BMI is achterhaald, wat zijn de betere alternatieven?

dossier

Lees ook: Wanneer is je Body Mass Index (BMI) te hoog?

BMI berekenen: de beperkingen

© Getty Images

1. Geen onderscheid tussen vet en spiermassa: De BMI houdt geen rekening met de samenstelling van het lichaam. Spieren wegen meer dan vet, waardoor iemand met veel spiermassa volgens de BMI als overgewicht of zelfs obesitas kan worden geclassificeerd. Een goed voorbeeld is een bodybuilder of topsporter: zij hebben vaak een hoge BMI, terwijl hun vetpercentage laag is en ze in uitstekende gezondheid verkeren.
2. Geen inzicht in vetverdeling: De BMI zegt niets over waar het vet zich in het lichaam bevindt. Dit is een belangrijk gebrek, aangezien visceraal vet (vet rond de organen in de buik) een grotere risicofactor is voor ziekten zoals hart- en vaatziekten en diabetes type 2 dan subcutaan vet (vet dat onder de huid ligt). Twee mensen met dezelfde BMI kunnen totaal verschillende gezondheidsrisico’s hebben, afhankelijk van hun vetverdeling.
3. Niet geschikt voor iedereen: De BMI-formule houdt geen rekening met factoren zoals leeftijd, geslacht en etniciteit. Oudere mensen verliezen vaak spiermassa naarmate ze ouder worden, wat hun BMI kunstmatig laag kan maken, zelfs als ze een ongezonde hoeveelheid vet hebben. Voor bepaalde etnische groepen kan eenzelfde BMI-score ook verschillende gezondheidsrisico’s betekenen. Zo hebben mensen van Aziatische afkomst bij een lagere BMI al een verhoogd risico op diabetes en hartziekten.
4. Onnauwkeurigheid bij specifieke groepen: BMI werkt niet goed voor zwangere vrouwen, kinderen in de groei, ouderen of mensen met bepaalde aandoeningen. Voor deze groepen geeft BMI vaak een misleidend beeld van de werkelijke gezondheidstoestand.

Lees ook: 7 tips om je vetverbranding te stimuleren

Lees ook: Bruin vet, wit vet... en beige vet?

Betere alternatieven voor gezondheidsevaluatie

• Lichaamssamenstelling meten: Moderne methoden zoals Bio-elektrische Impedantieanalyse (BIA) en DEXA-scans (Dual-Energy X-ray Absorptiometry) geven een gedetailleerder beeld van de lichaamssamenstelling. Bij de BIA wordt een zwakke elektrische stroom door het lichaam gestuurd om de weerstand (impedantie) van vet, spieren en water in het lichaam te meten. Met deze gegevens wordt het percentage lichaamsvet, spiermassa en water berekend. Een DEXA-scan maakt dan weer gebruik van röntgenstraling om vetmassa, spiermassa en botdichtheid te meten. Het is zeer nauwkeurig, maar ook duurder en minder toegankelijk.
• Taille-heupverhouding (WHR): De verhouding tussen de taille- en heupomtrek geeft een beter inzicht in de vetverdeling. Deel de omtrek van de taille (gemeten net boven de navel) door de omtrek van de heupen (gemeten op het breedste punt). Een WHR hoger dan 0,9 voor mannen en 0,85 voor vrouwen wordt geassocieerd met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen.
• Taille-hoogteverhouding (WHtR): De taille-hoogteverhouding (waist-to-height ratio) is eenvoudig te berekenen en biedt een betrouwbare maatstaf voor het risico op metabole ziekten. Deel de tailleomtrek (in cm) door de lichaamslengte (in cm). Een WHtR van meer dan 0,5 wordt vaak geassocieerd met een verhoogd gezondheidsrisico.
• Vetpercentage meten: Het meten van het lichaamsvetpercentage biedt een nauwkeuriger beeld van de vetmassa. Dit kan gedaan worden met huidplooimeters (calipers), BIA-apparaten of meer geavanceerde technologie zoals DEXA-scans. Voor mannen ligt een gezond vetpercentage vaak tussen de 10-20%, en voor vrouwen tussen de 20-30%.
• ABSI (A Body Shape Index): De ABSI houdt rekening met de tailleomtrek in verhouding tot de lengte en BMI. Het is ontwikkeld om de beperkingen van de BMI te compenseren en beter inzicht te geven in de gezondheidsrisico’s die samenhangen met buikvet. ABSI = tailleomtrek (in meters) / (BMI^(2/3) × lengte^(1/2)). Hogere waarden wijzen op een groter risico op gezondheidsproblemen.
• BVI (Body Volume Indicator): De BVI is een innovatieve methode die het volume van het lichaam analyseert, met speciale aandacht voor buikvet. Dit wordt gedaan met behulp van 3D-scanners of speciale software die het lichaam visueel in kaart brengt. Het systeem berekent de vetverdeling en het risico op chronische ziekten op basis van het totale lichaamsvolume en de verhouding van vet in de buikregio.

Lees ook: Prediabetes: symptomen en hoe omkeren?

Lees ook: Wanneer is je cholesterolgehalte te hoog?

Bronnen:
https://www.yalemedicine.org
https://www.medicalnewstoday.com
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
https://www.ama-assn.org
https://www.sciencedirect.com
https://my.clevelandclinic.org