Wereld Malariadag: Sneltestkits voor malaria zijn onbetrouwbaar

nieuws Sneltestkits voor malaria zijn onbetrouwbaar
Omdat malaria perfect kan worden genezen als men bij de eerste tekenen onmiddellijk kan starten met de behandeling, is het tijdig herkennen van de ziekte cruciaal.

Er bestaan momenteel eenvoudige test kits om zelf snel malaria op te sporen. In tropische landen waar malaria voorkomt, zijn dergelijke sneltesten vaak de enige manier om een diagnose te stellen. Ze zijn makkelijk uit te voeren. De patiënt krijgt een eenvoudige prik in de vinger voor een druppel bloed. Als er in het bloed malaria-antigenen aanwezig zijn, zal er op de witte teststrip een gekleurd lijntje verschijnen, zoals bij een zwangerschapstest. In Afrikaanse gezondheidscentra zijn sneltesten vaak de enige manier om malaria op te sporen, omdat er simpelweg geen laboratoria zijn om microscopie uit te voeren.
Uit onderzoek aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde en de KU Leuven blijkt helaas dat deze tests vaak onbetrouwbaar zijn en in de praktijk moeilijk te gebruiken.

• Slechts de helft van die testen was betrouwbaar en bij alle producten zijn de instructies over hoe u de test moet uitvoeren, niet compleet of onjuist. Soms strookt de informatie niet met wat de strip toont: de lijntjes tonen het omgekeerde van wat de uitleg beweert.
• Zelfs met een goedgekeurde test met perfecte instructies hebt u training nodig voor het gebruik ervan. Als u ziek bent en u moet met hoge koorts bij jezelf bloed prikken en aanbrengen op de test, is het immers een pak moeilijker om zoiets uit te voeren.
• Er bestaan vijf types malariaparasieten die mensen ziek kunnen maken. De meeste tests sporen slechts één type op, de gevaarlijkste variant, Plasmodium falciparum. Er zijn ook tests die een andere veelvoorkomende vorm van malaria opsporen, Plasmodium vivax (Pv), die de lever kan aantasten. Deze levervormen hebben een aparte behandeling nodig. Bij verschillende sneltesten bleek dat bij een patiënt met een Pf-infectie ook het Pv-lijntje positief kleurde: de patiënt zou dan onnodig extra medicatie krijgen voor de levervormen van Pv, en die kan gevaarlijke bijwerkingen hebben.

Bij een langdurig verblijf hebt u bovendien meerdere testkits nodig en ze zijn vrij duur. Het routinegebruik van deze tests wordt daarom niet aangeraden.

Wat moet u wel doen?
• Indien u in malariagebied verblijft, moet u altijd de koorts meten als u zich onwel voelt. Een koortsthermometer is dan ook een onontbeerlijk onderdeel van de reisapotheek.
Indien u tijdens een verblijf in malariagebied (niet de eerste 7 dagen van het verblijf) langer dan 24 uur koorts hebt (vanaf 38°C in de oksel gemeten), of tot 3 maanden erna, moet u altijd aan malaria denken. Dat geldt ook wanneer u trouw uw malariapillen hebt ingenomen, omdat die geen 100% bescherming bieden. De koorts kan regelmatig of onregelmatig zijn.
Soms, maar niet altijd, kan de koorts gepaard gaan met rillingen, met hoofdpijn, nek- of rugpijn, buikpijn enzovoort. Verder kunnen diarree, braken en hoesten met kortademigheid voorkomen.
• Bij de minste twijfel moet u zo snel mogelijk een malariatest laten uitvoeren door een arts (een bloedafname met edta-tube, waarvan de resultaten binnen enkele uren moeten worden meegedeeld).
• Indien dat onmogelijk is, moet u onmiddellijk zelf met een noodbehandeling starten. In een aantal gevallen wordt aangeraden om de nodige geneesmiddelen voor een dringende noodbehandeling vanuit België mee te nemen. Vraag hierover uitleg aan uw arts of aan een gespecialiseerd reisadviescentrum.
De zelfbehandeling mag alleen gestart worden wanneer binnen de 24 uur geen betrouwbare medische hulp voorhanden is. Dan nog moet u zo snel mogelijk medische hulp zoeken, omdat niet elke koortsaanval, zelfs met succes behandeld met antimalariamiddelen, ook echt malaria is.
In België is een snelle diagnose altijd mogelijk en is een noodbehandeling op eigen initiatief absoluut af te raden.

• Indien er alarmsymptomen aanwezig zijn, is een dringende hospitalisatie aangewezen:
- de koorts bestaat langer dan 3 dagen bestaat,
- de urine is donker gekleurd is,
- er ontstaat geelzucht,
- kortademigheid
- verminderd bewustzijn.

Lees ook: Malaria (moeraskoorts, paludisme)