Europese Hartfalendagen (5-7 mei 2017)

nieuws Wat is hartfalen en hoe herkent u het?

Hartfalen of hartinsufficiëntie is een chronische aandoening waarbij de hartspier zijn pompende functie niet goed meer kan vervullen. Het hart is niet meer in staat om het bloed optimaal in het lichaam te laten circuleren en verliest dus het vermogen om de verschillende organen, zoals nieren, longen, hersenen..., en zelfs de spieren adequaat van bloed te voorzien.

In België lijden naar schatting 200.000 mensen aan hartfalen en ieder jaar worden er 15.000 nieuwe gevallen vastgesteld, wat neerkomt op zo'n veertig gevallen per dag. Eén tot twee op honderd 70-plussers zou lijden aan hartfalen.

Oorzaken van hartfalen
De hartspier heeft om een of andere reden onvoldoende kracht om bloed rond te pompen. Dit treedt meestal op als gevolg van aandoeningen van het hart- of bloedvatenstelsel.

• Hartinfarct
Bij een hartinfarct sterft een deel van de hartspier af. Dit gedeelte wordt stroef en kan niet meer meepompen. Hierdoor kan hartfalen ontstaan. De ernst van het hartinfarct bepaalt het risico op de ontwikkeling van hartfalen achteraf.
• Arteriële hypertensie ( hoge bloeddruk ).
Doordat het hart constant moet pompen tegen een verhoogde druk vermindert geleidelijk aan de efficiënte werking van de pomp. Dit kan uiteindelijk leiden tot hartfalen.
• Aandoeningen van één of meerdere hartkleppen.
Als hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn, moet het hart harder werken. Dit is een extra belasting voor het hart en kan op den duur leiden tot hartfalen.

• Hartritmestoornissen
Bij ritmestoornissen klopt het hart te snel, te langzaam of onregelmatig. Hierdoor verliest het hart pompkracht.

• Hartspierziekte
De hartspier is verdikt of verwijd. De pompkracht neemt hierdoor af. Dit kan meerdere oorzaken hebben, zoals een infectie ( virus ), schadelijke stoffen (bijv. alcohol )...
• In sommige gevallen is de oorzaak van hartfalen een niet-cardiale aandoening zoals bv. diabetes, ziekte van de schildklier , bloedziekte, ...

Symptomen: hoe herkent u hartfalen?
Hartfalen is een ziekte die langzaam verergert naarmate de tijd verstrijkt. In het begin kan hartfalen onopgemerkt blijven. In een eerste fase zijn er alleen bij grote inspanningen, maar naarmate de ziekte erger wordt, duiken de symptomen ook op bij kleine inspanningen en zelfs in rusttoestand.
Afhankelijk van het onderliggend hartlijden ( hartinfarct, hoge bloeddruk, misbruik van alcohol,... ) kunnen de symptomen variëren.

1. Kortademigheid / ademhalingsmoeilijkheden (dyspnoe) bij inspanning en in rust.
Dit is de meest voorkomende en een van de vroegste manifestaties van hartfalen. Dit treedt in het begin alleen op bij een flinke fysieke inspanning maar later ook bij lichtere arbeid en uiteindelijk ook in rust. De kortademigheid kan ook 's nachts optreden, eventueel gepaard gaand met een niet-productieve hoest of een piepende ademhaling.
Herhaaldelijke aanvallen van nachtelijke kortademigheid is een duidelijk teken van een langer bestaand hartfalen.

2. Kortademigheid in liggende positie (orthopneu).
Het kan gebeuren dat u een benauwd gevoel hebt of dat u buiten adem raakt wanneer u plat in bed ligt. In deze houding zal het teveel aan vocht dat zich in de weefsels bevond, in het bloed terechtkomen en het zal zich opstapelen in de longen.
Indien u enkele hoofdkussens achter u steekt en in een half rechtopstaande, half liggende positie komt te zitten, dan zult u zich veel beter voelen.

3. Gezwollen voeten en enkels.
Wanneer het hart niet genoeg werkt reageert het lichaam door water en zout op te houden. Deze opstapeling van vocht kan een zwelling van de voeten en enkels teweeg brengen.

4. Vermoeidheid, sterk verminderd inspanningsvermogen.
U voelt zich meer vermoeid aangezien uw spieren onvoldoende zuurstofrijk bloed - absoluut nodig om goed te functioneren - krijgen.

5. Gewichtstoename.
Voor een vermoeid hart is het moeilijk om het water uit het lichaam te elimineren. De opstapeling van water kan een soms erg snelle gewichtstoename veroorzaken (meer dan 2 kg in enkele dagen).

6. Pijn en opzwellen van de buik.
Vaak zijn deze pijnen te wijten aan een zwelling van de lever die het water opneemt, net zoals een handdoek. De buik kan zelfs gezwollen staan als gevolg van een overmaat vocht (ascitesvocht).

7. Versnelde en/of onregelmatige hartslag.
Patiënten met hartfalen worden vaak geconfronteerd met een hartritme dat ofwel te traag is ofwel veel te snel.

8. Onrustig slapen en 's nachts vaak plassen.
U kunt de neiging hebben ’s nachts frequenter op te staan om te plassen. Dit is te wijten aan het teveel aan vocht die in de circulatie terugvloeit terwijl u slaapt.

9. Verminderde eetlust.

10. Een opgeblazen gevoel en een moeilijke stoelgang.

Wanneer naar de arts?
Indien u meerdere van deze klachten heeft, doet u er best aan om uw huisarts te raadplegen. Hij kan nagaan wat er precies aan de hand is en de vereiste behandeling instellen of u zo nodig doorverwijzen voor verder onderzoek.

Wanneer is dringende medische hulp nodig?
In bepaalde gevallen kunnen de klachten ernstig zijn en is dringende medisch hulp noodzakelijk en moet u onmiddellijk uw uw huisarts of 112 bellen.
• Een ritmestoornis die een hartinfarct veroorzaakt kan levensbedreigend zijn.
• Bij een aanhoudende zware drukkende pijn midden in de borst, vaak samengaand met zweten, misselijkheid en braken,
• Een snelle vochtopstapeling in de longen (acuut longoedeem) is een acute medische situatie. Dit is een situatie waarbij zich in een korte tijdsspanne extreme kortademigheid manifesteert. De patiënt zit rechtop en hapt naar adem, de huid is bleek en grauw en bedekt met koud zweet.

Video