Genetische zelftests via internet: voorbarig en misleidend

nieuws Genetische tests via post en internet zijn grotendeels gebaseerd op wetenschappelijk drijfzand, geven soms onjuiste informatie en suggereren een precisie die niet bestaat, stelt dr. Cecile Janssens van Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, in het tijdschrift van het universitair ziekenhuis Monitor (maart 2009). Dr. Janssens is expert in het voorspellen van ziekten op basis van DNA.
Elke gezonde burger kan tegenwoordig genetische tests laten uitvoeren. Het versturen van wangslijm, waaruit het DNA wordt gehaald, gaat per post.

De uitslagen kan de aanvrager via internet inzien. De tests kosten veelal een paar honderd dollar. Ze worden aangeboden op het gebied van onder meer vruchtbaarheid, diabetes (type 2), trombose, erfelijke borstkanker, baarmoederkanker, taaislijmziekte en erfelijke darmkanker. Sommige tests worden gebruikt voor leefstijladviezen en het voorschrijven van voedingssupplementen.

Volgens een publicatie van Janssens in The American Journal of Human Genetics, zijn de resultaten van deze test ontstellend:
• Van de 56 genen die de bedrijven onderzochten, komt bijna de helft niet voor in wetenschappelijke publicaties. Er bestaat dus geen betrouwbare aanwijzing dat deze genen invloed hebben op ziekten.
• Eenderde van de overige 32 genen is statistisch relevant voor een bepaalde ziekte, maar hun invloed is zo gering dat ze onbruikbaar zijn voor het voorspellen. Kortom: men meet iets, maar je hebt er niks aan.
• Vaak koppelden de Amerikaanse bedrijven een gen aan een verkeerde ziekte. Genen die met hart- en vaatziekten of botziekten werden verbonden, bleken in werkelijkheid verband te houden met bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer.

Wel helder
• Is een ziekte te wijten aan één enkele genmutatie? Dan leidt een genetische test tot een heldereuitslag: wie de mutatie niet heeft, krijgt de ziekte niet of heeft een normale kans erop; wie de mutatie wel heeft, krijg de ziekte zeker of loopt een sterk verhoogd risico.
• Bekende aandoeningen die terug zijn te voeren op één genmutatie: bepaalde erfelijke borstkanker (BRCA 1 en BRCA 2), de ziekte van Huntington (hersenaandoening) en bepaalde erfelijke darmkanker.
• Bij de meeste aandoeningen spelen meer genen een rol. Van diabetes type 2 bijvoorbeeld zijn er al vele ontdekt. Daarnaast oefenen ook leefgewoonten invloed uit, denk aan roken en overgewicht. Het risico van diabetes type 2 laten testen op basis van één gen, is onzinnig.
• Zelfs als naar meer genen wordt gekeken, is het berekende risico op een ziekte vaak nog zo algemeen en onzeker dat je net zo goed een muntje kunt opgooien, aldus Janssens.

De Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA) onderzoekt momenteel de genetische tests die o.m. via internet worden aangeboden.
Meer info: www.erfelijkheid.nl