Waarom is dik worden zoveel makkelijker dan afvallen?

nieuws Pogingen om – blijvend – gewicht te verliezen, worden gesaboteerd door onze genen, zegt professor Marnix Cokelaere in zijn pas verschenen boek Waarom dik worden gemakkelijk en vermageren moeilijk is (Acco Leuven, 2011)
Meer dan de helft van de Westerse mensen lijdt aan overgewicht. In dit boek wordt gezocht naar de oorzaak van dit fenomeen. Ons lichaam is uitgerust met een energiebalansregulerend systeem, dat bij onze voorouders zorgde voor een gezond gewicht, maar dat vandaag te kort schiet. We hebben tienduizenden jaren evolutie onder veel energie-armere omstandigheden achter de rug: ons lichaam tracht zo zuinig mogelijk met voedsel om te springen. Bovendien heeft de evolutie ons opgezadeld met ongezonde voorkeuren: wie in de prehistorie een voorliefde had voor vet, zoet en zout, liep veel meer kans zijn genen door te geven.

Bij ons huidige gevarieerde aanbod, zet die aangeboren neiging aan tot overeten. Ook onze neiging om méér te eten als we in gezelschap zijn, vindt zijn oorsprong in een ver verleden, toen onze voorouders zich moesten haasten om hun deel van de prooi te bemachtigen. Bovendien is ons lichaam er ook nog eens op ingesteld om extra veel te eten om een vetreserve aan te leggen. Alleen doet die gelegenheid zich tegenwoordig voortdurend voor, en worden de reserves nooit aangesproken.
Het resultaat is overgewicht en het blijkt moeilijk om die extra kilo’s weer kwijt te raken.

Afvallen is op zich nog niet zo moeilijk, maar de kilo’s eraf houden is wat anders. Niet alleen wordt ons metabolisme zuiniger in tijden van dieet – lees: schaarste –, het lichaam wordt ook ongevoelig voor leptine, het hormoon dat onze hersenen het signaal geeft dat we vet genoeg hebben.

Resultaat: we krijgen zin om te zondigen. Op lange termijn mislukt zo’n 95 procent van de dieetpogingen.
Cokelaere ziet niet meteen een wondermiddel tegen obesitas. Lichaamsbeweging is uiteraard gezond en verbrandt energie, maar omdat het ook de eetlust scherpt, is het effect op je gewicht soms een nuloperatie. Bovendien verbruiken getrainde spieren minder energie dan ongetrainde.

Hoe dan ook worden de meeste mensen geleidelijk dikker naarmate ze ouder worden, ook zonder buitensporig te eten. Misschien is dat ook niet eens zo erg. Als je slank begint in je jeugd, heb je op je vijfenzestigste nog steeds een gezonde BMI. In geval van ziekte doe je trouwens je voordeel met een beetje reserve.