Bruin vet, wit vet... en beige vet?

boeken-interviews

Wanneer we over vet spreken, hebben we het meestal over het witte vetweef¬sel. Naast dit witte vet, dat de grootste vetmassa van ons lichaam uitmaakt, bestaat ook bruin vet, wat een rol speelt in het genereren van warmte. Om het nog wat ingewikkelder te maken, is er ten slotte ook beige vet. Obesitaschirurg prof. dr. Yves Van Nieuwenhove legt alles haarfijn uit in zijn boek ‘Waarom vet niet de vijand is.’

Wat is wit vet?

Eigenlijk is dit vet in de praktijk niet echt wit, maar heeft het een gele kleur, een beetje zoals boter op kamertemperatuur. In aantal maken de vetcellen slechts een 40 tot 60% uit van het weefsel waaruit ons vet bestaat, maar als gevolg van de vetdruppel die de vetcel zo groot maakt, bestaat 99% van het volume aan vetweefsel in ons lichaam uit dit witte vet. De overige cellen van ons vet bestaan uit witte bloedcellen, bloedvaten en ondersteunende weefsels, die in volume veel kleiner zijn en verantwoordelijk zijn voor een aantal belangrijke functies die het vet moet onderhouden.

De belangrijkste functie van wit vet is de opslag van energie. Wit vet kun je simpelweg beschouwen als een grote, elastische jerrycan waarin overschotten aan brandstof kunnen worden opgeslagen. Elastisch is nog een understate¬ment: de inhoud van een vetcel kan liefst drieduizend keer groter worden dan zijn oorspronkelijke volume. Als je weet dat ons lichaam ook voortdurend nieuwe vetcellen kan aanmaken, dan hoeft het niet te verwonderen dat er mensen bestaan die meer dan 300 kg wegen. Eigenlijk spreken we dan niet meer van een elastische jerrycan, maar van een enorme stookolietank die we als aanhangwagen moeten meetrekken.

Lees ook: 7 tips om je vetverbranding te stimuleren

Wat is bruin vet?

Heb je al eens gehoord van bruin vet? Ik heb tijdens mijn operaties inmiddels al de binnenkant van duizenden mensen gezien, maar eerlijk: ik ben dat bruine vet nog nooit tegengekomen.

Bruin vet dankt zijn naam aan het feit dat het meer bloedvaten bevat dan wit vet, waardoor het er wat donkerder uitziet. De cellen van bruin vet bevatten ook veel meer mitochondriën, waardoor ook de individuele cellen donkerder zijn. Deze mitochondriën zijn eigenlijk kleine energiecentrales die in staat zijn om chemische energie te produceren.

En dat is dan ook de belangrijkste functie van bruin vet: het genereren van warmte om onze lichaamstemperatuur op peil te houden. Bruin vet wordt wel¬eens ‘het vet dat je dun maakt’ genoemd, omdat het de energie rechtstreeks haalt uit het opgeslagen vet. Het lijkt wel een wondermiddel voor mensen die willen afvallen. Waarom zorgen we niet dat we gewoon wat meer van dit bruine vet aanmaken in plaats van dat vervelende witte vet waar we niet van af lijken te komen?

Wel, zo makkelijk is het helaas niet. Je vindt bruin vet vooral bij baby’s en zuigelingen tussen hun schouderbladen en vooraan aan het borstbeen. Op deze jonge leeftijd is dit bruine vet, dat ongeveer 2 tot 5% van hun lichaams¬gewicht uitmaakt, een van de belangrijkste warmtebronnen. Bij volwassenen wordt warmte namelijk aangemaakt tijdens het rillen, of het samentrekken van de spieren, waardoor warmte wordt opgewekt. Denk aan het klappertanden wanneer je het echt koud hebt en het rillen wanneer je koorts aan het maken bent. Baby’s zijn echter niet in staat om te rillen zoals volwassenen en gebrui¬ken hiervoor dus hun bruine vet. De bruine vetcellen maken hierbij gebruik van thermogenine, een stof die het mogelijk maakt om warmte te genereren zonder spieractiviteit (zonder rillen dus). Ook wanneer baby’s koorts maken, wordt die warmte voornamelijk opgewekt in hun bruine vet.

Naarmate we ouder worden, verdwijnt dit bruine vet helaas bijna helemaal. Rond de puberteit blijft er haast niets meer van over. Bij volwassenen is er alleen rond de halsstreek, sleutelbeenderen en schouderbladen nog wat van dat bruine vet terug te vinden.

Lees ook: Waarom is buikvet zo gevaarlijk en wat kan je eraan doen?

Beige vet: wit vet omzetten naar bruin vet

Er is nog een derde soort: beige vet of brite-vet (een acroniem van ‘brown in white tissue’). Dit beige vet ontstaat door wit vet te ‘bruinen’, bijvoorbeeld wan¬neer je een tijdlang wordt blootgesteld aan lage temperaturen, meer bepaald een temperatuur die net boven het punt zit waarop je begint te rillen, zo rond de 10 °C. Je thermostaat thuis op 10 °C zetten is dus niet alleen goed voor je portefeuille en de planeet, maar het zorgt er ook voor dat je wit vet omzet naar beige vet, waardoor overtollig vet sneller wordt verbrand.

Voor wie niet zo van kou houdt, is er ook een alternatieve manier om wit vet beige te maken en zo meer vet te verbranden: rode pepers eten. Vooral de echt hete pepers dan, die veel capsaïcine bevatten. Iedereen die al eens een hete peper heeft geproefd, weet dat je het snel heel warm kunt krijgen en enorm kunt beginnen zweten. Capsaïcine heeft namelijk de eigenschap dat je lichaam plots veel warmte begint te ontwikkelen, waarbij het omvormen van wit vet naar beige vet en het stimuleren van dit beige vet veel calorieën verbrandt in de vorm van vet.

Lees ook: Wetenschappers ontdekken hoe ze onze vetverbranding kunnen ‘aanzetten’