Is duimen of een fopspeen schadelijk voor het melkgebit?

nieuws

Zuigen is een natuurlijke, instinctmatige behoefte van een kind. Tussen de voedingen door blijven sommige baby's de behoefte hebben om te zuigen. Een fopspeen kan dan nuttig zijn. De voorkeur gaat uit naar een fopspeen in plaats van duim, want duimen kan later voor tandproblemen zorgen en is moeilijker af te leren.

Duimen

Meestal levert duimen geen problemen op voor het melkgebit. Pas als de eerste snijtanden van het blijvend gebit gaan doorbreken (rond 6 jaar), kan duimen schadelijk zijn. De boventanden kunnen scheef staan of naar voren geduwd worden. Verder kan de positie van de boven-en onderkaak veranderen ('open beet') door de druk van de duim op de tanden en het gehemelte. Het kan ook leiden tot een afwijking van de positie van de tong in rust en bij slikken, waardoor het kind door de mond ademt.
Hoe erg de gevolgen zijn, hangt af van de kracht en de frequentie waarmee je kind duimt.

Probeer het duimen daarom het best zo vroeg mogelijk af te leren, zo mogelijk vanaf de leeftijd van één jaar. Dat vraagt soms heel wat geduld.

• Als het kan, probeer dan bij borstvoeding zowel duim als fopspeen te vermijden. Bevredig de natuurlijke zuigreflex van de baby met borstvoeding op verzoek.
• Geef het kind overdag iets in handen om het af te leiden.
• Als je baby niet kan inslapen zonder ergens op te zuigen, kies dan voor een goede fopspeen.
• Een slecht smakend product (apotheek) of een pleister op de vinger, een washandje rond de hand, etc. kunnen helpen.
  

Fopspeen

Een fopspeen levert geen problemen op voor het melkgebit als er vóór het doorbreken van de blijvende snijtanden mee wordt gestopt. In tegenstelling tot duimen gebeurt fopspeenzuigen symmetrisch: de speen zit meestal mooi in het midden van de mond, waardoor de kans op misvormde tanden minder groot is.
Een ander voordeel van een fopspeen ten opzichte van de duim is dat je de fopspeen kan weghalen bij het kind. Je kind stopt een duim sneller en vaker in de mond dan een fopspeen (tenzij een kind natuurlijk quasi dag en nacht ermee rondloopt). Een kind kan het gebruik van een speen daarom meestal gemakkelijker afleren dan duimzuigen.

Kinderen jonger dan 1 jaar die fopspeenzuigen hebben wel meer kans op middenoorontstekingen. Toch blijft fopspeenzuigen een betere optie dan duimzuigen.
Voor het gebruik van de fopspeen geldt hetzelfde als voor het duimen: probeer het zo vroeg mogelijk af te leren, zo mogelijk vanaf de leeftijd van één jaar.

• Als het kan, probeer dan bij borstvoeding zowel duim als fopspeen te vermijden. Bevredig de natuurlijke zuigreflex van de baby met borstvoeding op verzoek. Gebruik pas een fopspeen als de melkproductie goed op gang is en het borstvoeden goed lukt.
  
• Gebruik een fopspeen enkel als het nodig is. Probeer eerst of de baby zonder fopspeen kan en probeer aan te leren om de fopspeen enkel te gebruiken om in te slapen of als troost.
• Verminder geleidelijk het gebruik van het fopspeen door het minder vaak en voor kortere periodes te geven. Haal het fopspeen weg zodra het kind slaapt.
• Het spreekt voor zich dat je geen zoete producten mag aanbrengen op de fopspeen; het langdurig contact van zoet met de tanden vergroot immers de kans op tandbederf. 
• Een platte fopspeen zou minder belastend zijn voor de ontwikkeling van het gehemelte en van de tandboog. Je baby kan een platte speen makkelijker in zijn mondje houden. De fopspeen valt dus minder snel op de grond. Hierdoor is de hygiëne beter en het gevaar voor bacteriën kleiner.
• Zuigspeen en schildje moeten symmetrisch zijn zodat de fopspeen in om het even welke stand correct in de mond zit. Het schild moet een holle vorm hebben en moet groot genoeg zijn zodat hij niet volledig in de mond kan gestoken worden. Er moeten ventilatieopeningen zijn in het schild om huidirritatie door speeksel te vermijden.
  
• Gebruik best een fopspeen van silicone: het wekt bijna nooit allergieën op. Rubber (latex) is soepeler en comfortabeler, maar kan wel een allergische reactie veroorzaken (soms al binnen het uur). Een fopspeen van latex verslijt ook sneller.
• Steek nooit de fopspeen in je eigen mond om hem 'proper' te maken. De cariës-actieve microben uit jouw tanden worden zo doorgegeven aan je kind. Zodra het kind tandjes heeft, zetten die microben zich vast op het glazuur en gaan ze zich ontwikkelen. Dit kan aanleiding geven tot cariës. Zo spelen fopspenen onrechtstreeks een rol bij het ontstaan van tandbederf.

Bronnen:
www.kindengezin.be
www.tandarts.be