Spelt: het nieuwe wondergraan?

nieuws Spelt(brood) is de laatste jaren razend populair geworden. Het zou veel gezonder en lichter verteerbaar zijn dan tarwe en andere graansoorten. Het wordt ook aangeprezen om hart- en vaatziekten en diabetes te voorkomen, tegen galstenen en zelfs tegen borstkanker. Er bestaat echter geen enkel wetenschappelijk bewijs dat spelt gezonder is dan andere graansoorten.

Alhoewel spelt in alternatieve voedingskringen aangeprezen wordt als een gezond alternatief voor tarwe (spelt zou namelijk een graan zijn en geen tarwe), is spelt (Triticum spelta) net als gewone tarwe (Triticum aestivum) een hexaploïde tarwesoort met 42 chromosomen. Het komt nu weer in de belangstelling bij de biologische landbouw omdat het minder bemesting nodig heeft en beter bestand is tegen ziekten.

De voedingswaarde van spelt is vergelijkbaar met die van gewone tarwe. Spelt(brood) bevat niet opvallend meer of betere eiwitten dan tarwebrood, en ook de koolhydraten (=suikers) zijn vergelijkbaar. Het bevat iets meer niet-verteerbare suikers (vezels) maar minder omega-3 vetzuren. Ook het gehalte vitamines en mineralen is vergelijkbaar.

Belangrijker dan het soort graan dat gebruikt wordt bij de bereiding van bloem, meel en brood is welk deel van het graan is gebruikt. Elke graankorrel bestaat uit 3 hoofdonderdelen: de meelkern (het binnenste), de zemel en de kiem (het buitenste). Het grootste gedeelte van de vitamines, mineralen en voedingsvezels bevinden zich in het buitenste gedeelte van de graankorrel. Dit geldt zowel voor spelt als voor tarwe. Bij volkorenbrood wordt dit buitenste deel ook gebruikt. Van speltbrood bestaan net als van tarwebrood verschillende varianten (wit, bruin, volkoren). Dit brood is het rijkst aan vitamines, mineralen en voedingsvezel.

In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt is spelt(brood) niet lichter verteerbaar dan tarwe(brood). Spelt bevat net zoals tarwe (en andere graansoorten zoals rogge, gerst, kamut...) gluten. Dat is een soort eiwit dat ervoor dat het brooddeeg luchtig wordt. Er bestaat geen enkel wetenschappelijk bewijs dat de gluten in spelt anders of lichter verteerbaar zouden zijn dan de gluten in gewone tarwe.
Aan gluten worden tegenwoordig - overigens ten onrechte - tal van gezondheidsproblemen toegeschreven. Gluten worden door het overgrote deel van de mensen echter makkelijk verteerd. Ongeveer 1 op 300 Europeanen (0,3 %) lijdt echter aan coeliakie of glutenintolerantie. De inname van gluten geeft bij hen aanleiding tot een abnormale immunologische reactie die leidt tot ontstekingen en weefselbeschadiging. Mensen met coeliakie moeten gluten vermijden, dus ook spelt, maar voor de meeste mensen vormen gluten geen enkel probleem.