Zuigtabak 'snus': illegaal in België en toch in opmars

Het Zweedse woord snus betekent letterlijk ‘zuigtabak’. Aangezien in Zweden op veel plaatsen een rookverbod geldt, is het daar een gangbare manier om toch ongestraft een nicotineshot te krijgen. Een zakje snus of tabakpoeder plaats je namelijk tussen je bovenlip en tandvlees, zodat de nicotine op een rookvrije manier je lichaam bereikt. De verkoop van snus werd begin jaren negentig verboden in alle landen van de Europese Unie behalve in Zweden.

Snus is zuigtabak in een fijngemalen poedervorm, verpakt in een zakje en bedoeld om oraal in te nemen. Je plaatst het zakje achter je bovenlip. De nicotine in de tabak vindt vervolgens via de bloedvaatjes van het tandvlees zijn weg naar het lichaam. Snus is niet hetzelfde als nicotinezakjes. Deze zakjes bevatten smaakstoffen en nicotine, maar geen tabak. Je plaatst ze ook achter je bovenlip om de nicotine te laten opnemen door het lichaam.

Je lichaam neemt de nicotine in een zakje snus trager op dan de nicotine in een sigaret. Daardoor voel je de effecten ook minder snel. Net zoals bij sigaretten zijn dat gevoelens van opgewektheid, ontspanning en concentratie. Na ongeveer een half uur doet de nicotine zijn werk, en van zodra de stof door je lever wordt afgebroken, ebben die effecten ook weer weg.

Bij andere soorten rookvrije tabaksproducten zoals pruimtabak, worden de tabaksbladeren aan de lucht gedroogd om de smaak tot uiting te laten komen. Bij de productie van snus gaat men anders te werk: de tabak wordt verhit tot een temperatuur die lager ligt dan het verbrandingspunt. Tijdens dit proces van pasteurisatie worden nitraatvormende microben verwijderd, wat leidt tot lagere niveaus van nitrosamine in het product. Op grond daarvan beweren sommige onderzoekers - en tabaksfabrikanten - dat snus een minder schadelijk alternatief is voor het roken van sigaretten.

Experten stellen snus voor als een product op een spectrum, met aan de meest schadelijke kant van het spectrum tabaksproducten die je verbrandt. Aan de minst schadelijke kant situeren zich de medicinale nicotineproducten, zoals pleisters en kauwgum. Snus valt in het midden: veiliger dan sigaretten, maar niet zo veilig als nicotinekauwgum.

Snus bevat echter nog altijd duizenden chemicaliën, waaronder nicotine. Rookvrije tabaksproducten leveren naar verluidt meer nicotine dan sigaretten. Afkicken van deze stof geeft zeer onaangename klachten zoals hoofdpijn en misselijkheid.

Hoewel de onderzoeksresultaten niet sluitend zijn, suggereren de meeste onderzoeken een verhoogde kans op alvleesklierkanker bij snusgebruikers in vergelijking met niet-rokers. Hartfalen wordt ook meer gezien, net zoals diabetes. Mensen die rookvrije tabaksproducten gebruiken, hebben bovendien meer kans op mondaandoeningen zoals mondkanker.

Een van de grootste bezorgdheden bij snusgebruik is dat het mensen aan de nicotine houdt, die anders misschien zouden stoppen met roken. Op plaatsen waar men niet mag roken, is snus namelijk wel een optie, zelfs al is het gebruik ervan eigenlijk illegaal.