Zwangeren en hun familie laten zich best inenten tegen kinkhoest

nieuws Vorig jaar is in Vlaanderen het aantal gevallen van kinkhoest of pertussis sterk gestegen. Waar in voorgaande jaren maximaal een tiental gevallen per maand werden gesignaleerd, steeg dat aantal in 2012 tot 20 à 30 per maand, met zelfs pieken van meer dan 50 en 60 gevallen per maand. Hetzelfde fenomeen doet zich voor in tal van andere westerse landen.

Die stijging is merkwaardig vermits meer dan 95% van de kinderen in ons land gevaccineerd zijn tegen kinkhoest. Vermoed wordt dat het vaccin slechts tijdelijk (5 à 10 jaar) beschermd en men nadien opnieuw besmet kan worden. Ook na het doormaken van een natuurlijke kinkhoestinfectie is een levenslange immuniteit tegen de ziekte niet gegarandeerd. Daarom wordt een herhalingsvaccinatie op de leeftijd van 5 à 6 jaar en op 14 à 16 jaar (in het derde jaar van het secundair onderwijs) aanbevolen. Omdat jongeren en volwassenen de ziekte ook kunnen doorgeven aan jonge kinderen die (nog) niet gevaccineerd zijn, wordt ook aanbevolen dat iedereen die in contact komt met niet-gevaccineerde of onvolledig gevaccineerde baby's, zich opnieuw laat vaccineren.

Wat is kinkhoest of pertussis?
Kinkhoest is een zeer besmettelijke infectieziekte van de luchtwegen. Ze wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. De bacterie verspreidt zich via de lucht bij hoesten of niezen of door direct contact met neus- en keelslijm (snot)
Kinkhoest treft vooral jonge kinderen. Kinderen jonger dan 1 jaar zijn gevoeliger voor ernstige complicaties, vooral als ze (nog) niet (volledig) gevaccineerd zijn.

Het belangrijkste kenmerk zijn hevige en aanhoudende hoestbuien, vooral ‘s nachts, die gepaard gaan met een gierende ademhaling en het ophoesten van taai slijm, en waardoor het kind in ademnood kan raken. Het kan soms maanden duren tot de hoest helemaal verdwenen is.
Kinkhoest kan ook leiden tot oog- en neusbloedingen, voedingsmoeilijkheden, long- en oorontsteking, koortsstuipen, hersenletsel en (uitzonderlijk) overlijden.

Hoe erg is kinkhoest?
Hoe jonger het kind, hoe gevaarlijker de ziekte. Zeker voor (pasgeboren) baby’s is de ziekte gevaarlijk. Jonge, ongevaccineerde baby’s moeten in 1 op de 5 gevallen opgenomen worden in het ziekenhuis. De hevige hoestbuien of zuurstoftekort door het moeilijke ademhalen kunnen leiden tot hersenschade. Ook een longontsteking kan een complicatie zijn van kinkhoest.

Wie moet zich laten vaccineren?
• Alle zuigelingen
Er zijn vier dosissen nodig die worden toegediend op de leeftijd van 8, 12 en 16 weken en op 15 maanden. Hiervoor wordt een hexavalent vaccin gebruikt dat bescherming biedt tegen zes infectieziekten: poliomyelitis, difterie, tetanus, pertussis, Haemophilus influenzae type b en hepatitis B. Omwille van de ernst van kinkhoest bij zuigelingen is het belangrijk het begin van deze vaccinatie niet uit te stellen.
Deze vaccins worden door de Vlaamse overheid gratis ter beschikking gesteld.

• Kinderen
Op de leeftijd van 5-7 jaar (normaal in het eerste leerjaar) wordt een herhalingsinenting gegeven. Hiervoor wordt sedert enkele jaren een tetravalent vaccin gebruikt dat bescherming biedt tegen vier infectieziekten: poliomyelitis, difterie, tetanus en pertussis.
Deze vaccins worden door de Vlaamse overheid gratis ter beschikking gesteld.

• Jongeren
Een herhalingsvaccinatie wordt aanbevolen op de leeftijd van 14 à 16 jaar (in het derde jaar van het secundair onderwijs).

• Mensen die in contact komen met pas geboren kinderen
Wie veel in contact komt met kleine kinderen kan best éénmaal een vaccin tegen difterie, tetanus en kinkhoest (Boostrix) laten toedienen, dat aangepast is voor de volwassen leeftijd. Pertussis is niet gevaarlijk voor henzelf maar vaccinatie voorkomt de overdracht van de ziekte naar de kinderen die ze verzorgen (‘Cocoonvaccinatie’). Daardoor wordt vermeden dat het kindje kort na de geboorte besmet zou worden. Jonge kindjes zijn erg vatbaar voor kinkhoest en vaccinaties voor het kindje zelf hebben even tijd nodig om voldoende bescherming op te bouwen.

Kinkhoest wordt dikwijls niet vastgesteld bij een volwassene, omdat hij geen last heeft of 'slechts' een aanslepende hoest. Op dat moment kan hij de ziekte wel doorgeven aan het kind door hoesten en niezen. Adolescenten en volwassenen die geen hervaccinatie kregen, vormen de grootste besmettingsbron voor kinderen. ¾ van de besmettingen van pasgeborenen gebeuren door contactpersonen in huis.

Dit geldt voor:
• jonge of toekomstige ouders, grootouders en hun naaste familiecontacten,
• personeel van kinderopvangvoorzieningen en onthaalouders,
• verzorgend personeel van kinderafdelingen en materniteiten in een ziekenhuis.
In het Verenigd Koninkrijk werd in 2012 beslist om zwangere vrouwen tussen de 28 ste en 38 ste zwangerschapsweek te vaccineren tegen kinkhoest. In de Verenigde Staten wordt sinds 2011 vaccinatie van zwangere vrouwen na de 20 ste zwangerschapsweek aanbevolen.

Voor wie een kinderwens heeft, is vaccinatie voor de zwangerschap ideaal. Vanaf de 5de maand zwangerschap is vaccinatie ook een goede oplossing. Dit heeft geen invloed op de baby, maar het beschermt de baby de eerste maanden tot hij zelf wordt gevaccineerd. Het kan ook na de zwangerschap, maar dan worden er geen antistoffen doorgegeven en moeten beide ouders zeker worden ingeënt.

Dit vaccin wordt nog niet gratis ter beschikking gesteld, maar kan wel voorgeschreven worden door uw arts.
Het vaccin kost 19,33 euro. Er is terugbetaling (het vaccin kost dan 5,18 euro) voor:
- jongeren ouder dan 16 jaar
- voor (toekomstige) ouders die geen herhalingsinenting kregen tegen kinkhoest tussen 14 en 16 jaar.
- voor broers en zusters van een zuigeling, als zij tussen 16 en 18 jaar zijn en niet in orde zijn met de kinkhoestvaccinatie.

Meer info
www.zorg-en-gezondheid.be/Ziektes/Ziektelijst-A-Z/Pertussis-%28Kinkhoest%29/