Gerelateerde artikels
Hoe pas je de Montessori-methode thuis toe? Stephanie vertelt
dossier ‘Kinderen worden verwacht om allemaal op dezelfde dag het woordje ‘ik’ te kunnen schrijven, terwijl er geen één kind op dezelfde dag liep, of sprak. Ik vind dat echt onlogisch’ “Als volwassenen zijn wij de gidsen die kinderen kunnen helpen alles te ontdekken waar ze toe in staat zijn, maar dan wel volgens hun eigen tempo en behoeftes.” De Italiaanse Maria Montessori, arts en pedagoge, poneerde deze visie op onderwijs en opvoeding begin de 20ste eeuw, en tot op vandaag zien we haar methode geïmplementeerd in scholen en zelfs in de thuisomgeving. Stephanie Baumers, zorgjuf en mama van twee dochters (2,5j en 3 maanden), past in haar gezin de Montessori-methode toe. “Kinderen kunnen heel zelfstandig leven, áls we hen daar de tools voor geven”. Stephanie: “Ik had uiteraard tijdens mijn opleiding van de onderwijsvorm gehoord, maar het is pas toen ik in de vakantie thuis zat met mijn 1-jarige dochter, dat ik me afvroeg hoe ik haar kon bezighouden op een creatieve manier. Na wat zoekwerk op het internet, kwam ik per toeval bij Amerikaanse blogs die wat kinderactiviteiten beschreven en ook actief met Montessori bezig waren. Het sprak me zo aan, waardoor ik het geleidelijk aan bij ons thuis probeerde in te passen. Het was wel zo dat de Engelse en Amerikaanse blogs zich meestal toespitsen op het (thuis)onderwijs, maar ik wou het vooral laten passen in ons gezinsleven. Wat ik heel snel doorhad was dat kinderen zoveel zelfstandig kunnen als we hen daar maar de tijd en de mogelijkheden toe geven.”
Wat dat is echt wel de grond van Montessori; zelfstandigheid en zelfontwikkeling stimuleren?
“Volg het kind, en help het de dingen alleen te doen. Zo interpreteer ik het althans."Ik kan me daar iets bij voorstellen bij peuters en kleuters, maar hoe werkt dat bij baby’s?
“Bij baby’s en kleinere kinderen kijken we vooral naar de noden. Wat hebben ze het meest nodig op dit moment? Voor mij gaat dat dan over: heeft ze honger, heeft ze nood aan huilen, heeft ze nood aan vastnemen? Maar ik kijk ook naar het speelgoed. De typische mobiel met speeltjes die boven de wieg gehangen wordt, hebben we bij mijn tweede dochter achterwege gelaten. Vanuit het Montessori-principe gebruikte ik een aantal verschillende mobielen. "Dat vertrekt met zwart-wit afbeeldingen, gaat dan naar geometrische figuren in de primaire kleuren om dan naar bollen over te gaan die van licht naar donker hangen." Het idee daarachter is dat het steeds inspeelt op de nood van het kind op dat moment in z’n ontwikkeling. Eerst speel je dus in op het zicht en het visuele, daarna gaat het over het leren vastgrijpen, en zo bouw je verder. Het typische babyspeelgoed dat we gewend zijn om te gebruiken, is eigenlijk te statisch om de ontwikkeling echt te stimuleren.”Dat vergt dus best wat inspanning als ouder?
“Het hangt ervan af. Het lijkt inderdaad makkelijker om in de babywinkel binnen te stappen en een ‘gewone’ mobiel te kopen, maar alles wat ik opsom is vlot online te vinden, en er zijn voldoende tutorials om het zelf te maken. Ik heb ook mijn oudste dochter vaak betrokken in het maken van speelgoed voor de jongste. Dat was ook voor haar plezant.”Kan je de grootste voordelen voor jou opsommen voor deze opvoeding?
“Ik hoop vooral dat mijn kinderen zelfstandig zijn, een kritische blik ontwikkelen, een zekere nieuwsgierigheid in het leven hebben, en dat ze aan de slag kunnen met wat hen prikkelt.”Er bestaat wel wat kritiek op de onderwijsvorm; het gebrek aan grenzen in de jongere onderwijsjaren zou later voor moeilijkere slaagkansen zorgen.
“Ik weet zelf te weinig van het onderwijssysteem om hier een objectief antwoord op te kunnen geven. Ik wil wel benadrukken dat het in de thuisomgeving helemaal niet grenzeloos is. Ze botsen zeker tegen grenzen, maar voor mij is het dan zaak om hen daarmee te leren omgaan. Ik ga dan in dialoog: ‘jij wil dit, ik wil dat, hoe kunnen we dit oplossen?’.”Als volwassene beslis je duidelijk niet meer alleen.
“Nee, het is vooral beseffen dat je niet alles als jouw waarheid kan implementeren. Kijk naar je kind, naar de noden en de interesses, en anticipeer dan. Los van wat je zelf soms zou willen. Kijk nu naar het eerste leerjaar; daar leren alle kinderen op dezelfde dag het woordje ik. De dag erna moeten ze allemaal die letters beheersen. Maar hoe gek is dat? Hoe kunnen we verwachten dat elk kind exact hetzelfde doet op dezelfde dag? Ze hebben niet allemaal op dezelfde dag leren stappen of spreken, maar vanaf een bepaald moment verwachten we dat ze allemaal hetzelfde evolueren. Ik heb vaak gezien dat het niet werkt op die manier.”Heel concreet: jouw dochter zit aan tafel en wil niet eten?
“Dan eet ze gewoon niet. Heel simpel. (lacht) Er wordt niet gestraft, of eten opzij gezet. In onze keuken staat een klein kinderkeukentje, waarin ik heel vaak een koeltasje zet met eten. Dat gaat van fruit, groentjes, yoghurt, tot crackers en granola. Het kan dus zijn dat ze niet aan tafel eet, maar een half uur later iets uit haar keukentje eet. Dat kan perfect voor mij, want ik sta achter de dingen die ik in dat koeltasje gelegd heb. Als ze honger heeft, dan zal ze wel eten, daar vertrouw ik op.”Reageert jullie omgeving en familie daar positief op?
“Er is weinig kritiek, maar eerder veel interesse. Er zijn vriendinnen die mijn manier van speelgoed indelen overnemen. Wij hebben geen bakken gevuld met speelgoed, maar een open kast waar het speelgoed uit de doos staat. Daaruit kunnen ze kiezen, en zie ik dat ze vaker met speelgoed spelen dat anders niet echt aantrekkelijk lijkt in een doos of een box. Daarnaast is het voor mij ok dat er op school of bij de grootouders andere regels gelden. Ook dat moeten mijn kinderen leren, want zo gaat het er later, in het echte leven helaas ook aan toe.”Wil je graag zelf zien of deze methode voor je werkt? Vier tips van Stephanie, die makkelijk toe te passen zijn:
- Begin klein. Pas niet meteen je huis aan, maar start bijvoorbeeld met het speelgoed. Stal jouw verschillend speelgoed uit, maar doseer. Presenteer het ook anders. Kijk waarmee ze effectief spelen, en wat er eens in de kast kan voor een tijdje?
- Neem voldoende tijd. Als kinderen zelf iets doen, dan gaat het altijd trager. Volg ook het tempo van de kinderen eens. Geraak mee verwonderd op een wandeling over een takje dat op de grond ligt, en kijk naar hoe zij de dingen beleven. Zo leer je je kinderen beter kennen, en het scherpt ook jouw zintuigen aan.
- Praat met en tegen je kinderen. Met mijn oudste gaat het dan vaak over samen oplossingen vinden, maar tegen mijn baby praat ik ook veel. Tijdens het pamper verversen bijvoorbeeld, dan vertel ik letterlijk wat ik aan het doen. Ik geloof dat het goed is voor de taalontwikkeling en aandacht, en dat het jouw respect voor je kind toont.
- Voel voor jezelf wat je wel en niet ziet zitten. Forceer niets. De verf staat bij ons in de open kast, en mijn dochter mag verven wanneer ze zelf wil. Zie je dat niet zitten? Zet dan de verf in een gesloten kast.
auteur:
Annemie Vandeweerdt,
gezondheidsjournalist
