Waarom is frisse en gezonde lucht in huis belangrijk?

nieuws De gemiddelde Vlaming brengt twintig uur per dag binnenshuis door. Vijftien uur per dag brengen we in onze eigen woning door. Uit onderzoek blijkt dat de lucht in gebouwen meestal slechter is dan de buitenlucht. Om het belang van een gezond binnenmilieu onder de aandacht te brengen, organiseren het VIGeZ en de Vlaamse Logo’s van 24 tot 30 november de eerste Vlaamse actieweek ‘Woon Gezond, geef lucht aan je huis’ over correct ventileren en verluchten.

Binnenmilieu en gezondheidseffecten
Er zijn heel wat factoren in onze woning die onze gezondheid kunnen beïnvloeden. Denk maar aan vocht en schimmel, onvoldoende verluchten en/of ventileren, tabaksrook, asbest, loden leidingen, luchtverfrissers of verbrandingsgassen zoals koolstofmonoxide (CO).
Een beperkte binnenmilieuvervuiling zorgt voor hoofdpijn, moeiheid, … een verminderde levenskwaliteit. De gezondheidseffecten van de binnenmilieuvervuiling kunnen in sommige omstandigheden ook groter zijn: vooral hart- en vaatziekten, astma en het ‘sick building syndroom’ (een verzameling van klachten die te maken hebben met het gebouw) wegen hierbij het zwaarst door. Vocht- en schimmelproblemen kunnen luchtwegaandoeningen veroorzaken of verergeren.
Hoe langer de blootstelling aan luchtvervuilende stoffen en hoe hoger de concentraties, hoe schadelijker het is voor uw gezondheid. Vooral kleine kinderen, ouderen, personen met chronische ziekten van de luchtwegen en mensen met hart- en vaatziekten zijn hiervoor gevoelig.

Schadelijke stoffen binnenshuis
• Veel chemische stoffen komen vrij die afkomstig kunnen zijn van poetsproducten, bouwmaterialen, meubels, vloerbekleding, verf, enz.
• Vocht stapelt zich op in een gebouw dat onvoldoende verlucht wordt waardoor schimmel kan ontstaan. In een gemiddelde woning komt dagelijks ongeveer 15 liter vocht in de lucht. Vocht is bijvoorbeeld afkomstig van douchen, koken of de was binnen drogen. Een gezond vochtgehalte (RV – relatieve vochtigheid) ligt in de zomer tussen 30 % en 80 % en in de winter tussen 30 % en 55 %.
• Bepaalde brandstoffen, binnenshuis roken en verkeerde stookgewoontes kunnen ook een belangrijke bron van vervuiling zijn.
• Net als de vervuilde buitenlucht (bijvoorbeeld langs een drukke weg) die bij onvoldoende ventileren en verluchten binnen blijft hangen.
• In een ruimte waar veel mensen aanwezig zijn (bv. school of kinderopvang) op een beperkte oppervlakte zijn de mensen een bron van vervuilende stoffen (geuren, …).

Kwetsbare groepen
Vooral kinderen, oudere mensen en zieke mensen zijn extra gevoelig voor de gezondheidsrisico’s van een slechter binnenmilieu. Zij verblijven vaak veel langer in een woning en kunnen sneller ziek worden dan een gemiddeld, gezond persoon. Daarnaast zijn er ook maatschappelijk kwetsbare groepen, zoals mensen in armoede, die vaak wonen in huizen van slechte kwaliteit.

Wat kunt u zelf doen?

Bescherm uzelf bij werken
• Nieuwbouw of renovatiewerken zorgen meestal voor een verhoging van vluchtige organische stoffen in uw huis. Daarom is het belangrijk de ruimte intensief te ventileren telkens u bouwmaterialen gebruikt hebt. Goed ventileren is altijd belangrijk, want ook na de werken kunnen er nog lange tijd verhoogde concentraties aan vluchtige organische stoffen uit de materialen worden vrijgegeven.
• Als u werken uitvoert waarbij stof of vezels vrijkomen (afschuren, slijpen, isolatiewerken, afbraakwer- ken ...), draag dan een mondmasker dat stofdeeltjes tegenhoudt. Gebruik een masker dat een actief koolfilter bevat, dat beschermt u ook tegen vluchtige stoffen.
• Voor activiteiten waarbij schadelijke gassen kunnen vrijkomen (bijvoorbeeld schilderen, vernissen, vloeren behandelen) beschermt u zichzelf het best met een halfgelaatmasker.

Kies niet-schadelijke materialen
Ruwbouwmaterialen, isolatiemateriaal, binnen- muren, hout, vloerbekleding, vernissen, verven, lakken, lijmen enzovoort kunnen vluchtige organische stoffen en fijn stof vrijgeven, niet alleen bij bouw- of verbouwingswerken, maar ook nog lange tijd nadat de woning al in gebruik is. Kies daarom de juiste bouwmaterialen en producten.
• Kies plaatmaterialen met een lage uitstoot (OSB en multiplex zijn te verkiezen boven MDF en klassieke spaanplaten). Met een laag verf of een ondoorlatende bedekking op de platen beperkt u ook de uitstoot van vluchtige stoffen. Gebruik geen spaanplaten op warme plaatsen zoals bij een radiator of in vochtige ruimtes zoals badkamer en keuken. Verlucht extra na het plaatsen van spaanplaten.
• Kies voor pleisters of verfsoorten op water- of acrylaatbasis. Die bevatten minder vluchtige organische stoffen dan verven op solventbasis.
• Kies bij voorkeur voor een harde vloerbekleding die u met water kunt schoonmaken dan voor een tapijt waarvoor agressieve onderhoudsproducten nodig zijn. Let ook op de lijmen of afwerkingsproducten die u voor deze vloerbedekking gebruikt.
• Speel op zeker: ga voor materialen met een label. Die voldoen aan een aantal milieu- en duurzaamheidscriteria. Voorbeelden: Europese ecolabel, Blue Angel, NF. Meer informatie over materialen vindt u op: www.lne.be/bouwgezond.
• Vermijd open verbrandingstoestellen zoals een open haard of een open gasverwarming. Deze stoten vaak schadelijke verbrandingsgassen uit, zoals koolstofmonoxide, stikstofoxides en roetdeeltjes.
• Vermijd luchtverfrissers.

Ventileer en verlucht
Ventileren en verluchten zorgt voor een gezonde binnenlucht. Zo vermijdt u de opstapeling van CO2, vocht en schadelijke stoffen die tot gezondheidsklachten kunnen leiden.
Als vuistregel geldt dat u uw woning continu moet ventileren en minstens twee keer 15 minuten per dag moet verluchten.

Lees ook: Wonen & gezondheid (1/14): Luchtkwaliteit