dit geval hoe belangrijk voetbal is in die gemeenschap.” 

Is de link tussen emoties en gelaatsuitdrukkingen dan compleet onbestaande? Nee. “Bij een emotie komen peptiden vrij. Hormonen, cortisol en testosteron bijvoorbeeld, die de bloedcirculatie en -compositie beïnvloeden, waardoor je gezicht iets roder of net minder rood kleurt. Al gaat het natuurlijk om een heel subtiel kleurverschil”, aldus Martinez. In de meeste gevallen kan enkel een getraind oog, of een computer, de gezichtskleur juist analyseren.