Waarom doe je aan zelfsabotage hoe kom je ervan af?

dossier

Symptomen van zelfsabotage

• Uitstelgedrag. Mensen die aan zelfsabotage doen, stellen vaak uit. Uitstelgedrag is een manier om anderen te laten zien dat je er nooit klaar voor bent en dus om een goede afloop uit te stellen. Mensen doen dit omdat ze bang zijn te falen of anderen teleur te stellen.
• Perfectionisme. Jezelf houden aan een onmogelijke norm creëert tegenslagen en staat succes in de weg. Wanneer er iets fout gaat, wat onvermijdelijk is, gaan perfectionisten zich schamen. Ze kunnen zich depressief voelen en het gevoel hebben dat ze iedereen teleurstellen.
• Zelfmedicatie. Om te kunnen omgaan met de constante strijd tussen succesvol willen zijn en de gedachte dat ze dat niet kunnen zijn, kalmeren sommigen zichzelf met drugs, alcohol of zelfverwonding.

Lees ook: Procrastinatie: hoe kan je uitstelgedrag aanpakken?

Waarom zelfsabotage?

© Getty Images

• Patronen die je in de kindertijd hebt aangeleerd. De patronen die we in onze vroegste relaties hebben aangeleerd, herhalen zich vaak in relaties gedurende ons hele leven. Stel dat je een ouder had die nooit veel aandacht aan je besteedde, tenzij hij of zij boos was. Mensen boos maken was de enige manier om interesse te krijgen, dus je voelt je vastzitten in dit patroon waarin het aantrekkelijk is om mensen boos op je te maken.
• Relatiedynamiek in het verleden. Als je bijvoorbeeld een gewelddadige partner had of een partner die gewoon niets gaf om je gedachten en gevoelens, kan het zijn dat je je niet in staat voelde om voor jezelf op te komen. Je bleef stil om jezelf te beschermen tegen woede, afwijzing en andere negatieve ervaringen. Maar als gevolg daarvan heb je niet geleerd om voor je behoeften op te komen.
• Faalangst. Als je niet wilt falen in je baan of in je relatie, kan je onbedoeld je eigen inspanningen om het goed te doen, saboteren. Als je bijvoorbeeld een relatie hebt die heel goed loopt, geloof je dat het slechts een kwestie van tijd is voordat er iets gebeurt dat er een einde aan maakt. Je wilt het einde niet onder ogen zien, dus begin je je emotioneel af te sluiten van je partner en ruzie te maken. Je zal je eigen falen veroorzaken, zodat je niet verrast bent als het gebeurt.
• Behoefte aan controle. Zelfondermijnend gedrag kan ook voortkomen uit de behoefte om controle te hebben over een situatie. Als je controle hebt, voel je je veilig en sterk. Sommige vormen van zelfsabotage geven dit gevoel van controle. Dit uit zich bijvoorbeeld in je niet emotioneel openstellen in een relatie. Zo houd je het gevoel dat je de overhand hebt. Maar uiteindelijk zal je niet de intimiteit opbouwen die je krijgt als je je kwetsbaar opstelt.

Lees ook: EMDR: therapie voor verwerking van trauma

Wat kan je doen?

1. Identificeer het gedrag. Het is niet altijd gemakkelijk om zelfsabotage op te merken. Probeer te kijken naar gebieden in je leven waar het regelmatig mis lijkt te gaan. Zijn er gemeenschappelijke factoren die opvallen? Bijvoorbeeld, misschien maak je je los van relaties en begin je ruzie te maken van zodra je partner zijn of haar liefde verklaart. Of misschien heb je een patroon van ontslag nemen vlak voor je jaarlijkse beoordeling.
   
2. Herken je triggers. Als je eenmaal weet hoe je jezelf saboteert, noteer dan wanneer je deze dingen doet. Misschien doet de boze toon in de stem van je partner je denken aan het geschreeuw uit je kindertijd. Je sluit je altijd af, zelfs als de boosheid niet op jou gericht is. Andere veelvoorkomende triggers van zelfsaboterend gedrag zijn verveling, angst, dingen die goed gaan of zelftwijfel. Houd je triggers bij in een dagboek. Probeer elke keer dat je een trigger ontdekt, één of twee productieve reacties te bedenken om het zelfsaboterende gedrag te vervangen.
3. Erover praten. Als je merkt dat bepaalde patronen blijven opduiken in je relaties, probeer er dan over te praten met je naasten. Gewoon hardop praten over een zelfsaboterend patroon kan voorkomen dat je het uitvoert.
4. Probeer erachter te komen wat je echt wil. Als je je niet voldoende uitgedaagd voelt op je werk bijvoorbeeld, bij een bore-out, ga je misschien andere dingen doen terwijl je eigenlijk zou moeten werken. Als je voor jezelf kan uitmaken wat je echt wil, kan je dit soort zelfsabotage helpen voorkomen.
5. Het is niet altijd gemakkelijk om zelfsaboterende patronen die je al jaren hebt, in je eentje te herkennen en te stoppen. Als je het gevoel hebt dat je hulp nodig hebt, kan therapie een goede optie zijn.

Lees ook: Welke soorten therapie zijn er?