Gerelateerde artikels
Postherpetische neuralgie: chronische pijn na zona (gordelroos)
In dit artikel
Postherpetische neuralgie: chronische pijn na zona (gordelroos)
dossier
Na een waterpokkeninfectie blijft het varicella-zostervirus sluimerend aanwezig in het lichaam. Jaren later kan het opnieuw actief worden, wat leidt tot gordelroos (zona). Bij 10 tot 25 procent van de mensen met zona houden pijn en/of jeuk langdurig aan. Als deze pijn na drie maanden nog aanwezig is, spreekt men van postherpetische neuralgie (PHN).
Lees ook: Zona of gordelroos: een pijnlijke huiduitslag
Wat is postherpetische neuralgie?
© Getty Images / postherpetische neuralgie (zenuwpijn na zona)
PHN is een pijnlijke complicatie die kan optreden na een episode van gordelroos. Het wordt gekenmerkt door langdurige zenuwpijn in het getroffen gebied, zelfs nadat de huiduitslag is verdwenen.
Het risico op het ontwikkelen van PHN neemt toe met de leeftijd. Bij patiënten tussen 60 en 64 jaar ontwikkelt ongeveer 9% PHN na gordelroos, terwijl dit percentage stijgt tot meer dan 50% bij patiënten ouder dan 80 jaar. Naast de leeftijd zijn er nog andere factoren die het risico op PHN verhogen:
- Hevige pijn tijdens de acute fase van gordelroos.
- Een ernstige of uitgebreide huiduitslag tijdens gordelroos.
- Pijn die voorafgaat aan de huiduitslag.
- Wanneer gordelroos het gezicht aantast, vooral in het gebied van de nervus trigeminus.
Lees ook: Trigeminusneuralgie: zenuwpijn in het aangezicht
Symptomen van postherpetische neuralgie
De voornaamste klacht bij PHN is aanhoudende zenuwpijn in het gebied waar de zona-uitslag zich bevond. Deze pijn kan variëren van mild tot ernstig en wordt vaak omschreven als brandend, scherp of diep. Andere symptomen kunnen zijn:
- Gevoeligheid voor aanraking: zelfs lichte aanrakingen, zoals kleding die over de huid wrijft, kunnen intense pijn veroorzaken.
- Jeuk of gevoelloosheid: sommige patiënten ervaren een jeukend of doof gevoel in het getroffen gebied.
- Spierzwakte: in zeldzame gevallen kan PHN leiden tot zwakte in de nabijgelegen spieren.
Lees ook: Neuropathische pijn of zenuwpijn
Diagnose van postherpetische neuralgie
De diagnose van PHN is voornamelijk klinisch en gebaseerd op de medische geschiedenis en symptomen van de patiënt. Een arts zal vragen stellen over de eerdere episode van gordelroos en de aanhoudende pijnklachten. In sommige gevallen kunnen aanvullende tests worden uitgevoerd om andere oorzaken van zenuwpijn uit te sluiten.
Behandeling van postherpetische neuralgie
Er bestaat geen genezing, maar bij de meeste mensen wordt postherpetische neuralgie na verloop van tijd beter.
De behandeling van PHN richt zich op pijnverlichting en het verbeteren van de levenskwaliteit. Er zijn verschillende opties mogelijk:
- Medicatie: Anti-epileptica of antidepressiva kunnen helpen tegen zenuwpijn. In sommige gevallen worden opioïden voorgeschreven, hoewel deze vanwege bijwerkingen en verslavingsrisico's met voorzichtigheid moeten worden gebruikt.
- Topische behandelingen: Lidocaïnepleisters om lokaal pijn te verlichten. Ook een crème die capsaïcine bevat, kan helpen bij het verminderen van pijn, al kan die aanvankelijk een branderig gevoel veroorzaken.
- TENS (Transcutane Elektrische Zenuwstimulatie): een techniek waarbij elektrische impulsen worden gebruikt om pijn te verminderen.
- Acupunctuur: sommige patiënten ervaren verlichting door middel van acupunctuur, hoewel het wetenschappelijke bewijs hiervoor beperkt is.
Vaccinatie tegen gordelroos is een effectieve manier om zowel de kans op gordelroos als op PHN te verminderen. Het wordt aanbevolen voor volwassenen van 50 jaar en ouder.
Lees ook: Vaccinatie tegen gordelroos of zona (Shingrix)
Bronnen:
https://www.mayoclinic.org
https://my.clevelandclinic.org
https://www.umcutrecht.nl
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
