Wat is het verschil tussen een virus en een bacterie?

Wanneer we ziek worden, wordt er vaak gesproken over virussen en bacteriën. Maar wat is precies het verschil tussen deze twee micro-organismen? En wat is het verschil in behandeling van een bacteriële infectie en een virale infectie? 

Het belangrijkste verschil tussen virussen en bacteriën is dat bacteriën levende organismen zijn die zelfstandig kunnen overleven en zich kunnen vermenigvuldigen, terwijl virussen dat niet kunnen. Virussen hebben een gastheercel nodig om zich voort te planten en worden daarom beschouwd als niet-levende entiteiten. Een ander belangrijk onderscheid is dat bacteriële infecties met antibiotica behandeld kunnen worden, terwijl virale infecties meestal niet op antibiotica reageren en vaak alleen met antivirale middelen of vaccinaties kunnen worden voorkomen.

Virale infecties worden veroorzaakt door virussen, microscopisch kleine deeltjes die het lichaam binnendringen en zich nestelen in levende cellen. Eenmaal binnen in een cel gebruiken ze de cellulaire machinerie om zichzelf te vermenigvuldigen, wat de gastheercellen kan beschadigen of vernietigen. Hierdoor ontstaan ziektes zoals verkoudheid, griep, COVID-19, hepatitis en herpes. Omdat virussen geen zelfstandig levende organismen zijn, werken antibiotica niet tegen hen. Behandeling van virale infecties richt zich vaak op het verlichten van symptomen, het stimuleren van het immuunsysteem of, in sommige gevallen, het gebruik van antivirale medicijnen. Vaccinatie is een effectieve manier om veel virale infecties, zoals mazelen en griep, te voorkomen.

Bacteriële infecties worden veroorzaakt door bacteriën, eencellige micro-organismen die zelfstandig kunnen groeien en zich delen. De meeste bacteriën zijn onschadelijk of zelfs nuttig voor het lichaam, zoals darmbacteriën die helpen bij de spijsvertering. Sommige bacteriën kunnen echter schadelijke infecties veroorzaken, zoals longontsteking (Streptococcus pneumoniae), blaasontsteking (Escherichia coli) en keelontsteking (Streptococcus pyogenes). Bacteriële infecties kunnen meestal effectief behandeld worden met antibiotica, maar overmatig of verkeerd gebruik ervan kan leiden tot antibioticaresistentie, wat een groeiend wereldwijd gezondheidsprobleem is.

Zowel virussen als bacteriën kunnen infecties veroorzaken, maar ze verschillen fundamenteel in hun structuur en manier van voortplanting. Terwijl bacteriën zelfstandig leven en vaak met antibiotica kunnen worden behandeld, hebben virussen een gastheercel nodig om zich te vermenigvuldigen en zijn antibiotica hiertegen niet effectief. Een juiste diagnose is daarom essentieel om de juiste behandeling toe te passen. Bij twijfel is het altijd verstandig om een arts te raadplegen.